İtalyanların 1911 Trablusgarp Savaşı ile ilk defa uçakları, I. Dünya Savaşı yıllarından İngilizlerin ilk tankı kullanması savaş alanlarını ve tabii taktiklerini de derinden değiştirdi. Şimdi bizler Avrupa’nın ortasında yeni bir savaşa tanık oluyoruz. Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’ya karşı başlattığı kara harekatının görünmeyen derin ve dijital yüzü: Siber Savaş.
Tüm iletişim, ticari ve ekonomi işlemleri yapmamıza olanak veren iletişim altyapıları ülkeleri diğer ülkelere bağlar. Aynı zamanda bir ülkenin savunma altyapısı iletişim hatları ile orantılıdır ve tabii Ukrayna’nın da öyle. Savaşın ilk aylarından beri Rusya’nın saldırıları altında kalan bu iletişim hatları başlıca internet ve Ukrayna devletinin kendi iç iletişim altyapısı. Rus siber güçleri geleneksel askeri güçler ile birlikte hareket ediyor. Rusya siber güçleri 2022’nin ilk aylarından beri Ukrayna bankacılık ve iletişim hatlarına saldırı düzenliyor. Mamafih, savaşın ilk günlerinde Ukrayna halkı büyük ölçüde “online” kaldı. Saldırıya uğrayan Kiev yakınlarında bile elektrikler açık kalmaya, enerji ve iletişim altyapısı akmaya devam etti. Volodymr Zelensky’nin Ukrayna halkına seslendiği gece konuşmaları televizyonlardan yayınlanabildi. Bu durum Ukrayna’nın siber komutasının bir acil plana sahip olduğunu gösteriyordu. Özellikle önemli hizmetler Rus füzelerinin ulaşamayacağı batı bölgelerine ve Avrupa’daki veri merkezlerine taşındı. Uyduların hedef altında olduğunu fark eden Ukrayna Silahlı Kuvvetleri alternatif iletişim araçları ile ön saflardaki komuta merkezlerini destekledi. İronik bir şekilde, Sovyet döneminden miras kalan endüstriyel kontrol ve iletişim sistemleri Ukrayna’nın yardımına koştu.
Batı’nın Siber Yardımı
Microsoft ve Avrupalı çeşitli siber güvenlik firmalarının Ukrayna’ya desteği göz ardı edilemez. 3 Kasım 2022’de açıklama yapan Microsoft Başkanı Brad Smith, Ukrayna’ya teknik desteğin 2023 sonuna kadar süreceğini duyurdu. Ayrıca Microsoft, bir insandan daha hızlı kodlama yapabilen yapay zeka sistemlerinin Rusya’nın siber saldırılarını tespit etmekte yardımcı olduğunu söylüyor. Bir Slovak şirketi olan ESET, Ukrayna internet altyapısındaki geniş ağ verileri işlemede yardımcı oldu. İngiltere ise olası saldırıları engellemek ve güvenlik duvarlarını tespit etmek için 6 Milyon £ destek açıkladı.
Dijital Yıkım ve Çeteler
Vladimir Putin Ukrayna’ya ilk kurşunu karadan önce dijitalde attı. Operasyondan bir ay kadar önce Rus Askeri İstihbaratı, Ukrayna hükümetinin siber altyapısını çökertmek ve verilere ulaşmak için WhisperGate adıyla bilinen bir yazılım ile saldırdı. Operasyona saatler kala ile Rusya, Ukrayna’nın iletişim sistemlerini hedef alarak Ukrayna’nın ViaSat uydusuna saldırdı. Bu saldırı sadece Ukrayna’yı etkilemekle kalmadı, komşu ülkelerin altyapısına da zarar verdi. Rusya’nın bir diğer dijital saldırısı ise dezenformasyon çabalar ile oldu. Haber kaynaklarına güvensizlik aşılamayı ve kafa karışıklığı yaratmayı amaçlayan bu dezenformasyon saldırıları Ukrayna halkı üzerinde bir kaos yaratma kampanyasına dönüştü.
Bangkok’ta kendisini ‘Grugq’ olarak tanıtan ve siber eylemleri takip eden bir bilgisayar korsanının değerlendirmelerine göre Rusya İç Güvenlik Servisi FSB’nin kontrolünde çeşitli korsan bilgisayar grupları, Rus hükümeti ile işbirliği içerisinde. Dijital gaspçı çetesi olarak bilinen çetelerden biri “Conti”dir. 24 Şubat’ta Rus ordusunun Ukrayna’ya girmesinden saatler sonra Conti, Rusya’nın işgaline tam destek açıkladı. Ancak Grugq bu birlikteliğin ardını da deşifre ediyor ki Conti ve diğer Rus siber korsan grupları göründüğü kadar koordine değil. Çeteler iç çatışmalara yenik düşüyor ve birbirleri ile yarışıyor. Bu durum çeteleri kısa bir süre sonra Kremlin yanlıları ve Ukrayna destekçileri olarak ikiye bile böldü.
Beklentiler gösteriyor ki Ukrayna’da savaş önümüzdeki yılda da sıcaklığını korumaya devam edecek. Milyonlarca Ukraynalıyı evlerinden eden bu acımasız savaş, siber olarak da etkisini sürdürecek. Ancak göründüğü üzere Rusya’nın bu kompleks girişimleri Ukrayna’yı siber altyapıda ve internette daha da güçlü bir noktaya taşımaya zorunlu kılıyor.
Kaynakça
“Lessons from Russia’s Cyber-War in Ukraine.” The Economist, The Economist Newspaper, 30 Nov2022, https://www.economist.com/science-and-technology/2022/11/30/lessons-from-russias-cyber-war-in-ukraine.
“The head of GCHQ says Vladimir Putin is losing the information war in Ukraine.” The Economist, The Economist Newspaper, 18 Aug 2022, https://www.economist.com/by-invitation/2022/08/18/the-head-of-gchq-says-vladimir-putin-is-losing-the-information-war-in-ukraine.
“How cybercriminals have been affected by the war in Ukraine” The Economist, The Economist Newspaper, 30 Nov 2022, https://www.economist.com/science-and-technology/2022/11/30/how-cybercriminals-have-been-affected-by-the-war-in-ukraine.
