Spiderman’i izleyip de bir yerlere tırmanmayı isteyenlerimiz elbette ki olmuştur. Nedendir bilinmez ama içimizde hep yer çekimine karşı koyma isteği vardır. “Geko” kertenkelegillerin bir grubuna verilen isim. İsimden ziyade bu kertenkelelerin yerçekimine karşı koyuşu önemli bizim için. Kendileri genellikle tavan ya da duvar gibi zeminlerde hareket ederler. Onları bilim adamlarının gözünde daha farklı kılan şey ise en pürüzsüz yüzeylerde bile hareket edebilmeleridir. Artık onların sayesinde gökdelenlerin tepesine bir asansör yardımıyla değil de tırmanarak çıkabilmek bir hayal değil.
Peki gekolar bunu nasıl başarıyorlar? Bu soru yıllar önce soruldu ve cevabı da bulunmuş durumda. Gekoların ayaklarını özel mikroskoplarla incelediğimizde bir sürü, saç kılından kat kat daha ince yapılar görüyoruz. Bunlar mikroskobik boyutta görülebilinecek küçük kıllar ve her bir kılın üzerinde de yine bu kıllara benze ama daha küçük yapılar var. Bir gekonun ayağında bu söz ettiğim yapılardan milyarlarca tanesi yer alıyor.
İki yüzey birbirine yaklaştığında aralarında çekim oluşur. Bu, yüzeyleri oluşturan atomların meydana getirdiği bir çekimdir. Gekonun sıra dışı düzeylerde hareket edebilme yeteneğini sağlayan bu çekim Van der Walls kuvvetleridir. Bu kadar küçük yapılardan milyarlarca tanesi üzerinde bulunduğu yüzeyle Van der Walls çekimiyle onun o yüzeyde sabit kalmasını sağlar. Sayılarının fazla olması güçlü bir çekim yaratır ve adeta geko üzerinde hareket ettiği bir yüzeyin parçası olur.
Bir yere yapışmak zor bir şey tabii ki ama yapıştıktan sonra o yüzeyden ayrılmak daha zor olmalı değil mi? Gekolar ise bu sorunu hiç yaşamıyorlar ve gayet hızlı hareket ediyorlar. Ayaklarını belli bir açıyla kaldıran gekolar kolaylıkla yapıştıkları yüzeyden kurtulmayı başarıyorlar.
Evdeki yapışkan bantlarımızda görmüşüzdür. Kirli veya tozlu bir yüzeye yapıştırmak güçtür ve hatta bir kullanımdan sonra bir daha o bandı kullanamazsınız. Gekoların ayakları da bir yerlere yapışarak ilerliyor fakat gekoların ayaklarındaki yapılar öyle bir tasarıma sahip ki, kirler yüzeyden alınıp sonra yuvarlanarak dış alana savruluyor. Buna kendini temizleme sistemi adı veriliyor.
İşte gekolar böyle bir teknolojiye sahipler. Biz insanlar ise onları örnek alıp bir bant geliştirdik. Bu bant 90 derece olarak yapıştırılmış bir yüzey olsa bile bir yetişkini taşıyacak kadar güçlü, kullanıldıktan sonra yüzeye hiç zarar vermeden ve iz bırakmadan ayrılacak kadar temiz. Aynı teknikler kullanılarak robotların her türlü düzlemde yürümesini de sağladık. Uzaya gidecek olan robotlarımıza hareket alanı sağlamış olduk. Ayrıca bu teknoloji sayesinde yüksek yerlerde çalışması gereken kişilerin hem kıyafetlerini hem de teçhizatlarını daha güvenli hale getirmiş olacağız.
[box_light]Kaynakça[/box_light]
