Bir diğer konu ise bizde durum ne? Biz neler yapabiliriz bu bizim çöplerimizle? Bunlardan bahsetmeden önce bahsedilmesi gereken bir diğer mevzu da Türkiye’deki geri dönüşüm ve çöplerimiz. Türkiye’de geri dönüşüm deyince akla gelen şeyin sadece camları ayrı kutuya, kâğıtları ayrı kutuya gibi ayrımları yapmaktan öte gitmemesi ve geri dönüşüm namına sadece bu ayrımı yapanların yapmayanlara karşı sitemde bulunmaları aslında bizim bu geri dönüşüm işini ne kadar anladığımızın en basit göstergesidir. Geri dönüşüm aslında o kutulardan sonra başlıyor. Çöplerin tesislerde ayrıştırılarak tekrardan üretimde kullanılabilinir kılınma çabasıdır aslında geri dönüşüm. Yıllarca yetkililer ülkemizde geri dönüşüm yapılmıyor dediğinde aslında bahsettikleri şeyin çöplerin öylesine, yığınlarca beklemesidir aslında. Lakin bence yavaş yavaş da olsa biz bu işi öğrenmeye başladık. Zira güzel ülkemde güzel rakamlar görmeye başlıyoruz.
•2012 yılında tüm atıklarda toplam geri kazanım miktarı 1 milyar lira.
•2012 yılında yüzde 40 olan geri kazanım oranının 2023 yılına kadar yüzde 60’lara ulaşması bekleniyor.
• Ülkemizde piyasaya sürülen ambalajların; yüzde 39’u kağıt/karton, yüzde 25’i plastik, yüzde 24’ü cam, yüzde 9’u metal ve yüzde 3’ü kompozit ağırlıklı.
• 2011 yılında piyasaya sürülen toplam 6,6 milyon ton ambalajın 2,5 milyon tonu geri kazanıldı.
• Türkiye’de 514 ambalaj atıkları toplama, ayırma ve geri dönüşüm tesisi ile 201 tehlikeli atık geri kazanım tesisinde, 60 bin kişi istihdam ediliyor.
• Türkiye’de şu an 68 katı atık düzenli depolama tesisi mevcut. 2017 yılına kadar bu sayının 120’ye ulaşması bekleniyor.
• Ülkemiz evsel atık yönetimi (çöp sahası, atık önleme, toplama, kaliteli geri dönüşüm ve atıktan enerji geri kazanımı) puanlamasında Avrupa’da 11. sırada yer alırken, ilk 5 ülke; Avusturya, Almanya, İsviçre, Hollanda ve Norveç olarak sıralanıyor.
Ayrıca ülkemizin geri dönüşüm karnesinde oldukça enteresan bir mevzu vardır. Bu, resmi rakamlarda görünmeyen ve ciddi oranlardaki “vahşi toplama” olarak nitelenen kayıt dışı toplamadır. Bu noktada belirtmem gerekir bu kayıt dışı istihdam her ne kadar bizi resmi bazlarda diğer ülkelerde kıyaslandığımız zaman geri bile düşürse de önemli bir yeri vardır. Bu kayıt dışı toplamalar öyle seviyelerdedir ki ülkemizde belli bir kesim için büyük bir istihdam kaynağıdır. Ayrıca geri dönüştürebilir maddelerin ziyan olmaması noktasında ikinci bir kontrol mekanizmasıdır. Gözden kaçırıldığı durumda bile kayıplar engellenmektedir. Bir önceki yazımda gelişmiş ülkelerin geri dönüşüm alışkanlığını nasıl kazandığından bahsetmiştim. Bu da belki bizim kültürümüzde olan bir şeydir, çöplerin nasıl olsa toplanıp geri dönüştürülmeye gönderileceğini bildiğimiz için ayrı ayrı çöpe atmıyoruzdur. Bu da başka bir konu elbette ama siz, siz olun kendinizi geri dönüşümden geri almayın.
