Necla Rüzgâr; birkaç sene öncesinde dergi karıştırırken yalnızca bir rastlantı ile tanıştığım ve o günden itibaren de büyülenerek takip etmeye çalıştığım bir sanatçı. Bu yazımda, onu ve onun yaratıcı (kadına yer bulmak yerine yer verme) çalışmalarını sizler ile buluşturmak istedim.
Beni ilk bakışta büyüleyen bu eser İçfauna I. bir bedenden sıyrılıp ayrışarak kendileri olmuş ama hala benzerliklerini sürdüren varlıklar: Kadın, dişi aslan, kurt, tilki, tavşan ve geyik. Benzer renkte, kürklü ve bir bütün olan altı canlı.
Necla Rüzgar’ın İçfauna I Tablosu. 2019.İstanbul Modern Sanat Müzesi.
Rüzgâr’ın eserlerini topladığı sergisinin ismi “Çok kalpli varlık” da bu düşünceden doğuyor aslında. Fiziki bir bedene ait binlerce ruh, kalp. Rüzgâr bu ismin eserleriyle ilişkisini şu şekilde açıklıyor: “Birlikte güçlü olmayı vurguluyor. Keskin sınırları eriterek var olmayı öneren bir kavram. Çoğulcu.”
Rüzgâr hemen hemen her eserinde doğadan ve kadından sembolleri ilişkilendiriyor ve süre gelen “kutsal” kavramını sanatın farklı kollarından faydalanarak bizlere sunuyor. Benim İçfauna I ‘ i görüp saatlerce seyretmemdeki en önemli etken; mitoloji ve efsanelerdeki “kadını” ve “ekolojiyi”, Necla Rüzgar’ın sanatında farklı şekilde ele almasındandır. Mitolojik çoğu öykü hatta çocuk masallarında bile “doğa ana” kucaklayıcı ve kucakladığı her canlının annesi yani doğurgan konumundadır. Rüzgâr, doğayı ve kadını yalnızca burada değil, aynı zamanda “kutsal” sıfatında da ilişkilendiriyor. “Geyik de kadında kutsal görülen, sevilen ancak netice de kurban edilenlerdir.” diyor. Aslında sadece doğa ve kadın değil; sevgi, şiddet hatta sınıflara bile değiniyor bir tuvalde. Tabloya ilk baktığımda sanki hak ettiği değeri alamayan her canlıya, bunca zamanın borcunu ödemeye çalışıyor gibi hissettirmişti bana. Bu evrende yer bulamayana zihninde, tabloların da, duvarlar da ve heykeller de yer ve değer verdiğini aynı sergideki Medusa çizimleri ve heykeli ile de destekliyor Rüzgâr bence.
Necla Rüzgar. Medusa Heykeli. Çok Kalpli Varlıklar Sergisi.
Birçoğumuz Medusa’nın ve onun yılanbaşlı saçlarının öyküsünü biliyoruzdur. Kıskanılacak derecedeki güzelliğini hatta bu güzelliğin gözlerine bir göz daha değmesin diye getirilen laneti de. Ancak Rüzgâr, bize bu hikâyede kendisinin farklı bir yerde durduğunu gösteriyor. Saçları ya da elleri ile yüzlerini kapamış yahut uyuyan kadınlar çiziyor. Bir yanda da saçları yılandan olan ve bir gözünü bizim üzerimizden ayırmayan kadınlar resmediyor. Böylelikle bizleri Medusa ve yıllarının laneti ile göz göze getiriyor. O, Medusa’nın hep gözlerinin en içine bakıyor ve onu gözleri açık tasvir ediyor heykellerinde ve çizimlerinde. Rüzgâr, bu eserleri ve heykelleri sergilemeyi: “ Onları sergilemek, Medusa’nın izlenebilir, bakılabilir olmasını sağlıyor, böylece üzerindeki lanet kalkıyor.” şeklinde açıklıyor.
Necla Rüzgar. Çok Kalpli Varlıklar Sergisi.
Bu tablolarında da İçfauna I’deki gibi şiddet, kadın, kutsal ve kurbanı ele alıyor. Güzelliği ile kutsal olan yine şiddete maruz kalan, kurban edilendir diyor aslında. “Canavar, cadı, ifrit ya da lanetli olarak tarihe geçmiş kadınların çoğu alt sınıftan gelen güçlü veya güzel kadınlardır. Dolayısıyla çevresinde döndüğüm bu mitler kadınlarla ve en derinde de sınıflarla ilgili diyebilirim.” diye anlatıyor “Çok kalpli Varlıklar’ı”.
Rüzgâr, İçfauna I ve sergisindeki tüm eserleri ile dile getiremediğimiz, kabullenmediğimiz, kaçtığımız koktuğumuz şeyleri farklı medyumlarda yüzümüze çarpmış. Eserleri incelerken ürpermemek ve büyülenmemek elde değil. Sizlerin de Necla Rüzgâr’ın sanatın farklı dallarında ortaya çıkardığı yaratıcı eserlerine göz gezdirmenizi tavsiye ederim. Eminim bu evrende yer bulamayanları zihninde var eden bu kadının bir tuvalinde, heykelinde yahut bir videosunda sizde kendinize bir yer bulacaksınız!
Referanslar:
https://www.arttv.com.tr/sergiler/diger/necla-ruzgar-cok-kalpli-varlik-galata-rum-okulu
https://www.aydinlik.com.tr/coklarin-ortak-sesi-birlikte-daha-gucluyuz-kultur-sanat-eylul-2018
http://www.milliyetsanat.com/haberler/plastik-sanatlar/masallar-umut-ve-buyuyu-de-icerir-/10644
https://www.istanbul.net.tr/etkinlik/sergi/necla-ruzgar-cok-kalpli-varlik/120019/15
