Bütün yaz dönemi boyunca devam ettirdiğim Geçmişten Günümüze Büyük Gökbilimciler serisini hazırlarken ki tecrübelerim ve çıkarımlarımı da aktararak bir özet niteliğindeki bu son yazıyla bitiriyorum. Bilim tarihi okumak, bilimin nasıl geliştiğini, büyük bilim adamlarının ona nasıl katkı sağladığını anlamak noktasında bize ışık tutar. Öncelikle şunu belirtmeliyim ki, milattan önce yaşamış olan Batlamyus ile başlattığım bu seride gelmek istediğim noktaya maalesef ulaşamadım. Hedefim Batlamyus’tan başlayıp 20. Yüzyıl modern gökbilimine kadar gelmekti. Bununla birlikte kaynağımda Batlamyus haricinde 17 Gökbilimci daha vardı ve hepsi de gökbilim için birbirinden değerli bilim insanlarıydı. Bu seriye başlarken hepsini yazamayacağımın bilincindeydim ama seriyi devam ettirirken fark ettim ki hiçbirini yazmadan geçemezdim çünkü her biri bir öncekinin eserlerini kullanarak ya da hatalarını düzelterek ilerliyordu.
Buradan bilim anlayışı açısından çok önemli bir çıkarım elde ediyoruz aslında. Nitekim bu çıkarım ileride bilim insanı olmak isteyen herkesin yol haritası olmalı. Tek başına çığır açamazsın. Tek başına bilimi yüceltemez, kainaatın sırlarını çözemezsin. Bu bir süreç olarak gerçekleşir ve bu süreçte, hiçbir varsayımı doğru olmayan, M.Ö yaşamış, Batlamyus ne kadar değerliyse, 19. Yüzyılın İngiliz gökbilimcisi John Adams da o kadar değerlidir. Bu bilim insanlarının ardından yeni katkılar yapacak geleceğin bilim insanları da o kadar değerli olacaktır.
Peki, bu seriyi hazırlarken neden sadece klasik dönem bilim adamlarını anlattım ve modern döneme geçemedim? Bu sorunun iki cevabı var. Birincisi ilk iki paragrafta değindiğim gibi hiçbirini anlatmadan geçemedim çünkü hepsi birbirine bağlıydı ve eğer 17 bilim insanını da yazmayı deneseydim seri fazlasıyla uzayacaktı. Herhangi birini anlatmadan geçseydim de seride kopukluklar olacaktı. İkinci neden ise başta Galileo olmak üzere klasik dönem bilim insanlarının açtıkları çığırlarla modern dönem bilim insanlarından çok daha ilginç hayat hikâyelerine sahip olmalarıydı. Burada çığır kelimesi ile kastettiğim bilimsel ilerlemelerden öte belli kalıplara sıkışmış fikirlerin yıkılmasıdır hiç şüphesiz.
Zor dönemlerde 
yaşıyorlarmış. Astronomi ve astrolojinin bağlantısını ele alalım örneğin. Eğer bir gökbilimciyseniz ve araştırmalarınız için paraya ihtiyacınız varsa, muhakkak ülkenin kralına, geleceğiyle ilgili bir şeyler söylemek zorundasınız. Tycho Brahe’yi ele alalım örneğin; gelecekten verdiği bilgilerle şöhretini arttırdı ve kendisi için Uraniborg gözlemevinin yapılmasını sağladı. Dönemle ilgili ikinci bir problem, eğer asil kan bir aileden gelmiyorsanız yaptığınız çalışmaların bir değerinin olmamasıydı. Bu konuda da Kopernik’i ele alabiliriz. Galileo’nun söyledikleriyle Kopernik’in çıkarımları neredeyse aynı olmasına rağmen Kopernik orta gelir sıradan bir aileden geldiği için, öğretilerini kimse umursamadı. Bunun aksine aynı öğretiler Galileo’yu bir efsane yaptı ve hatta başına da epeyce dert açtı diyebiliriz. Kırılması gereken bir diğer kalıp ise antik yunan düşünürlerinin bilime katkılarının mutlak doğru olarak değerlendirilmesidir. Batlamyus’un yanlış fikirlerinin 1400 yıl boyunca mutlak gerçekmiş gibi öğretilmesi ya da Aristo fiziğinin Galileo çürütünceye kadar otorite olarak değerlendirilmesi son derece ilginçtir.
Batlamyus-Kopernik-Tycho Brahe-Galileo Galilei
Sonuç olarak şunu söyleyebilirim; bilim hatalarla ve o hataları düzeltirken yeni hatalar yapan onurlu insanlarla ilerliyor. Bu yüzden bilim tarihindeki hiç kimseyi hata yaptığı için suçlayamayız. Sonuçta yapılan bir hata bile bilime katkı verebilir. Umarım size yaz boyunca hem keyifli hem öğretici bir seri sunabilmişimdir. Belli mi olur; belki ilerleyen zamanlarda bu seride değinemediğim gökbilimcileri de anlatma fırsatı bulabilirim…
Kaynağımda Olan Ama Değinemediğim Gökbilimciler:
- Kepler
- Isaac Newton
- John Flamsteed
- Edmond Halley
- James Bradley
- William Herschel
- Laplace
- John Brinkley
- John Herschel
- Rosse Dükü
- Airy
- William Rowan Hamilton
- Le Verrier
- John Couch Adams
Serinin Önceki Yazıları
Geçmişten Günümüze Büyük Gökbilimciler Serisi: Batlamyus-1
Geçmişten Günümüze Büyük Gökbilimciler Serisi: Kopernik-2
Geçmişten Günümüze Büyük Gökbilimciler Serisi: Tycho Brahe-3
Geçmişten Günümüze Büyük Gökbilimciler Serisi: Galileo’nun Aristo İle İmtihanı
Geçmişten Günümüze Büyük Gökbilimciler Serisi: Galileo’nun Kilise İle İmtihanı
