Bilindiği üzere, Yunanistan ekonomisini saplandığı ekonomik krizden kurtarmak için, geçtiğimiz Temmuz ayının 13’ünde Avrupa Birliği liderleri, acil durum çağrısıyla toplanmış ve Yunanistan’ın üçüncü kurtarma planını genel hatlarıyla ortaya koymuşlardı. Bu plana göre Yunanistan’a toplamda 86 milyar Euro değerinde kredi açılması kararlaştırılmış ve bu tutarın 10 – 25 milyar Euro arası bir miktarı, Yunan bankalarının yeniden finanse edilmesi için ayrılmıştı. Yunan bankalarındaki krizi tetikleyen çöküşün temel sebebi, teminatların bankaların finansal durumlarını baltalamasıydı. Öyle ki Ocak 2015’te iktidara gelen radikal sol parti Syriza’nın Yunanistan’ı ekonomik kriz sebebiyle Euro bölgesinden çıkaracağı yönünde yoğun endişeler vardı.
Her ne kadar beklenen olmayıp Yunanistan Euro bölgesinde kalmayı sürdürse de, Syriza hükumeti, geçtiğimiz Haziran sonlarında ve Temmuz başlarında bankaları önlem alarak, üç hafta süresince kapatmak suretiyle bu konuya verdikleri önemi gösterdi. Ancak bu önlemler, bankalara ciddi zarar verdi. Üstelik Yunanistan’ın kreditörlere baskı uygulayarak kredi şartlarını yumuşatma çabalarının da geri tepmesi üzerine, Yunan bankalarındaki hasar katlanarak büyüdü. Zira Yunan bankalarının borçlarını ödemeleri de bu kredi anlaşmasına bağlıydı. Bu şartlar altında Yunan bankalarının toparlanabilmek için en az 25 milyar dolarlık bir fona ihtiyaç duyduğu söyleniyordu ve bunun en kötümser senaryo olduğu belirtiliyordu.
Ancak bankaların ihtiyaç duyduğu miktar, Avrupa Merkez Bankası tarafından net olarak bilinmiyordu; taa ki 2014 yılının sonlarına kadar. Bu tarihte Avrupa Merkez Bankası’na ait bir denetçi, Yunanistan’ın ekonomisini domine eden dört büyük bankanın; Alpha, Eurobank, Yunaistan Ulusal Bankası ve Piraeus’un hesaplarına yönelik bir soruşturma gerçekleştirdi. Bahsi geçen bankalara, 2015-2017 döneminde ekonominin durumunun daha da kötüye gitmesi durumunda, ne düzeyde etkileneceklerini ölçebilmek için gerilim testi uygulandı ve Avrupa Merkez Bankası, bu hafta o testin sonuçlarını açıkladı. Sonuçların ortaya koyduğu üzere Yunan bankalarını kurtarmak için gerekecek ekstra kapitalin miktarının geçtiğimiz Temmuz ayına göre gözle görülebilir bir biçimde azaldığı gözlendi.
European Central Bank (ECB) headquarters Photographer: Hannelore Foerster/Bloomberg
Minimum verilere dayanan bir tahmine göre Yunanistan’ın GSMH’sı bu yıl %2.3 oranında, 2016’da ise %1.3 oranında küçülecek; fakat 2017 itibariyle %2.7 civarında bir büyüme gösterecek. Bu veriler ışığında, Yunan bankalarının sermaye ihtiyacı 4.4 milyar Euro olarak saptanmış durumda. Öte yandan, alternatif bir kötü senaryo da yok değil. Buna göre Yunan GSMH’sı bu yıl %3.3 oranında, 2016’da ise %3.9 oranında küçülecek. 2017 yılı için öngörülen büyüme rakamı ise %0.3 gibi cüzi bir oranda kalacak. Bu şartlar altında Yunan bankaları, 14.4 milyar gibi dev bir tutarla finanse edilmeye ihtiyaç duyacaklar.
Benzer veriler, Yunanistan Merkez Bankası’nın küçük bir kreditör kuruluş olan Attica Bank’a ait değerlendirme raporlarını yayınlamasıyla da ortaya çıktı. Bu bankanın bulguları da, minimum durumda 860 milyonluk bir finansal açık öngörürken, bu rakam kötümser verilerle değerlendirildiğinde 1 milyara çıkıyor.
Tüm bu değerlendirmeler göz önüne alındığında, Yunan bankalarının finansman ihtiyacı en iyi durumda 5.3 milyar Euro iken, en kötü durumda 15.4 milyar Euro gibi bir miktara yükseliyor. Böyle olunca kurtarma paketinden gelecek fon, 15.4 milyar Euro’nun altında kalacak gibi görünüyor. Ne de olsa Yunanistan’ın dört büyük bankasını kurtarmak için gereken 4.4 milyar Euro’luk rakamın özel sektörden sağlanması bekleniyor. Genel bir değerlendirme yapmak gerekirse, bu rakamların cesaret verici olduğunu söylemek mümkün. Zira tüm bu veriler, Yunan bankalarının ve ekonomisinin yeniden inşası için önemli adımların atılmakta olduğunu gösteriyor. Yine de Yunanistan’ın tam bir toparlanma için daha kat edecek çok mesafesi olduğunu da belirtmekte yarar var.
Kaynakça
-http://www.economist.com/blogs/freeexchange/2015/10/third-bail-out
-http://www.economist.com/news/finance-and-economics/21677234-economies-are-too-weak-normal-monetary-policy-resume-take-it-easy
-http://www.economist.com/news/briefing/21677228-technology-behind-bitcoin-lets-people-who-do-not-know-or-trust-each-other-build-dependable
-http://ann.az/en/greek-debt-crisis-banks-to-stay-shut-capital-controls-imposed/#.VjfgE7crLIU
