Amerikan polisiye filmlerinde sıkça duyduğumuz bir repliktir: “Avukatımı istiyorum!”. Sonrasındaysa polislerin eli kolu bağlanır ve sanığa başka soru soramazlar. Hatta bu da seyircide avukatların gerçeklerin ortaya çıkmasını geciktirdiği veya engellediği gibi mesleğe karşı kötü bir zan oluşturur. Ancak Amerikan tarihindeki en önemli davalardan biri [1] olan Miranda v. Arizona’ya kadar gözaltına alınan şüpheliler saatlerce dış dünyadan izole, hiçbir hakları yokmuş gibi korku içinde hatta bazen işkenceye maruz kalarak [2] sorgulanıyor ve mahkemeye çıktıklarındaysa sorguda aleyhlerine söylemiş olabilecekleri her detayı karşılarında buluyorlardı. Ayrıca haklarını öğrendiklerinde de iş işten geçmiş oluyordu.
Miranda v. Arizona davasında da ilk aşamada olan buydu. Ernesto Miranda adında Phoenix, Arizona’da yaşayan bir Meksika göçmeni Amerikalı, teşhis amacıyla yüzleştirme için diğer zanlılarla birlikte sıraya dizilmişti. Kaçırılıp tecavüze uğradığını iddia eden kadın ise camın arkasından Ernesto Miranda’nın fail olduğunu teşhis etmişti. Bunun ardından polisler hemen Miranda’yı tutukladılar ve suçunu itiraf edene kadar iki saat boyunca onu sorguya çektiler. Lakin sorgulamaya başlamadan önce ona ABD Anayasası’nın 5. ek maddesi bağlamında kendi aleyhine tanıklık etmeme hakkının [3] ve 6. ek maddesi bağlamında da avukat edinme hakkının [4] olduğunu söylemediler. Dava ilk derece mahkemesinde açıldığında sanığın itirafları aleyhine delil olarak kullanıldı ve 20 ila 30 yıl arasında hapse mahkum edildi. Bay Miranda’nın avukatı kararı sorgulama sırasında anayasal haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle Arizona Yüksek Mahkemesi’ne temyiz etti ancak Mahkeme alt mahkemenin kararını onadı. Bunun üzerine Bay Miranda’nın avukatı davayı ABD Yüksek Mahkemesi’ne götürdü. ABD Yüksek Mahkemesi ise 4 benzer davaya [5] birlikte bakmaya karar verdi. [6]
Sonunda, Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi, 5’e karşı 4 oy çokluğuyla Miranda lehine karar verdi ve o günden bu yana gözaltına alınan kişilere haklarının okunmasına “Miranda Warning” adı veriliyor ve bu metin kısaca şöyle:
Sessiz kalma hakkına sahipsin. Söyleyeceğin ya da yapacağın her şey mahkemede aleyhine delil olarak kullanılabilir. Bir avukatla konuşma hakkın var. Eğer avukat tutacak paran yoksa, mahkeme sana bir avukat atayacaktır. Sana okunan bu hakları anlıyor musun?
You have the right to remain silent. Anything you say or do can and will be held against you in a court of law. You have the right to speak to an attorney. If you cannot afford an attorney, one will be appointed for you. Do you understand these rights as they have been read to you? [7]
Miranda v. Arizona kararını veren Yüksek Mahkeme yargıçları
Miranda v. Arizona davasına geri dönecek olursak, ikinci yargılamada Bay Miranda’nın yüzüne hakları okunmadan alınan itirafı delil olarak sunulmasa da Bay Miranda suçlu bulunup 20-30 yıl hapse mahkum ediliyor. [8] Ancak ABD Yüksek Mahkemesi bu kararıyla, insanların sorgudan önce anayasal haklarını bilmesi ve kullanabilmesinin önünü açmış oluyor.
“Peki ama Miranda Warning Amerika’da uygulanan bir yöntem, biz Türk dizi ve filmlerinde neden bu replikleri duyuyoruz?” diye düşünüyorsanız onun da cevabı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda. İfade ve Sorgu Usulü, madde 147, c bendinde şüphelinin ya da sanığın müdafi (avukat) seçme ya da Baro’dan ücretsiz müdafi talep etme hakkı olduğu, yine madde 147 e bendine göre sessiz kalma hakkının olduğu kişiye bildirilmek zorunda. Madde 148’de ise sorguda (1) beyanın özgür iradeye dayanmasını engelleyecek; kötü davranma, işkence, ilaç verme, yorma, aldatma, cebir veya tehditte bulunma, bazı araçları kullanma gibi bedensel veya ruhsal müdahaleler yapılamayacağı, (2) kanuna aykırı bir yarar vaat edilemeyeceği ve (3) eğer ifade bu yasak usullerle elde edilmişse, rıza olsa dahi mahkemeye delil olarak sunulamayacağı düzenlenmiş. [9] Yani Miranda Warning sayesinde Amerikan vatandaşlarına sağlanan sorgulamadan önce haklarını bilebilme güvencesi, bizim de kanunumuzla güvence altına alınmış.
Dileriz kimsenin başına gelmez ama olur da bir gün yolunuz karakola düşerse, avukatınızı istemeyi unutmayın…
Peki ya Ernesto Miranda’ya ne oldu?
