Kalktı göç eyledi avşar elleri
Ağır ağır giden eller bizimdir.
Arap atlar yakın eder ırağı
Yüce dağdan aşan yollar bizimdir.
Belimizde kılıcımız kirmani
Taşı deler mızrağımın temreni
Dadaloğlu – Avşar Bozlağı
Bozlak; şu sıralar karşıma sık sık çıkan, bana memleketimi, dedemi ve geçmişimi hatırlatan Türk Halk Müziğinin en eski türlerinden birisi. Haliyle bu ayki yazımın da konusu…
Hep seni zikreder dallar ağaçlar
Akan ulu sular, havada kuşlar
Kul kusur işler sultan bağışlar
Muhtaçtır ben gibi kulun nisyana
Muharrem Ertaş – Şu Yalan Dünyadan Usandım
Bir ‘of’ deyişiyle ya da bir iç çekişle üstesinden gelinemeyen duyguların feryadı bozlaklar, bir çeşit kendini ifade etme, acı paylaşma veya bir dertleşme yöntemi olmuş geçmişimizce. Kelime anlamı olarak bozlak, Divan-ı Lügat-it Türk dahil pek çok kaynakta “feryat etmek”, “haykırmak” gibi anlamlar taşır. İsminin hakkını da verir; bozlaklarda önce bir süre bağlama ezgilerini dinler daha sonra sanatçının içten sesiyle karşılanırız. Bu ses serbest ritimle ve bestenin konusuna göre farklı edalarda icra edilir.
Bıraktın yalınız gurbet ellerde
Aradım bahçanda nar bulamadım
Gezdim mecnun gibi nice çöllerde
Şu yanan gönlüme kar bulamadım
Neşet Ertaş – Bıraktın Yalnız
Göçebe toplumların doğa ile iç içe olan hayatlarında, karşılaştıkları zorlukların, üzüntü ve acıların tekrar doğaya duyurulma çabası olarak başlayıp Avşar ve Türkmen oymaklarındaki Abdallar sayesinde bugünlere ulaştı bozlak. Önemli Türk Halk Müziği sanatçılarından bizlere miras olarak bırakılmış bu uzun hava türünün icrası haliyle oldukça zordur. Uzatmalar vardır; alçak sesle söylenen, bağırarak söylenen ve seslerin istemsiz titrediği kısımlar vardır; bu kısımlar ezberlenmez veya çalışılamaz, önemli olan acını doğaya duyurabilmektir ve bu sayede bozlak tam anlamını bulmuş olur. Bozlak söyleyen bir Abdal bunu başarmak için gözlerini sıkı sıkıya kapar, başı gökyüzüne veya sazına dönüktür ve içinde olduğu an sadece ve sadece müziğidir.
Aman doğar yaz ayları çiçekler açar
Eller yaylasına da yavrular göçer
Acep bizim kuzuları da oy oy kimler seçer
Aman ağlama aneciğim ağlama oy oy buyumuş kader
Takdir böyleyimiş zalım of sabreyle peder
Aşık Seyfullah – Doğar yaz ayları
“Bozlak, bir feryattır efendim. Bozlak bir bağırtıdır; yüreğini dışarıya atmaktır. Bozlağın anlamı budur. İçinden geldiği gibi bağırır, söyler” -Neşet Ertaş
Kaynaklar:
http://www.yenicaggazetesi.com.tr/neset-ertas-vefatinin-5-yilinda-aniliyor-996g.htm
