Pop-up, kelime anlamıyla birdenbire ortaya çıkmak demektir. Adından da anlaşılacağı üzere, bir websitesine girdiğinizde birdenbire karşınıza çıkan küçük pencerelere pop-up denir. Sizin isteğiniz dışında ortaya çıkar, ekranınızın bir kısmını (bazen de tamamını) kaplayarak dikkatinizi çekmeyi başarır. Bu nedenle genellikle reklam amaçlı kullanılır. Reklam amacı dışında, sıradaki işleme onay verme, anket ve ek bilgilendirme aracı olarak da tercih edilir.
Pop-uplar çok farklı şekillerde karşınıza çıkabilir.
Pop-uplar çok farklı şekilde karşınıza çıkabilir. Bir siteye giriş yaptığınızda, bir linke tıkladığınızda, sitedeki yönlendirme butonlarını kullandığınızda bambaşka pencereler açılır. Hatta açılan bir pop-up’a tıkladığınızda, bir başka pop-up’a yönlendirilmeniz de ihtimal dahilindedir. Kimi zaman o pop-up’ı kapatmak için kapatma tuşuna (X) tıklarsınız ve ekranda görmek istemediğiniz o pop-up’ı kapatmak bir yana dursun, ikincisi açılıverir.
Pop-upların bu kadar sık kullanılmasının nedeni, Javascript ile bir bağlantıya çok kolay eklenebiliyor olmasıdır. Potansiyel müşterinizin tıkladığı bir tanıtım linkine başka bir linki de bağlayarak ekranında bir başka pencerenin açılmasını sağlayabilirsiniz. Reklam açısından baktığınızda, büyük pop-upları görmeme ihtimaliniz neredeyse yoktur. Dolayısıyla reklamı tamamıyla okumamış, izlememiş veya dinlememiş olsanız bile, satıcı en azından ürününü ve markasını size saniyeler içinde gösterme amacına ulaşmıştır. Bu nedenle pop-upların satıcılar tarafından sık tercih edilmesi doğaldır.
25 Mayıs 2018’de yürürlüğe girecek Avrupa Birliği Veri Koruma Yönergesine (EU General Data Protection Regulation – GDPR) göre, pop-uplar website ziyaretçilerinden açık rıza beyanı alabilmek için kullanılan araçlardır. Örneğin, website çerez (cookies) kullanmak istiyorsa; bir pop-up yardımıyla ziyaretçiyi bilgilendirip çerez kullanımı onaylayıp onaylamadığı konusunda onay almalıdır. Bu onay bir kutucuğun işaretlenmesi şeklinde olabilir. GDPR ayrıca gizlilik politikası ziyaretçiye bildirildiği takdirde, pop-upların tanıtım, anket, bilgilendirme gibi amaçlarla kullanılabileceğini düzenliyor.
Ancak pop-uplar sayısı ve boyutu arttıkça çekilmez hale gelebilir. Örneğin bir pop-up görüntülemek istediğiniz içeriğin tamamını kaplıyorsa, zamanlandığı için bir türlü kapanmıyorsa veya bir başka pop-up’ı açıyorsa; o sayfayı kullanmak tam bir kabusa dönüşebilir. Özellikle bu tür inatçı pop-uplar genellikle kötü niyetlidir. Virüslü bir program indirip kişisel verilerinize sızmaya çalışabilir (malware) veya sahte bir virüs programı indirebilirler (scareware). Ayrıca, başta sadece reklam amaçlı olduğu halde bilgisayarınıza indirildikten sonra çevrimdışıyken bile reklam pop-upları açabilirler (adware).
Bir scareware örneği.
Böyle bir durumda, Ctrl-W veya Alt-F4 kısayollarını kullanarak pop-up penceresini kapatmak daha etkili bir çözüm olacaktır. Çünkü çoğu zaman söz konusu pencere saklanmış veya kapatma tuşunun kullanımı zorlaştırılmıştır. Pop-up arkaplanda veya başka bir sekmede faaliyet gösteriyor olabilir. Eğer bu kısayollar aklınıza gelmediyse, daha fazla vakit kaybetmek veya pop-up’ın üstüne tıklamak yerine, yine Ctrl+Alt+Del ile Görev Yöneticisini kullanarak pencereyi kapatabilirsiniz.
Pop-upları süresiz olarak devredışı bırakabilmeniz de mümkündür. Google Chrome’da Ayarlar > Gelişmiş Ayarlar > Gizlilik sekmesinden, Firefox’ta Araçlar > İçerik Bölümü sekmesinden pop-upları tamamıyla devredışı bırakabilirsiniz.
Eğer pop-uplar ekranınızı kaplıyorsa ve hiçbir şekilde istediğiniz içeriği görüntüleyemiyorsanız, Chrome ve Firefox’ta kullanılabilen bir ücretsiz eklenti olan Behind the Overlay’i tercih edebilirsiniz. Programın kurulu olduğu bir bilgisayarda Ctrl+Shift+X kısayolu kullanarak herhangi bir izne gerek olmaksızın pop-up’ın arkasında kalmış içeriği görüntüleyebilirsiniz.
Kaynakça:
- http://www.bbc.co.uk/webwise/guides/about-popups
- https://wmaraci.com/nedir/pop-up
- http://techblogcorner.com/2017/06/05/how-to-close-annoying-website-overlays-in-chrome-and-firefox/
- https://www.superoffice.com/blog/gdpr-marketing/
