Çayın, Japon Yaşam Tarzına Etkileri
Çay, Japonya’da günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilir. Sabah içilen bir bardak çayın iyi şans getirdiğine inanılır. Çayın bilindik kullanımı dışında başka kullanım şekilleri de vardır.
Buna verilebilecek ilk örnek ochazuke adında yeni kaynamış sıcak yeşil çayla pişirilen bir tür hafif bir yemek. Üzerine erik turşusu, kurutulmuş yosun konulmuş pirincin üzerine sıcak yeşil çay dökülerek yapılır ve yörelere göre başka ochazuke tarifleri de vardır; bazen ayrıca üzerine bir miktar matcha, yani toz haline gelmiş çay yaprağı serpilir.
Kullanılmış çay yapraklarının eski zamanlardan beri oda deodorantı ve dezenfekte edici özelliğinden de yararlanılageldi. Tatami adı verilen kilimlerin üzerine bir miktar bu kullanılmış çay yaprakları konularak; tozu kendisine çekmesi özelliğinden yararlanılır. Bunun yanında deodorant etkisiyle kötü kokuları uzaklaştırmak için buzdolabına ve ayakkabılıklara da konulur. Ayrıca, bu yaprakları banyo suyuna yerleştirmenin atletlerin ayaklarını tedavi edebildiği ve diğer cilt sorunlarına iyi geldiği de söylenir.
Çay, fincanlarda içilmesinden başka, küçük su şişesi boyutlarındaki şişelere konulup hazır olarak da satılır. Bu çaylar “Ice Tea” konseptinden farklı olup klasik çay tadına sahip. Japonya’nın en popüler ve en çok tüketilen hazır içeceklerindendir.
Japonya’da bir suşi restoranına gittiğinizde muhtemelen suşinin yanında size büyük bir fincan yeşil çay ikram edeceklerdir. Bu çay, suşi dünyasında agari adıyla bilinir ve taze demlenmiş çay demektir; kateşin adında mikropların çoğalmasını engelleyen bir tür polifenol içerir, toksiklenmeyi önler.
Böylece çiğ balıktan gelebilecek yemek zehirlenmesi önlenmiş olur.
Çayın Japonya’da Modern Varyasyonları
Matcha Dondurması
Lezzetinden Japonlarca sık sık sözü edilen bu dondurma çeşidinde matcha çayı kullanılır ve dondurma, yeşil rengini bu matcha’dan alır. Japon kafe ve restoranlarının vazgeçilmezlerindendir.
Bunun yanında, Japonlar evlerinde vanilyalı dondurmaya bir miktar matcha serpiştirerek de dondurmanın tadını çıkarırlar.
Matcha Rulo Pasta
Matcha çayının güzelim yeşil renginden pastacılar da yararlanmayı bilmiş. Bu pastanın yapımında kremaya matcha karıştırılır ve krema yemyeşil matcha rengine bürünür veya kek karışımına matcha katılır. En son servis edilirken pastanın üzerine isteğe göre bir miktar matcha serpilir.
Matcha Cheese Cake
Kek karışımına matcha karıştırılarak elde edilir ve Japon kafelerinde satılır.
Matcha Krem Latte
Ilık süt ve matcha’nın hoş acılığı ile bütünleşen bir latte… Bu latte, birçok Japon kahve zincirlerinde ve kafelerde hem sıcak hem de buzlu versiyonu satılır.
Matcha’lı Tıraşlanmış Buz(Matcha Shaved Ice)
Bu tatlı adından da anlaşılacağı gibi buzun yontulmasıyla yapılmış bir tatlı. Matcha aromalı bir şurubun buzun üzerine dökülmesiyle elde edilir; bazen şurubun içerisine, tatlı yapımında çokça kullanılan azuki fasulyeleri de eklenir.
Wagashi (Japon tatlıları)
Çay seremonisi esnasında servis edilen wagashi, normalde kaiseki (geleneksel bir Japon orucu) öğününde çaydan önce servis edilir.
Çay ustası Kimura Soshin bu pratiği şöyle açıklar: “Resmi olarak, çay seremonisi kaiseki öğününün bir parçasıdır ve wagashi de servis edilen son yiyecektir. Antik zamanlarda tatlılar değerli meraklardandı ve bütün bir öğün olarak sayılırdı. Bunun ev sahibinin konukseverliğini simgelediğini söyleyebiliriz. Böylece bütün bu süreç kısaltıldı ve sadece çay ikram edilir oldu ve wagashi de servis edilen tek yiyecek oldu.
Çay seremonisi esnasında konuklar genellikle yedikleri tatlının adının ne olduğunu bilmez. Çay içildikten hemen sonra tatlının adı ev sahibi tarafından söylenir. Bu adların birçoğu Japon şiirlerinden veya kısa Japon manzumeleri olan haikulardan alınan -doğa güzelliklerini betimleyen veya böyle bir doğa güzelliğini imgeleyen- kachofugetsu terimlerinden veya yöresel tarih ve yer isimlerinden gelir. Wagashi’nin bu özel adını öğrenince, konuklar yedikleri tatlının ismin anlamı üzerine düşünürler ve hayal güçlerini çalıştırarak spritüel bir deneyim yaşarlar.
Matcha Dışındaki Diğer Çay Türleri
Gyokuro
Zengin ve güçlü bir tadı olan lüks sayılan bir çay çeşididir. Samandan yapılmış tel örgülerle kaplı bir alanda yetişir. Çay tomurcuklarını buhara maruz bıraktıktan sonra, gyokuro yaprakları rulo şeklinde sarılır ve kurutulur.
Sencha
Japonya’nın en sevilen çayıdır ve yıllık çay üretiminin %70 – %80’ini oluşturur. Gölgeye bırakılmaksızın, taze toplanmış çay tomurcuklarının buhara bırakılması ve rulo haline getirilip kurumaya bırakılmasıyla elde edilir.
Genmaicha
Kavrulmuş kahverengi pirinç ile sencha veya bancha’nın (sencha üretimine uygun olmayan büyük boyda taze çay yapraklarına bancha denir) eşit oranda karıştırılmasıyla elde edilir. Genmaicha’nın rahatlatıcı etkilerinin, yüksek oranda B1 vitamini içermesinden kaynaklandığı söylenir.
Kukicha
Gyokuro ve sencha’yı elde ederken arta kalan taze çay köklerinden elde edilir. Çayın türüne göre tadı az biraz fark eder. Yüksek oranda teanin amino asidi içerir(bu amino asit genelde çayda bulunur).
Hojicha
Sencha, kukicha ve diğer çayların renkleri değişene kadar yoğun şekilde kavrulmasıyla elde edilir. Bu da hojicha’ya diğerlerinden oldukça farklı bir aroma verir. Kavrulma süreci büyük oranda kafein kaybına neden olur; bu da çayın kekremsi ve sert tadını azaltır ve böylece taze bir tat elde edilir. Bu çay, az oranda kafein içermesinden dolayı çocuklar tarafından rahatça içilebilir.
– SON –
