5245 sayılı Harika Çocuklar Yasası, 7 Temmuz 1948 tarihli günde “İdil Biret ve Suna Kan’ın yabancı memleketlere müzik tahsiline gönderilmesine dair kanun” adıyla çıkarıldı. Yasa düzenlemesi uyarınca, 16 yaşına kadar anne-babalarının ve kendilerinin tüm masrafları devlet tarafından karşılanmak üzere, İdil Biret ve Suna Kan Paris’e gönderildiler. Yasanın kapsamı, 1956 tarihli 6660 sayılı yasa ile genişletilerek güzel sanatlar alanında hiçbir ayrım gözetmeksizin devlet bursunun özel yetenekli çocukların yurt dışı eğitimlerine olanak sağlayacağı düzenlendi. Hâlen yürürlükte olup işlerliğini kaybetmiş olan bu özel kanun, yürürlüğe girdiği ilk günün izlerini taşıyarak “İdil Biret Yasası” veya “İdil-Suna Yasası” olarak bilinmektedir. Günümüzde işletilmeyen bu kanunun etkisinin ve verimliliğinin hâlâ devam ettiğini göstermek için sizleri, Cumhuriyet tarihine iz bırakmış uluslararası piyano sanatçılarımızdan olan İdil Biret ile tanıştırmak istiyorum. Bu tanıştırmayı da, çeşitli internet sitelerinde sanatçının biyografisinde yer alan sayısız başarıların, akıllardan uçup giden tarihlerin ya da kronolojik olarak sıralanmış ödüllerin araştırmasını size bırakarak, İdil Biret’in sanki gözlerine ve kalbine bakıyormuş gibi yapmak istiyorum.
21 Kasım 1941, Ankara doğumlu olan İdil Biret repertuarında yüzden fazla piyano konçertosuna sahip olmasına rağmen sadece sanatçının başarılı eserleri ile dinleyici arasındaki iletişimin sağlanamayacağını ve anaokullarından itibaren dinleyicilerin yetiştirilmesi gerektiği düşüncesini savunuyor. Özellikle klasik müziğin diğer türlerin gölgesinde kaldığına tanıklık ettiğimiz günümüz müzik dünyasında, Biret’in bu isteği ülkemizin her noktasında bu türe ait dinletiler gerçekleştirerek dinleyicilere sevdikleri parçaları kendileri bulma şansı verme yönünde.
İdil Biret, 1980’lerde plak tarihinde ilk kez Beethoven senfonilerinin Liszt tarafından yapılan uyarlamalarının tamamını seslendirmiştir. Daha sonra Frederic Chopin’in bütün piyano eserleri, Johannes Brahms’ın bütün solo piyano eserleri ve konçertoları, Sergei Rachmaninoff’un bütün piyano eserleri Biret tarafından kayda alınmıştır. Bu denli geniş bir çalışma yelpazesine sahip olan sanatçı bu kararlılığının uzun çalışma saatlerine rağmen azalmamasını ise çalışmalarında geriye değil de hep “yeni” olana gözlerini çevirmesine ve gurur kavramının kendisinden çok uzakta olduğuna bağlıyor.
Biret, röportajlarında da sıkça yer verdiği gibi, yaş kavramını bir parçayı tekrar tekrar çalmak olarak nitelendirerek geçen senelerin önemsizliğini piyano parçaları üzerinden anlatmaya çalışıyor. Bir parçanın defalarca baştan çalınabilmesini geçen günlere benzeterek yaş almaya verilen ve gereği olmayan önemi çürütmeyi başarıyor. Bu nedenle de kendisinin pişmanlıklarının olmadığını ve her geçen günün tekrar çalınmaya başlanmış birer parça olduğunu savunuyor.
İdil Biret, 1971 yılından Kültür Bakanlığı tarafından Devlet Sanatçısı unvanıyla onurlandırılan sanatçı hiçbir zaman Türkiye ile bağlarını koparmamıştır. Paris, Brüksel ve ülkemizde ikamet eden sanatçı, üç ülkede aynı anda yaşam sürmenin kültürel açıdan zorlukları kendisine sorulduğunda ise yaşanılan yerin öneminin olmadığını ve kendi dünyasını kitaplarıyla birlikte farklı yerlere taşıyabilmenin her yeri evi gibi hissettirdiğini belirtiyor. Eğitim için küçük yaşlarda ayrılmak zorunda kaldığı Türkiye’ye olan bağlılığının göstergesi olarak hâlâ konserlerine devam ettiğini söyleyebiliriz. Çok yakın bir tarih olan 20 Temmuz 2020 günü Bodrum Antik Tiyatro’da, “Beethoven’ın 250’inci doğum yıldönümü” temalı müzik festivalinde sahne alan sanatçı, 23 Temmuz Perşembe günü de aynı sahnede dinleyicileri ile piyanosunun melodilerini buluşturacak.
Kaynakça:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Harika_Çocuk_Yasası
