GazeteBilkent Kampüs Birimi olarak hazırladığımız “Kitapları Dünyaca Okunan Bilkentli Yazarlar” yazı dizimizin bu bölümünde birçok yabancı üniversitede Osmanlı Tarihi dersleri vermiş olan ve okulumuzun Tarih bölümünün kurucusu Prof. Dr. Halil İnalcık’ı konuk ediyoruz.
7 Eylül 1916’da İstanbul’da doğan Prof. Dr. Halil İnalcık Kırım göçmeni bir babanın çocuğudur. 1923-1930 yılları arasında ilköğretimini Ankara Gazi Mektebi’nde tamamlayan İnalcık, orta öğretimini bir yıl Sivas Muallim Mektebi’nden sonra 1931’de Ankara’da Gazi Muallim Mektebi’nde tamamladı. Lise eğitimi için dönemin iyi okullarından Bursa Necati Bey Muallim Mektebi’ne gittikten sonra 1935 yılında Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Yeni Çağ Tarihi bölümünde yüksek öğrenimine başladı. 1940’ta mezun olan İnalcık, 1942’de Türkiye’de sosyo-ekonomik tarih yazıcılığının ilk örneklerinden biri olan Tanzimat ve Bulgar Meselesi adlı doktora tezini verdi. Aynı yıl Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Yeni Çağ Kürsüsü ’ne asistan olarak atanan Halil İnalcık, 1943’te Viyana’dan Büyük Ricat’e Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı teziyle doçentliğe atandı. 1947 yılında ise Türk Tarih Kurumu üyeliğine seçildi.
Uzun yıllar Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesinde Osmanlı ve Avrupa tarihi üzerine dersler verdikten sonra, 1972 yılında Chicago Üniversitesi Tarih Bölümü’ne “Osmanlı Tarihi Üniversite Profesörü” olarak davet edildi. 1973 yılında İngiltere’de yayınladığı The Ottoman Empire: the Classical Age, 1300-1600 adlı eseri yedi Balkan diline ve Arapçaya tercüme edilmiş ve günümüzde seçkin dünya üniversitelerinde okutulan temel eserler arasında yerini almıştır.
Harvard Üniversitesi’nde bir sömestr ziyaretçi profesör olarak Osmanlı tarihi dersleri veren Prof. Halil İnalcık, 1993 yılında, Bilkent Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı ve Rektör Prof. Ali Doğramacı tarafından gelen davetle Bilkent Üniversitesine gelmiş ve burada Tarih bölümünü kurmuştur. Bunun yanı sıra Halil İnalcık Koleksiyonu, Osmanlı tarihi ile ilgili birçok dilde (Osmanlıca, Farsça, İngilizce, Fransızca, İtalyanca, Almanca, vb.) yazılmış kitap, dergi ve ayrı basımlardan oluşan çok değerli bir koleksiyondur ve 1993 yılında Prof. Dr. Halil İnalcık tarafından Bilkent Kütüphanesi’ne bağışlanmıştır. Pek çoğu eski ve çok değerli olan eserler özel kullanım kuralları içinde hafta içi 08.30-17.00 saatleri arasında, kütüphanenin ilgili personeli rehberliğinde hizmete sunulmaktadır.
Birçok ödül, madalya ve nişan alan Halil İnalcık’ın ödüllerinden bazıları şunlardır:
*T. C. Dışişleri Bakanlığı Yüksek Hizmet Madalyası ve Diploması (1991)
*Prof. Dr. Mustafa Parlar Eğitim ve Araştırma Vakfı Ödülü, ODTÜ (1992)
*Titulesco Yüksek Hizmet Madalyası, Romanya Büyükelçiliği, Ankara (1995)
*Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Şükran Ödülü (2000)
*Macaristan Cumhurbaşkanlığı Liyakat Nişanı (2002)
*Milli Savunma Bakanlığı Plaketi (2003)
*T. C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü (2004)
Kitapları dünyaca okunan Bilkentli yazarlardan Profesör Halil İnalcık’ın kaleme aldığı eserlerinden bazıları:
- Tanzimat ve Bulgar Meselesi, Ankara: TTK, 1943.
- Fatih Devri Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar, Ankara: TTK, 1954.
- The Ottoman Empire: the Classical Age, 1300-1600, London: Weidenfeld and Nicholson, 1973.
- The Ottoman Empire: Conquest, Organization and Economy, London: Variorum Reprints, 1978.
- Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi Üzerinde Arşiv Çalışmaları, İncelemeler, İstanbul: Eren, 1993.
- Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adâlet, İstanbul: Eren, 2000.
- Doğu Batı Makaleler I, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2005.
- Turkey and Europe in History, İstanbul: Eren, 2006.
- Atatürk ve Demokratik Türkiye, İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2007.
