Bilim kurgu filmlerinde gördüğümüz senaryolar gerçeğe mi dönüşüyor? Beyne takılan çip teknolojisi, insanları kontrol edecek mi? Yoksa gerçekten de teknoloji, mucizevi bir şekilde hastalıkları tedavi edebilir mi? Bütün bu soruların cevaplarını konuşacağımız yazımızda odak noktamız: Neuralink.
Neuralink, Space X ve Tesla Motors’un kurucusu olan Elon Musk’ın çılgın projelerinden yalnızca bir tanesi olmasına rağmen şimdiden bütün ilgiyi üstüne çekmeyi başardı. Bu projede, bilgisayar kontrollü bir mikro çipin insan beynine yerleştirilerek tedavisi zor olan hastalıklara çare bulması hedefleniyor. Bu hastalıklar arasında Elon Musk’ın iddiasına göre nörolojik bozukluklardan kaynaklanan Alzheimer, Parkinson, omurga hastalıkları ve hatta insomnia (uykusuzluk) yer alıyor.
Bu çiplerin insan beynine implant edilebilecek kadar küçük olması planlanıyor. Şu anda çipin öngörülen çapı 23 milimetre. İçinde yaklaşık 3 binden fazla elektrotun bulunacağı çip, saç telinden bile daha ince olarak dizayn ediliyor. Beyin kabuğuna esnek tellerle takılacak olan protezin, bu operasyon için özelleştirilmiş bir delici robot ile anestezi gerekmeden gerçekleştirileceği iddialar arasında yer alıyor. Hem de sadece 30 dakika içinde. Ancak daha sonradan, delici robot yerine, lazer teknolojisinin kullanılması planlanıyor. Bu sayede hem kafatasının daha az hasara uğraması hem de daha hızlı bir operasyonun gerçekleşmesi sağlanacak. Günlük hayatta insanların koşma, eğilme ve kalkma gibi eylemlerde yaşadıkları küçük sarsıntılarda bile beyindeki hiçbir canlı dokuya zarar vermeden üretilmesi ve buna uygun malzemeler kullanılması düşünülüyor.
Bu çip protezlerinin kontrolü ise bir yıl önceki tasarımından çok farklı. Bir yıl önce çipin kulak arkasına bağlı olduğu kablolar artık kaldırılacak. Bununla birlikte bir kullanım kolaylığı da sağlanmış olacak.
Nörolojik hastalıklar, beyinde oluşan sinyallerin gerekli organlara ya da uzuvlara gitmemesi sonucu oluşur. Neuralink ise beyne yerleştirilen bu çip sayesinde, olayları algılama ve tepki verme noktasında beyinde oluşan dalgaların kablosuz bir bilgisayar ara yüzüne aktarılmasını sağlayacaktır. Bu bilgisayar sayesinde, sinir hücrelerinin kablosuz bir şekilde kontrol edilmesi ve doğru şekilde çalışması amaçlanıyor. Örneğin, Alzheimer hastaları için bu çipin beyinde veri stoklamayı başarabileceği söyleniyor. Daha ileri aşamalarında, 30 yıl sonrasında ise, insanların görsel hafızalarını ileri bir boyuta taşıyabileceği ve “unutma” durumunu ortadan kaldırabileceği de bu söylemler arasında yer alıyor. Ayrıca, bir kaza sonucu uzvunu kaybeden ve yerine protez takılan hastalar için ise, bu çip, uzvun kontrolünü sağlayabilecek. Daha da ileriye gittiğimizde, bilgisayar hızına ulaşarak insanüstü reflekslerin mümkün olabileceği sorusu akıllara geliyor. Peki bunların ne kadarı gerçekçi?
Şu an sadece az sayıda domuzda üzerinde gerçekleştirilen deneylere göre, samanları koklarken domuzlardan alınan beyin dalgalarının değişkenlik gösterdiği bildirildi. Bu şekilde koklama gibi sinirsel bir aktivitenin somut olarak görülmesi iyiye işaret. Ancak Pennsylvania Üniversitesi Kording Laboratuvarı’ndan Ari Benjamin’e göre bu sadece bir başlangıç; çünkü daha insan beyninin karmaşık yapısını çözmemiz gerektiğini düşünüyor. Aynı zamanda domuzlar üzerinde gerçekleştirilen bu proje bütün testlerden geçip başarı olursa sıra insanlara gelecek. İlk hedef felçli ve omurilik hastalıklarına sahip insanlara yönelik olacak. Öncesinde ABD otoriterinin de iznini alması gerekecek. Elon Musk’ın bu dahiyane fikri bir çığır açabilir, bunun farkındayız.
Hastalıklara çare bulmasının yanı sıra, Elon Musk’ın Neuralink için uzun vadedeki planları daha farklı. Yapay zekayı insan beyni ile birleştirerek daha sonrasında yapay zekanın üzerine çıkabilecek süper zekâları üretmeyi düşünüyor. Bunu yaparken beyni internete bağlamak birçok çılgın seçenekten yalnızca bir tanesi. Peki bunları gerçekleştirirken, Neuralink etik kavramlarını alt üst edebilir mi? Bu çiplere bağlı bilgisayarları kontrol edenlere ne kadar güvenebiliriz? Zihin kontrolü mümkün olabilir mi? Yoksa insanlara bu durumda bir karar verme opsiyonu sunulacak mı? Neuralink ikinci bölümünde bunları tartışmak üzere…
Kaynakça:
– https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-53958825
– https://khosann.com/neuralink-n1-telepatik-beyin-protezi-nasil-calisiyor/
– https://www.sozcu.com.tr/2020/teknoloji/neuralink-nedir-elon-muskun-projesi-neuralink- ne-ise-yarayacak- 6015110/#:~:text=Yapay%20zeka%20ve%20insan%20beynini,gibi%20hastal%C4%B1klar%C4 %B1n%20tedavi%20edilebilece%C4%9Fini%20savunuyor.
