California Üniversitesi’nden araştırmacılar nörolojinin ve psikolojinin en inanılmaz vakası olarak kabul edilen “Amerikan Demir Kol” vakasını çözdü. Vakaya getirdikleri yeni yorum alzheimer ve bunaklık gibi hastalıkların tedavisinde önemli bir rol oynayacak.
Bu ilginç vaka Phineas Gage’in 164 yıl önce geçirdiği bir kaza. Gage bir demiryolu işçisidir. 13 Ekim 1948 yılında demiryolu inşasında çalışırken bir kaza geçirir. Patlatılmak istenen kayanın üzerine bir demir yardımıyla kum, fitil ve barut dolduran Gage, koyulan kum az olduğu için barutun patlaması sonucu yaralanır. Demir çubuk Gage’in sol gözünün altından girip kafasının arkasından çıkar. Beyninin sol ön lobu neredeyse tamamen parçalan demiryolu işçisi hiçbir şey olmamış gibi düştüğü yerden kalkar. Bilinci yerindedir, rahatlıkla konuşabilmektedir. Kimsenin yardımı olmadan at arabasına binip, doktora gitmeyi başarır. Gage altı ay sonra sağlığına kavuşur ancak kişiliği ve davranışları tamamen değişmiştir.
Gage’in kazadan sonraki durumu nörolojinin ve psikolojinin en ilginç ve inanılmaz vakası olarak tarihe geçti. Bugüne kadarsa durum tam olarak açıklanamamıştı. California Üniversitesi’nden John Van Horn’un başını çektiği ekibin yaptığı çalışmalar ise sonuç verdi. Gage’in Warren Anatomi Müzesi’inde bulunan kafatasının üç boyutlu modelini çıkaran ekip, yaşanan olayları da dikkate alarak vakayı tekrar yorumladı. Demir çubuğun beyinde izlediği yol 10 milyon olasılık arasından seçildi. Gage’in kafatası modeli tam olarak belirlendi ve bu veriler kullanılarak beyinde oluşan hasara ulaşıldı. Gage’in bozulmuş sinir yolları haritasını çıkaran ekibin vardığı sonuç şöyle:
Demir çubuk beynin insula ve superior frontal sulcus denilen bölgelerini etkilemiş. Beynin farkındalığı, duyguları ve davranışları kontrol edilen bu kısımların hasar görmesi ise Gage’in kazadan sonraki durumunu açıklıyordu. Ayrıca sinir yolu haritası incelendiğinde beynin sol ön tarafındaki beyaz dokunun kaybedilmesinin sağ lobu da etkilediği ve sağ lobdaki sinirlerin tamamen iyileşemediği sonucuna varıldı.
Horn ve ekibinin yaptığı bu çalışma PLoS ONE dergisinde yayımlandı. Araştırma sayesinde tıp dünyasındaki en ilginç vaka çözüme kavuşmuş oldu. Ancak bununla da kalmadı, araştırma alzheimer ve bunaklık gibi hastalıkların tedavisi için de yeni veriler yaratmış oldu.