Yüksek Mahkeme orijinal mahkumiyeti bozsa da tekrar yargılanıp mahkum edildiğinden yukarıda bahsetmiştik ve bu suçu dolayısıyla 1972’ye kadar hapiste yattı. Çıktıktan sonra da düzgün bir hayat kuramadı ve 1976’ya kadar hapse bir girdi bir çıktı. 31 Ocak 1976’da Phoenix’te La Amapola Bar’da içinde bulunduğu kart oyununda çıkan sözlü atışma hızla bir arbedeye dönüştü ve Miranda birkaç yerinden bıçaklanarak orada can verdi.
Kaderin cilvesi ise Ernesto’ya saplanan bıçağı tutan Fernando Zamora’nın Miranda sayesinde kazandığı konuşmama hakkı sayesinde olaydan paçasını kurtarması oldu. Zamora, başta sorgu için tutuklandı ancak yetkililer ona sessiz kalma hakkını (Miranda Warning) okudular ve o da bu hakkını kullandı. Polislere Miranda’yı göğsünden bıçaklayanın kim olduğunu söylemeyi reddetti ve sonrasında Meksika’ya kaçıp bir daha görülmedi. [10]
Kaynakça:
[1] “15 Supreme Court cases that changed America – CNN.com.” CNN. October 10, 2012. Accessed April 29, 2017. http://edition.cnn.com/2012/10/10/justice/landmark-scotus-cases/.
[2] “The Supreme Court began to extend the Constitution to the most abusive of these interrogations conducted by state officers in cases such as Brown v. Mississippi (1936). In Brown, the police interrogated three African Americans suspected of murdering a white person. The interrogations included brutal whippings, and even efforts to hang one man, to force the suspects to confess.”
Holland, Brooks. “Teaching Miranda v. Arizona at its 50th Anniversary.” American Bar Association. 2016. Accessed April 29, 2017. http://www.americanbar.org/content/dam/aba/images/public_education/publications/JanFeb_Mirandaat50.pdf.
[3] Amendment V:
No person shall be held to answer for a capital, or otherwise infamous crime, unless on a presentment or indictment of a grand jury, except in cases arising in the land or naval forces, or in the militia, when in actual service in time of war or public danger; nor shall any person be subject for the same offense to be twice put in jeopardy of life or limb; nor shall be compelled in any criminal case to be a witness against himself, nor be deprived of life, liberty, or property, without due process of law; nor shall private property be taken for public use, without just compensation.
Staff, LII. “Fifth Amendment.” LII / Legal Information Institute. February 05, 2010. Accessed April 29, 2017. https://www.law.cornell.edu/constitution/fifth_amendment.
[4] Amendment VI:
In all criminal prosecutions, the accused shall enjoy the right to a speedy and public trial, by an impartial jury of the state and district wherein the crime shall have been committed, which district shall have been previously ascertained by law, and to be informed of the nature and cause of the accusation; to be confronted with the witnesses against him; to have compulsory process for obtaining witnesses in his favor, and to have the assistance of counsel for his defense.
Staff, LII. “Sixth Amendment.” LII / Legal Information Institute. February 05, 2010. Accessed April 29, 2017. https://www.law.cornell.edu/constitution/sixth_amendment.
[5] 4 cases: Miranda v. Arizona, Vignera v. New York, Westover v. United States, California v. Stewart
“Facts and Case Summary – Miranda v. Arizona.” United States Courts. Accessed April 29, 2017. http://www.uscourts.gov/educational-resources/educational-activities/facts-and-case-summary-miranda-v-arizona.
[6] “Miranda v. Arizona Podcast.” United States Courts. Accessed April 29, 2017. http://www.uscourts.gov/about-federal-courts/educational-resources/supreme-court-landmarks/miranda-v-arizona-podcast.
[7] “Miranda v. Arizona Podcast.” United States Courts. Accessed April 29, 2017. http://www.uscourts.gov/about-federal-courts/educational-resources/supreme-court-landmarks/miranda-v-arizona-podcast.
[8] “Facts and Case Summary – Miranda v. Arizona.” United States Courts. Accessed April 29, 2017. http://www.uscourts.gov/educational-resources/educational-activities/facts-and-case-summary-miranda-v-arizona.
[9] “CEZA MUHAKEMESİ KANUNU.” CEZA MUHAKEMESİ KANUNU. December 17, 2004. Accessed April 29, 2017. http://www.ceza-bb.adalet.gov.tr/mevzuat/5271.htm.
[10] Dempsey, James. “The Right to Remain Silent: How Ernesto Miranda’s Confession Changed Criminal Justice Forever.” Newstalk.com, Newstalk, 29 Jan. 2016, www.newstalk.com/The-right-to-remain-silent:-How-Ernesto-Mirandas-confession-changed-criminal-justice-forever.
Görsel Kaynakça:
https://www.emaze.com/@AQLILTCL/miranda-v-arizona-copy1
https://www.azcentral.com/story/news/local/phoenix-contributor/2017/08/02/z-miranda-v-arizona-led-to-your-miranda-rights/521035001/
https://www.newstalk.com/The-right-to-remain-silent:-How-Ernesto-Mirandas-confession-changed-criminal-justice-forever
Şirin
Eline kalemine sağlık canım. Çok güzel olmuş