Algılama, yorumlama, akıl yürütme, çözüm üretme, ifade etme, hatırlama, bağdaştırma… Zihnimizin bu gibi bilişsel işlevleri uzunca bir süredir psikolojinin olduğu kadar nöroloji, antropoloji, felsefe, sibernetik, yapay zeka vb. birçok farklı disiplinin de odak noktası; ne de olsa insan zihni halen uygarlığın en çok merakını uyandıran olgulardan biri, belki de en önemlisi. Hal böyleyken bu disiplinlerden birinin ulaştığı sonuç bir diğeri için yeni bir bulgunun kapısını aralayabilmekte, dolayısıyla da zihin araştırmalarının disiplinlerarası yapısı ortaya çıkmakta. Tam da bu sebeple, geçtiğimiz yüzyılın ortalarında, sözkonusu disiplinlerarası yapıya olan ihtiyacın belirginleşmesiyle yola çıkan bir yaklaşım bugün batının akademilerinde geniş yer tutmakta; bilişsel bilimler (cognitive science).
Her ne kadar yukarıdaki disiplinlerin –özellikle de psikoloji ve felsefenin- lisansüstü çalışmalarının önemli bir kısmı artık bu alana yönelmekte olsa da (diğer bir deyişle dünyada böyle bir trend olsa da) Türkiye’deki yansıması henüz çok cılız. Ödtü Enformatik Enstitüsü başta olmak üzere Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Trakya Bilişsel Bilimler Topluluğu ülkemizde bu alan üzerine çalışmalar yürüten az sayıdaki merkezlerden bazıları. Dolayısıyla hem ülkemizde bilişsel bilimlere ilgi uyandırmak, hem de sözkonusu merkezlerin ve diğerlerinin faaliyetlerine dikkat çekmek için önümüzdeki günlerde bu konuya eğilen bir yazı dizisi sunmak uygun olacaktır; akıl, zihin, düşünce gibi kavramlara ve bunlar üzerine yapılan araştırmalara ilgi duyan okuyuculara duyurulur.
Gelecek yazı: Türkiye’de Lisans Sonrası İçin Bilişsel Bilimler Programları.
