Beyaz Atlı Prenses: “Güzel ve Çirkin”

Küçük kızların çoğu, Disney prenseslerine özenir. Genelde güzel olan, yakışıklı prenslerini bulma hayali kuran bu prenseslerin kıyafetleri de güzeldir, sesleri de. Hayvanlarla konuşurlar ve maalesef bazen de kötü cadılar tarafından kandırılırlar. Ancak her zaman yardımlarına koşacak beyaz atlı prensleri vardır, değil mi?

Aslında hayır.

Bundan tam on beş yıl önce Güzel ve Çirkin’i ilk izlediğimde bizde sadece İngilizce versiyonu vardı ve zaten alt yazısı olsa bile ben okuma yazma bilmiyordum. Genelde ekrana bakarken aklımda sahneler kalırdı, bir de nasıl olduğunu anlamadığım bir şekilde şarkıları ezberlemiştim. Herkes Pamuk Prenses’i severdi, evcilik oynarken hep biri prens olurdu ve prenses olmak için de herkes tartışır dururdu. Bense ilk izlediğim andan beri hep Belle’in kütüphanesinin hayalini kurardım. Bu yüzden itiraf etmeliyim ki, birkaç hafta önce 2017 yapımı Güzel ve Çirkin’i izlerken hüngür hüngür ağladım. Bu filmi özel yapan şey Belle’in kıyafetlerinden, konuşan eşyalardan ve -her ne kadar hayallerimizdeki gibi olmasa da- prensten çok daha fazlasıydı. Çünkü Belle, diğer bütün prenseslerden farklıydı.

Öncelikle, diğer prensesler prenslerini bekleyedursunlar, Belle kimsenin peşinde değil. Hatta macera ararken bile kendisinden “Hayatımın aşkı en büyük maceram” tarzı aşırı romantik cümleler duymuyoruz. Çünkü elinde prens eli değil, tonlarca kitap var. Bu kızı en çok mutlu eden şey, hatta onu Beast’e aşık eden, koskocaman bir kütüphanenin ona hediye edilmesi!

“Kızlar okur muymuş?” diyenler için bu, en güzel cevap hatta. Çünkü kızlar her yerde okuyabilir; hatta yürürken bile! Ayrıca yeni versiyonda gördüğümüz Belle, babasının ufak mucitliklerine de yardımcı oluyor. Kısacası kadının yeri mutfak, çocuklarının yanı ya da kocasının dizinin dibi değil. Kadınların eline yakışan da sadece akıllı mutfak robotları değil. Tam aksine kocaman ansiklopediler, gerekirse tornavidalar, kalemler, kağıtlar… Kısacası ne isterlerse onu yapmalarını sağlayacak her şey. Filmde Belle’in başka kızlara da okuma yazma öğrettiği, hatta bu yüzden diğerlerinden azar yediğine şahit oluyoruz mesela. Bunun günümüzdeki anlayıştan çok da farklı olmadığını düşünürsek, elinde kitapla kasabada dolaşan bir prenses imajının küçük kızlar için ne kadar önemli bir örnek olabileceğini anlamak da çok zor olmaz. Hem de Belle, kasabadaki diğer kızların aksine, sevmediği, kültürel olarak da kendine uygun bulmadığı Gaston’la evlenmek istemiyor. Kısacası herkesin ölüp bittiği erkekler bile, belli eğitim seviyesinde olan kızlar için her zaman her şey demek değil. Bir kadının hayatını devam ettirmesi için de muhtaç olduğu şey güçlü kuvvetli bir adam değil. Gaston karakterinin bu şekilde yaratılması tesadüf olamaz. Çünkü tam olarak erkeklerle ilgili toplum tarafından oluşturulan algıya uyan bir görünüşe sahip. Güçlü, zengin, kızlar tarafından beğenilen ve de genelde bu özellikleriyle ortaya çıkması gerekiyormuş gibi davranan biri. Ancak buna rağmen, Belle’in tavrı bu tarz erkeklerin kadınların hayatlarında “olmazsa olmaz” değerde bulunmadıklarını gösteriyor.

Kadınlar hakkında her çağda söylenen şeyler benzerdir. Genelde ne yaptığımızla, ne okuduğumuzla, nasıl yürüdüğümüzle ve nasıl giyindiğimizle değerlendiriliyoruz. Diğer prensesler gibi aşk peşinden koşmak yerine her gün kendisi hakkında bir sürü şey duyuyor Belle de. Hatta çoğu zaman okuduğu için “tuhaf” veya “komik” olarak nitelendiriliyor. Tüm bunlardan dolayı depresyona girip, kasabaya hak verip çoluk çocuğa karışmaktansa gidip çamaşır yıkamak için yeni yöntemler icat ettiğini, küçük kızlara okumayı öğrettiğini ve tüm bunları yaparken de babasına baktığını görüyoruz. O halde, sığ düşünen bir kasabada hatta en muhafazakar yapılarda bile Belle gibi bir kızın fark yaratması da mümkün. Bize tuhaflığın her zaman kötü olmadığını, hatta bazen insanların içten içe kıskandıklarına tuhaf damgası yapıştırdığının en önemli kanıtı bu Disney prensesi.

Hazır evlilik ve erkekler demişken, genelde kızların hayatlarının bir erkek tarafından kurtarılacağı düşüncesini yerle bir eden karakter de elbette Belle. Beast’i filmin sonlarına doğru ölümden kurtarmasından bahsetmiyorum sadece. Aynı zamanda onu büyüden, kibirden ve bencillikten kurtaran da o. Kısacası bu hikayede kurtarılmayı bekleyen güzel bir prenses yerine çok güçlü, yenilmez görünen, ancak bir o kadar da yalnız bir adam var. Tıpkı hayattaki her hikayede olduğu gibi. Ayrıca Beast tarafından tutsak alındığında babasının yerine geçmeyi kabul ediyor. Demek ki korkusuzluk sadece erkeklere yakışan bir sıfat değil. Belle, her seferinde başkalarının onu kurtarmasını beklemektense onlar için kendini feda etmeyi göze alıyor. Hatta çoğu zaman çoğu erkekten daha cesur davrandığını söylemek mümkün; Gaston’dan bile. Ölümle burun buruna geldiğinde ağlayıp yalvaran “kaslı” Gaston’la babasının yerini alıp sonsuza kadar tanımadığı bir yerde- üstelik de bir canavarla -yaşamayı kabul eden Belle’i karşılaştırınca, kadınların da erkeklere taş çıkaracak kadar cesur olabileceğini görüyoruz. Sanırım kurtarıcı olmak için güçlü kaslara çok da gerek yok. Hatta bazen beyaz bir atın bile gerekmediğini söylesem çok da yanlış sayılmaz. Ancak Belle’in bir atının olduğunu da hatırlatmaya gerek yok sanırım.

“Peri masalı aşklarını çok sevmem” veya “O zaten çocuk filmi” diye bunca sene Güzel ve Çirkin’i izlemediyseniz, bence en kısa zamanda kendinize yeni kahramanlar edinmek için bir göz atmanız lazım. Zaten filmden sonra aklınızda kalan mükemmel bir aşk değil, kocaman bir kütüphane sahnesi, elinde kitaplarla yürüyen, evlilik hayalleri kurmayan ve tüm kasabaya göğüs geren – bunu yaparken de hala güzel kalabilen- bir kadın kalacak. Kim bilir belki de bu yeni yapım sayesinde kızlar kendi kahramanları olmayı öğrenirken, erkekler de beyaz atlı prenseslerini beklemeye başlayacaklar.