Dünyanın en hızlı gelişen ekonomisi Çin, şimdiye kadarki en kapsamlı karayolu anlaşmasını geçtiğimiz aylarda Türkiye ile yaptı. 2017 yılında yürürlüğe girmesi planlanan anlaşmayla birlikte, 600 milyar dolar değerindeki Çin lojistik pazarı, Türk TIR’larına açılacak. Anlaşmanın en önemli getirilerinden bir tanesi, Çin’e mal teslim süresinin kayda değer biçimde azalacak olması. Gemi yoluyla teslimat 20-25 gün sürerken, yeni karayolu projesinin hayata geçmesiyle bu süre 8-10 güne düşecek. Bu düşüşün Çin’le yapılan ihracata da oldukça önemli katkılarda bulunması bekleniyor.
Yılda ortalama 30 milyar dolarlık ticaret yapan Türkiye ve Çin, antik ticaret güzergahı İpek Yolu’nu yeniden aktif hale getirmek için masa başına geçti. Dünyanın en büyük ekonomilerinden biri olan Çin Halk Cumhuriyeti, Türkiye ile arasındaki karayolu taşımacılığını geliştirmek için büyük bir adım attı. Yapılan anlaşma 2017’de yürürlüğe girdiğinde Çin’e gemiyle 20-25 gün süren ticari seferler, 8-10 gün gibi kısa bir sürede tamamlanıyor olacak. Böylelikle Türkiye, 600 milyar dolarlık Çin lojistik pazarına doğrudan erişim sağlama ayrıcalığına kavuşacak. Türk TIR’ları yaptıkları sefer başına dört bin dolar civarı ek gelir elde ederken, Çin de AB ve ABD pazarlarına Türkiye üzerinden daha az maliyetle erişim sağlayacak.
Anlaşma taslağı imzalanırken
Anlaşmanın karara bağlandığı toplantı, 25-26 Mayıs 2015 tarihlerinde Pekin’de gerçekleşti. Taraflar, “Türkiye Cumhuriyeti Hükumeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Hükumeti Arasında Karayoluyla Uluslararası Yük ve Yolcu Taşımacılığı Anlaşması’nın” taslağını karşılıklı olarak parafe etti. Türk heyetinin başında Karayolu Düzenleme Genel Müdürü Mustafa Kaya, Çin heyetinin başında ise Çin Halk Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı Genel Müdür Yardımcısı Wang Shuiping vardı. Nihai imzaların Mart 2016 itibariyle atılması ve 2017 yılında anlaşmanın yürürlüğe sokulması hedefleniyor. Anlaşma, iki ülke arasında 6 karayolu güzergahını öne çıkarırken, Çin’in bu kapsamda ele aldığı ilk karayolu anlaşması olması hasebiyle de dikkat çekiyor.
4 trilyon doların üzerinde dış ticaret hacmine sahip olan Çin, doğu kıyılarındaki ticari yoğunluğu batı sınırına taşımak istiyor. Bu bağlamda önümüzdeki beş yıla yayarak, 2 trilyon dolarlık altyapı ve üstyapı yatırımlarında bulunmayı hedefliyor. Projeyi koordine eden Çin Ulaştırma Bakanlığı’nın en büyük önceliği ise Türkiye’yi de kapsayan “İpek Yolu Ekonomi Kuşağı Rotası”. ABD pazarı ağırlıklı olmak üzere doğu kıyıları üzerinden yoğun olarak ticaret yürüten Çin, artık ticari rotaları batı sınırına doğru yaymayı planlıyor. Deniz ticaret filosu ve navlun maliyetlerinin son yıllarda fazlaca artmış olmasından dolayı, batı sınırını kullanarak Türki Cumhuriyetler ve Türkiye üzerinden AB ve ABD pazarlarına giden yeni bir ticaret yolu oluşturmayı amaçlıyor.
