4 Şubat 2015 tarihinde TMSF* Asya Katılım Bankası’nın yönetim kurulunu da belirleyecek olan imtiyazlı paylarının yüzde 63’lük bölümünü kendi kontrolüne geçirdi. Bu duruma sebep olarak da kurumun etkin denetim yapmasını engellemek ve ortaklık yapısının yeterince şeffaf ve açık olmaması öne sürüldü. Fakat herkesin aklında bu olay 17 Aralık olayları sonrasında gerginleşen Cemaat ve Ak Parti ilişkisinde atılan bir adım olarak kalacak. Bu durumun TMSF başta olmak üzere bunun gibi kurumların güvenilirliği üzerinde nasıl bir etkiye sebep olacağı aşikar, zira olay son bir kaç günden çok daha geriye gidiyor.
Tarafların ilişkilerinin bozulmasından itibaren Gülen Cemaatine yakınlığı ile bilinen Bank Asya durumdan en çok etkilenen kurumlardan birisi. Ocak 2014’te Türk Hava Yollarının vadesi dolmayan 300 milyon lira civarında nakdini bankadan çekmek istemesi ve bunu başka şirketlerin takip etmesi ile banka likidite problemleri yaşamaya başladı. Bu problemler ışığında, bankanın hisse fiyatı büyük düşüşler yaşadı. Nakit sorunu çözülse bile politik sorunların etkisi altında kaldı.
6 Ağustos 2014 tarihinde Ali Babacan bankanın Ziraat Bankası tarafından satın alınmak istendiğini canlı yayında duyurdu, fakat aynı günün akşamında bu haber Yiğit Bulut tarafından yalanlandı. Ertesi gün ise Gelir İdaresi bankayı vergi tahsilatı yapabilen bankalar listesinden çıkardı ve hemen ardından Sosyal güvenlik Kurumu da bankanın tahsilat yetkisini elinden aldı. 7 Ağustos’ta banka BİST’te işleme kapandı ve gerekçe olarak da ortaklık yapısındaki belirsizliğin aşırı fiyat dalgalanmalarına sebep olması gösterildi. 18 Eylül 2014 tarihinde bankanın hisselerinin işlemi tekrar durduruldu. Hisseler 2014 yılı boyunca dalgalı bir seyir sürdü ve banka ilk 3 çeyrekte 249.6 milyon lira zarar etti.
BDDK** bankadan 2 Ocak 2015 tarihine kadar imtiyazlı ortakların bilgi ve belgelerini göndermesini istedi, fakat banka sadece 53 ortağa ait bilgileri paylaştı. Kalan 132 ortağa ait %63 oranındaki imtiyazlı hisselerin de 7 Ağustos’ta hisselerin işleme kapatılmasının arkasındaki sebeple aynı sebepten TMSF tarafından kullanılmasına karar verildi.
Piyasaların bu duruma nasıl tepki vereceği tartışılan konular arasında ama herkesin aklındaki asıl sorun ortaklık yapısı yıllar içinde aynı iken bunun bankayı neden tam da şu an etkiliyor olması. Sebebin teknik mi yoksa politik mi olduğu gerçeği ise bu soruların arkada yatan cevabı.
Ülkemizde TMSF, BDDK gibi kurumların bulunması halkın gönül rahatlığı ile finansal sisteme güvenini sağlamak adına atılan doğru adımlardır. Kurumların denetlenmemesi durumunda vakti zamanında yaşandığı gibi bankaların içi boşaltılabilir ve halk mağdur olabilir. Ama sistemde güç verilen her kurum denetlenmelidir ve denetleyecek üst bir kurum olmadığında da bu halkın görevidir. Bu kurumlara bir bankaya el koyma gücünün verilme sebebi ile kullanım alanları örtüşmediğinde de yine rahatsız olması gereken halktır. Zira böyle temel yapılar ekonomideki güvenlerini kaybeder ve asli görevlerini yerine getirmezse ileride oluşacak sorunlar şu ana kıyasla çok daha çözülemez olacaktır.
*Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 22 Temmuz 1983 tarihinde tasarruf sahiplerinin haklarını korumak, bankacılık sisteminin güven ve istikrarına katkıda bulunmak amacı ile kurulmuştur. Önce Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası sonra da Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca idare edilmiş, 12 Aralık 2003 tarihinde ise özerklik kazanmıştır. Kurum özellikle 2000 li yılların başında batan bankaları bünyesine almış ve bankalardan alacağı olan halkın mağduriyetini en aza indirmek ile meşgul olmuştur. Bünyesinde Sümerbank ve Bayındırbank çatısı altında birleştirilmiş 14 banka bulunmaktadır.
** 1998-1999 yıllarında yaşanan banka skandalları sonrasında düzenleme ve denetleme yapan bağımsız bir kuruma ihtiyaç duyulmuştur. Bu sebeple Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu 31 Ağustos 2000 tarihinde tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak, finansal kurumların işleyişi için uygun ortamı yaratmak ve ülkenin büyümesine katkı sağlamak amacı ile kurulmuştur.
