Neden Nobel Matematik Ödülü Yoktur?

1901 yılından beri verilen dünyanın en prestijli ödüllerinden biri olarak görülen Nobel Ödülleri yakın bir zamanda sahiplerini buldu. Bu arada belki de her sene benim gibi bazı matematikle uğraşan insanların da aklına geldiğini düşündüğüm bir soru aklıma geldi ve bu yazıyı yazma fikri böyle doğdu. Bu sorunun muhtemel cevaplarını muhtelif kaynaklardan araştırdım ve derledim.

Belki de bu soruya en çok verilen cevaplardan biri Alfred Nobel (Nobel Ödülü fikrini düşünen insan)’in Sophie Hess adında bir kadınla ilişki yaşadığı ve Hess’in Gösta Mittag-Leffler adlı ünlü bir matematikçiyle yakınlaşması ve onu aldatmasıdır, fakat bu cevap sadece bir iddiadır ve insanlığa yararlı olmaya gayesinde olan bir insanın böyle bir olayı dert edinmiş olmasına ihtimal vermek gerçekten çok zor.

Bundan başka Gösta Mittag-Leffler adlı matematikçi eski İsveç kralı 2. Oscar’ı bir matematik ödülü vermeye ikna etmiş, bu ödül zamanında popüler olmuş(Hatta Hermite, Bertrand, Weierstrass ve Poincare gibi ünlü kendi alanlarının mihenk taşı olan matematikçiler bu ödülü almış.). Alfred Nobel’in bu ödülden haberdar olabileceği ve bu yüzden Nobel Matematik Ödülüne gerek duymadığı da iddialardan bir tanesidir.

Doğru olmaya en yakın iddialardan biri de Alfred Nobel’in mucit olması ve daha çok endüstriyel işlerle uğraşmasından gelen pratiğe olan ilgisi ve teorik bilimlerle pek ilgilenmemesi olabilir. Ayrıca kendisi üniversite eğitimi bile almamıştır(Bu da teorik bilimle ilgilenmemesinin göstergelerinden biri.). İlaveten Alfred Nobel’in pratiğe olan ilgisi Nobel Vakfı’nın kuruluş en önemli kuruluş gayelerinden birine de aktarılmıştır.( “insanlığa yararlı olabilecek pratik bilimsel gelişmelerin desteklenmesi.”). İlginç bir bilgi olarak da Nobel Fizik ödüllerinde pratik çalışmaların teorik çalışmalardan daha çok ödül almasının muhtemel sebebi de bu gayedir.

Nobel Matematik Ödülleri olmamasına rağmen bazı matematikçiler farklı dallarda Nobel Ödülü almayı başarabildi. Bunlardan birkaçı: Bertrand Russell(Batı Felsefesi tarihi adında ünlü bir kitap dizisi de bulunur.) – Nobel Edebiyat Ödülü (1950), Max Born and Walther Bothe – Nobel Fizik Ödülü (1954). John Forbes Nash (A Beautiful Mind filminden tanıdığımız) – Nobel Ekonomi Ödülü (1994)

Kaynakça:

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/07/Alfred_Nobel3.jpg

https://www.lindelof.nu/wp-content/uploads/2018/05/gosta-mittag-Leffler-1-600×677.jpg

https://simanaitissays.files.wordpress.com/2018/08/sofie-hess-3-jpg-2.jpg

https://cs.uwaterloo.ca/~alopez-o/math-faq/mathtext/node21.html#:~:text=Nobel%2C%20an%20inventor%20and%20industrialist,greatest%20practical%20benefit%20to%20mankind.
“The Mathematics of Sonya Kovalevskaya” by Roger Cooke (Springer-Verlag, New York etc., 1984, II.5.2, p. 90-91
The Beginnings of the Nobel Institution. Elisabeth Crawford. Cambridge Univ. Press, 1984.

https://indianexpress.com/article/explained/why-is-there-no-mathematics-nobel-the-theories-the-facts-the-myths-6071015/

https://en.wikipedia.org/wiki/Alfred_Nobel

Leave a Reply