Kripto para birimleri arasında en bilindik ve en değerli birim olan Bitcoin’i duymayanımız kalmamıştır1. Hatta yaşanan değer kaybına ve cezai risklere rağmen elden çıkarmaya kıyamayanlarımız da vardır. Zira 2013 yılında sadece 150 dolar yatırımla 1000 dolara ulaşan bir 
getiri sağlanabiliyordu. 2017’nin sonlarına dek yaşanan bu artış, kesin bir istikrar göstermemesine rağmen devam etti. Aralık ayında 20.000 dolara ulaşan Bitcoin sadece Mart ayında %50 değer kaybına uğradı. Uzmanlar, Çin ve Güney Kore’nin Bitcoin kullanımını yasaklamasının ve kullanıcıların kripto paraların devamlılığına yönelik güven kaybının bu düşüşe neden olduğu kanısındalar.
Bitcoin’in bu denli değer kaybına uğraması, piyasada büyük yankı buldu ve tahmin edileceği üzere, Bitcoin eski popülerliğini kaybetmeye başladı. Aslında Bitcoin için hazırlanmış olsa da, yine Bitcoin’e kıyasla, daha kolay, aracısız ve sistematik bir kullanım sunan ‘Blockchain’ kavramı ivme kazandı.
Blockchain taraflar arasındaki işlemin aracısız gerçekleşmesini sağlar.
Blockchain, şifrelenmiş işlem takibi sağlayan bir işlem veritabanıdır. Adından da anlaşılacağı üzere, zincirleme bir model üzerine inşa edilir. İşleyişinin adım adım takibi mümkündür. Lakin belli bir merkezin kontrolüne tabi olmaksızın işlediğinden, işlemler alıcı ve satıcı arasında herhangi bir aracı olmaksızın, direkt gerçekleşir. Aracının olmaması, işlemin bu zincir üzerinde kesintisiz ve ‘zincir kırılmadan’ gerçekleşmesini sağlar. İşte tam bu nedenle blockchain olabildiğince güvenli biçimde işler.
Zincirdeki ağa her kullanıcı bağlanabilir, kendi bloklarını oluşturup gönderebilir ve başkasının işlemini doğrulayabilir. Çünkü Blockchain, dünyanın her yerine ulaşan bir bilgisayar ağı üzerinde bulunur. Dolayısıyla güvenli olmasının yanında küresel ulaşım kolaylığı da Blockchain kullanımını cazip kılar.
Blockchain kolayca güncellenebilen bir veritabanıdır.
Blockchain, değişmez ve sıralı bir kayıt zinciridir. Belli bir dosyayı veya herhangi bir veriyi içerebilir. Bu da demek oluyor ki, blockchain sadece kripto paralarla yapılan bir satım ilişkisi için değil, pek çok hukuki ilişkinin gerçekleşmesi ve hatta resmiyet kazanması için kullanılabilir. Örneğin, Edurne ve Mayel çiftinin blockchain üzerinden evlenmesi ve Estonya’da e-ikamet başvurularının blockchain üzerinden yapılması ve onaylanması, blockchain’in pek çok alanda kullanıldığını gösterir.
Blockchain üzerinden değer biçilebilen her türlü işlem gerçekleştirilebilir.
Blockchain’in bu kadar tercih edilmesinin sebebi, aracısız olmasıdır. Çünkü doğrudan iki taraf arasında gerçekleşir. Finansal oranlarla sınırlı değildir. Bağlayıcı sözleşmeler yapılabilir. Dolayısıyla hem sözleşmenin nispiliği2 hem de sözleşme özgürlüğü3 ilkelerine uygundur. Ayrıca tarafların bir sözleşme kurmaları için finansal kuruluşlara işlem ücreti ödemesine ve yine bu kuruluşlar tarafından takip edilmelerine gerek kalmaz. Bu nedenle hem paradan hem de zamandan tasarruf edilmesini sağlar.
Blockchain günümüzdeki elektronik bankacılık sistemlerine rakip çıksa da, bankalar tarafından da tercih edilmeye başlandı. Yapılan bir araştırmaya göre, bu tarihten itibaren 2022 yılına dek Blockchain kullanan bankaların 15-20 milyar dolar civarında tasarruf edeceği öngörüldü. Bu araştırmanın da etkisi olacak ki, özellikle bu günlerde pek çok bankanın Blockchain girişimleri başladı. Microsoft, IBM ve Google gibi büyük şirketler Blockchain projeleri geliştirmeye başladı.
Pek tabii, buzdağının görünmeyen yüzü Deep (Dark) Web’in her geçen gün daha da su yüzüne çıkmaya başladığı göz önünde bulundurulunca, Blockchain’in de tıpkı Bitcoin gibi kötüye kullanım olasılığı mevcuttur. Yine de veritabanının aracısız işlemesinin sağladığı gizlilik ve güvenlik; bir de ulaşılabilirlik bakımından veri iletimi özgürlüğü düşünülünce, Blockchain’in kötüye kullanım olasılığının çok daha düşük olduğu kanısındayım.
(1) Bitcoin hakkında detaylı bilgi için: Bitcoin 101
(2) Kural olarak borç ilişkisi yalnızca sözleşmenin taraflarını bağlar; taraflar arasında hak ve sonuç doğurur.
(3) Türk Borçlar Kanunu madde 26 uyarınca, taraflar bir sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilirler.
KAYNAKÇA:
- https://blockgeeks.com/guides/what-is-blockchain-technology/
- https://www.blockchainmagazine.net/securing-marriages-blockchain-technology/
- https://dijitaldonusumturkiye.com/blockchain-%C3%BCzerine-ace59f36ebc8
- http://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/blockchain-nedir-nasil-calisiyor-40701324
- http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6098.pdf
