DOING BUSINESS NEDİR?
Doing Business, IFC (International Finance Corporation) ve Dünya Bankası (World Bank Group)’un beraber hazırladığı “Doing Business – İş Yapma Kolaylığı” ismi altında yıllık yayımlanan, birçok ülkenin ekonomisini, belirli göstergeleri inceleyerek sıralayan bir rapordur. Bu yıl raporda Türkiye de dâhil 185 ülke incelenmiştir. Doing Business (DB) raporlarının amacı, bir ülkenin ne kadar işletme dostu olduğunu belirlemek olduğu için hazırlanan raporda üst sıralara yerleşen ülkeler yabancı yatırımları ülkelerine çekmekte avantaj kazanırlar. DB 2013 raporunun ülkeleri incelediği 10 temel kategori; işe başlama, inşaat izinlerinin alınması, elektrik temini, gayrimenkullerin tescili, kredi alımı, yatırımcıların korunması, vergi ödemeleri, uluslararası ticaret, sözleşmelerin uygulanması ve iflas sürecinin çözüme ulaşması şeklinde sıralanabilir.
TÜRKİYE’DE İŞ YAPMAK NE KADAR KOLAY?
“Doing Business-İş Yapma Kolaylığı 2013- Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler İçin Daha Akıllı Düzenlemeler” başlıklı rapora göre Türkiye genel sıralamayı gösteren iş yapma kolaylığında (ease of doing business) 71. sırada görünmektedir. Düzeltmeleri içeren ve yeni iki ülkenin eklenmesiyle revize edilmiş geçen yılın sıralamasında ise 68. sıradadır. Genel iş yapma kolaylığımızda 3 sıralık bir gerileme görülmektedir.
Genel sıralamada Çin (91), Moğolistan (76), Yunanistan (78), Rusya Federasyonu (112), Arjantin (124), Hindistan (132), Brezilya (130), Suriye (144), İran (145), Irak (165) gibi ülkeleri geçip 71. Olduk. Buna karşın Gürcistan (6), Almanya (20), Suudi Arabistan (22), Makedonya (23), Japonya (24), Ermenistan (32), Kıbrıs Rum Kesimi (32), Şili (37), İsrail (38), Umman (47), Kazakistan (49), Çek Cumhuriyeti (65), Bulgaristan (66) ve Azerbaycan (67) gibi ülkelerin de altındayız. Türkiye’de iş yapmanın ne kadar kolay (ya da zor) olduğuna karar vermek için ülkeler arasındaki yerimizden çok temel kategorilerdeki sıralamalarımıza bakmak daha yararlı olacaktır.
2013 DB raporuna göre temel kategorilerde Türkiye’nin sıralanışı şöyle:
Bir işe başlama kolaylığı: 72.
İnşaat ruhsatlarının alınması: 142.
Elektrik temini: 68.
Gayrimenkullerin tescili: 42.
Kredi alma: 83.
Yatırımcıların korunması: 70.
Vergi ödeme: 80.
Uluslar arası ticaret: 78.
Sözleşmenin uygulanması: 40.
İflas sürecinde çözüme ulaşma: 124.
Geçen yılla karşılaştırdığımızda, Türkiye’nin gerileme gösterdiği temel kategoriler işe başlama, kredi alımı, yatırımcıların korunması, vergi ödemeleri ve iflas sürecinin çözüme ulaşması; iyileşme gösterdiği kategoriler ise; inşaat izinlerinin alınması, elektrik temini, gayrimenkulün tescili, uluslararası ticaret ve sözleşmelerin uygulanmasıdır.
Türkiye’nin iş yapma kolaylığını gösteren bu kategorilerde en kötü sıralamayı aldığı alanlar 142. sırada yer aldığı inşaat ruhsatlarının alınması ve 124. sırada yer aldığı iflas sürecinin çözüme ulaşmasıdır. İflas sürecinin çözüme ulaşması konusunda Türkiye’deki işletmelerin iflas işlemleri ile ilgili ciddi kısıtlamalar yaşamaya devam ettikleri belirtilirken, iflas aşamasında piyasadan çıkışlarının çoğu benzer ülkeye göre daha uzun zaman aldığı (ortalama 3,3 yıl) belirtilmiştir. Ayrıca ülkemizde iflas eden işletmelerin kurtulma oranı da 23,6 ile birçok ülkeye göre daha düşüktür. Ülkemizin en iyi olduğu alanlar ise 42. sırada yer aldığı gayrimenkullerin tescili ve 40. sırada yer aldığı sözleşmelerin uygulanması ana kategorileri olmuştur.
Rapor dünya genelinde iş yapma kolaylığı sağlayan iyi uygulamaları da örneklendirmektedir. Türkiye uluslararası ticareti kolaylaştırıcı elektronik veri değişiminin kullanması ve vergi ödemelerini kolaylaştırıcı mükellefin kendi beyanına imkân tanımasıyla raporun bu kısmında öne çıkmaktadır. Rapor ülkelerin iş kolaylığı konusunda geliştirdikleri reformları da inceler. Türkiye’nin de iki reform yaptığı belirtilmiştir. Bunlardan ilki inşaat ruhsatları alanında maliyetleri düşürmesi ve ruhsat almak için tamamlanması gereken aşamaları azaltarak inşaat izni alma sürecini daha kolay hale getirmesi olarak belirtilmiştir. İkincisi ise sözleşmelerin uygulanması alanında sözleşme alacaklarıyla alakalı icra masraflarını azaltarak kolaylaştırıcı yeni uygulamalar getirmesi olmuştur.
EN KOLAY İŞ SİNGAPUR’DA…
DB küresel sıralamasında Singapur yedinci kez üst üste birinci oldu. Singapur’u takip eden ülkeler sırasıyla Hong Kong ÖİB, Çin, Yeni Zelanda, Amerika Birleşik Devletleri, Danimarka, Norveç, İngiltere, Kore Cumhuriyeti, Gürcistan ve Avustralya oldu. Geçen yıla göre iş yapma kolaylığında en çok iyileştirme yapan ilk 10 ülke ise Polonya, Sri Lanka, Ukrayna, Özbekistan, Burundi, Kosta Rika, Moğolistan, Yunanistan, Sırbistan ve Kazakistan oldu.
Dünyada iş yapmanın en zor olduğu ülkeler ise iyiden kötüye doğru şu şekilde sıralandı: Nijer, Fildişi Kıyısı, Gine, Gine-Bissau, Venezuela, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Eritre, Kongo Cumhuriyeti, Çad ve Orta Afrika Cumhuriyeti.
Raporun aslına buradan ulaşabilirsiniz:
Raporun Türkiye özetine de bu linkten ulaşılabilir:
http://www.doingbusiness.org/~/media/giawb/doing%20business/documents/profiles/country/TUR.pdf