İpek Yolu Ekonomik Kuşağı
Çin’in anlaşmadan maksimum verimde yararlanabilmesi, öncelikle kendi TIR filosunu uluslararası standartlara uyumlu hale getirmesini gerektiriyor. Bu sebeple Çin’in 2015 sonu ya da 2016 başında, uluslararası TIR sistemine resmen katılması bekleniyor. Çin hükumeti, karayolu taşımacılığının ülkenin toplam mal hareketlerindeki payını önümüzdeki yıllarda daha da arttırmayı planladığından Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Azerbaycan ve Türkiye’yi kapsayan rota üzerinde kara taşımacılığını kolaylaştırmak amacıyla Ro-Ro yatırımları da yapacak. Bu amaçla Çinli şirketler, Kızıldeniz, Karadeniz ve Akdeniz üzerinde yeni limanlar bulmak için mesai yapıyorlar. Ekonomi çevrelerinde söylenenlere göre Çinli şirketlerin özellikle üzerinde durdukları limanlardan bir tanesi, yüzde 65 hisseyle Fiba Holding’in çoğunluğunu elinde tuttuğu İstanbul Avcılar’daki Kumport Limanı. İddialara göre Çin ve Hong Kong’un liman işletme devi China Merchants Group, Türkiye konteyner iş hacminin altıda birini karşılayan Kumport’taki tüm Fiba Holding hisselerine talip olmuş durumda.
Çin ile yapılması muhtemel kara taşımacılığı anlaşması, Türkiye’deki lojistik sektörünü de harekete geçirdi. 600 milyar dolarlık pazardan pay kapmak için hazırlık yapmaya başlayan şirketler, bünyelerinde Çin masası kurmak üzere harekete geçtiler. Anlaşmanın sektörde yarattığı büyük heyecanın bir yansıması da şu ki; şirketler anlaşmanın kesinleşmesi için gün saymaya başladılar. Karayoluyla Kazakistan’a kadar neredeyse tüm Asya kıtasına taşımacılık yapan Türk lojistik şirketleri, Çin’e giriş yapamadıklarından, Çin’e giden tüm ticari sevkiyat, deniz üzerinden yapılıyordu. Halihazırda bu anlaşmanın gündemde olması sebebiyle, şirketler hazırlık yapmanın yanı sıra müşterilerini de haberdar etmeye başladılar. İlk etapta, Çin ile büyük çaplı ticaret yapan şirketlerin, karayoluyla Çin pazarına girmesi beklenirken, zamanla Asya pazarında aktif olan tüm Türk lojistik şirketlerinin Çin’de ofis açması öngörülüyor. Bu bağlamda Çin’le yapılacak anlaşmanın, Türk TIR filosunda ciddi bir büyüme sağlayacağı da vurgulanıyor. Bütün bunların genel bir sonucu olarak da Türkiye’nin ihracatta yaşadığı kan kaybının, Çin sayesinde büyük ölçüde giderilebileceği konuşuluyor. Denilebilir ki Çin ve Türkiye arasındaki bu anlaşmanın yürürlüğe girmesi, Türk ekonomisine yeni bir ivme kazandırabilir.
Kaynakça
1-http://www.dunya.com/ekonomi/cari-acik/cin-ilk-anlasma-icin-turkiyeyi-secti-600-milyar-dolarlik-pazari-ac-265539h.htm
2-http://www.utikad.org.tr/haberler/?id=12932
3-http://www.haberler.com/cin-ilk-anlasma-icin-turkiye-yi-secti-600-milyar-7417152-haberi/
4-http://www.pressreader.com/turkey/ekonomist/20150628/281835757355448/TextView
5-http://www.und.org.tr/tr/17118/dunyanin-en-buyuk-2.-ekonomisi-cin-halk-cumhuriyeti-ile-karayolu-tasimaciligi-taslak-anlasmasi-imzalaniyor-hedef-2017
6-https://www.linkedin.com/grp/post/4203592-6016444407446794244
