Fransız mizah dergisi Charlie Hebdo’ya gerçekleştirilen saldırısı sonrası yakın zamanda tartışılan konulardan biri olan Schengen vizesi alımına kısıtlamalar gelip gelmeyeceği ve bunun ne gibi sonuçlar doğuracağı su sıralar AB üye ülkeleri arasında merak konusu. Peki nedir bu Schengen vizesi, hangi ülkeleri kapsıyor? Kısaca belirtmek gerekirse “üye ülkeler arasında sınır kontrolü olmaksızın yolculuk imkanı sağlayan bir sistem” veya “AB ülkelerinin 3. ülkelere uyguladığı vizenin adı” ya da “Avrupa’da serbest dolaşım hakkı” olarak da tabir edebiliriz. Schengen adını Lüksemburg’daki bir kasabadan almakta ve İrlanda ve Birleşik Krallık’ın kendi istekleri dahilinde sistem dışında yer aldığı düşünüldüğünde, toplamda 25 Avrupa ülkesini kapsamaktadır. Bulgaristan ve Romanya’nın vize talebi yakın zamanda geri çevrilmiş, Hırvatistan ise Avrupa Birliği’ne katılımından sonra Schengen alanında yer almak için çalışmalara başlamıştır.
Peki vize alımı zorlaşacak mı?
Charlie Hebdo saldırısı sonrası tehdit olarak görülmeye başlanan sistem, terör saldırısı girişiminde bulunmak isteyenlere kolaylık sağlayacağı ve ülke içi refah ve huzur ortamını olumsuz etkileyeceği düşünüldüğünden, yakın zamanda üye ülkeler tarafından yapılan toplantı sonucu kuralların sıkılaştırılması, sınırda kontrollerin artırılması gibi yeni başlıkları gündeme getirmişti. Sistemde yer alması planlanan başlıklardan bazıları:
- AB sınırında denetimin sıkılaştırılması
- Seyahat eden Avrupalıların bilgilerinin gerektiğinde paylaşılmasını sağlayacak Yolcu İsim Kayıt Sistemi’nin (PNR = Passenger Name Records) yürürlülüğe sokulması. (Sistem mevzuat eksikliğinden ötürü şu anda uygulanamıyor)
Yapılması planlanan uygulamalar göz önüne alındığında, düzenlemeden ziyade özgürlüklerin kısıtlanması yönünde atılan adımlar olarak görülebilir. Çünkü Terör saldırısı sonrası gündeme gelen ve tedbir olarak görülen bu “düzenlemelerin” istihbarat alanında alınan önlem eksikliklerinin özgürlükleri kısıtlama yoluyla insanlara mal edilmesi, adımların uygulanabilirliğini pek de gerçekçi kılmıyor. Kısa vadede bakacak olursak vize alımıyla ilgili herhangi bir kısıtlama olması beklenmez iken uzun vadede yeni düzenlemelerin uygulanması beklentiler arasında yer alıyor.
Türkiye’yi nasıl etkiler?
Güvenli ülkelerden gelen güvenli pasaportlarda (Türkiye için gerekli pasaport kontrolleri yapıldığı ve kullanılan biyometrik verili pasaportlarda tahrip olanaksızlığı göz önüne alındığında) bir sıkıntı yaşanması beklenmediğinden Schengen vizesinde yapılması beklenen değişiklikler şu an için bir sorun teşkil etmiyor lâkin Türk iş insanlarının da belirttiği gibi Avrupa ülkelerine vize alımında sıkıntı yaşamaları ülkeler arası ticaret, ithalat ve ihracat dahil olmak üzere ekonomik ilişkileri olumsuz yönde etkiliyor. Ayrıca bu durum, ticari anlaşmalardan vazgeçilmesine sebebiyet verebiliyor.
