1996 yılında Kardak kayalıkları civarında karaya oturan bir gemi Türkiye ve Yunanistan arasındaki her daim gergin olan ilişkilerin daha da kötüleşmesine sebep olmuştu. Normalde üzerinde yerleşim birimi ya da herhangi faydalı birşey bulunmayan sıradan kayalar , kıta sahanlığı sorunu sebebiyle az daha iki ülke arasında savaşa neden oluyordu.
Japonya ve Çin de benzer bir şekilde üzerinde yerleşim yeri bulunmayan, 5 ada ve 3 kaya ‘ dan oluşan bölge için birbirine girmiş durumda.Olaya bizimkinden farklı bir mana kazandıran , çok kutuplu dünyada ABD-Japonya -Çin üçgenindeki çatışmanın yanısıra ,adanın bulunduğu alanda Basra Körfezinde olandan daha fazla petrol ve doğalgaz bulunduğu tahmini.
Japonya ‘nın Okinawa adasına 370 km , Çin ana karasına 350 km ve her ne kadar ada hakkındaki iddiaları Dünya kamuoyunca pek mühim görülmese de Tayvan ‘a 260 km uzaklıkta olan adalar, yüz seneden uzun zamandır Japonya- Çin ilişkilerindeki hassas bir nokta. 1400’lü yıllardan beri Çin bölgeyi kendi sınırına dahil ettiği haritalar yayımlıyor, Japonya ise 1900 ‘lü yılların başından beri Japon balıkçıların adada çektirdikleri fotoğrafları Dünya basınına sunuyor.
Bunların yanısıra , Japon hükümetinin en önemli iddiası , bölgenin Okinawa adalar birliğine dahil edildiği, ABD güvencesindeki 1971 yılında imzalanan San Fransisco antlaşmasına vakti zamanında Çin ‘in herhangi bir itirazının bulunmaması. Japon hükümeti , adaların maden potansiyeli keşfedildikten sonra Çin ve Tayvan ‘ın bölge üzerinde hak iddia etmeye başladıklarını öne sürüyor. Diğer yandan, 1895 yılında yaşanan Çin-Japon savaşında Çin, adaların idari yönetiminin bağlı olduğu Tayvan ‘ı kaybetmişti. Daha sonra San Fransisco antlaşmasıyla Tayvan ‘ın Çin toprağı olduğu kabul edilmişti .Çin, adaların bağlı olduğu Tayvan ‘ın yanısıra Çince ismiyle Diaoyu adalarınında kendisine verilmesi gerektiğini savunuyor.
Çin büyüyen sanayisi ve artan enerji ihtiyacı sebebiyle adalara sahip olmak istiyor ama Japonya müttefiki olan ABD tarafından her türlü uluslararsı arenada arzu ettiği desteği buluyor.1960 yılında Japonya ve ABD karşılıklı işbirliği ve güvenlik antlaşması imzaladı.Bu antlaşma ile , ABD Japonya ‘yı dış saldırılara karşı destekliyeceğini taahüt etti.
Bir iki hafta önce Çin bölgede yeni bir hava savunma sistemi kurduğunu ve bölgeye giriş -çıkışın ancak kendi onayıyla yapılabileceğini açıkladı. Çin ‘in bu hareketine cevaben ABD derhal bir savaş uçağını bölgeye yönlendirdi .Çin ‘in bu sistemin hiçbir devlete saldırı amaçlı olmadığını belirtmesi üzerine olay duruldu.
Her ne kadar yoğun olarak Dünya basınında yer almasa da Uzak Doğu Dünya ‘nın geleceği açısından son derece önemli bir bölge. Uluslararası ilişkiler dünyasındaki kamplaşmalarda Rusya ile birlikte , ABD ve müttefiklerinin
karşısında yer alan ve git gide güçlenen Çin , çok kutuplu Dünya ‘ da bir güç odağı olmak istiyor.Yıllardır ABD dış politikası Çin ‘i en başta kendi bölgesinde yalnızlaştırmak için uğraşıyor, bu sebeple ABD Hindistan ,Kamboçya ,Myanmar ve Vietnam gibi ülkelerle yakın ilişkiler kurmaya çalışıyor.
ABD ‘nin savaş uçağı restinden sora Çin hükümetinin yaptığı açıklamalardan ve Joe Biden ‘ın Çin ziyaretini ertelememesinden de anlaşılacağı üzere taraflar şimdilik aralarında herhangi bir çatışmayı arzulamıyor.Ancak, bu soğuk savaş pek de kolay biteceğe benzemiyor.Olayların ilerleyişi biraz da ABD açısından Ortadoğu ‘nun bir düzene kavuşmasından geçiyor.ABD , Ortadoğu , Asya ve en son Uzakdoğu ‘daki küçük ülkelerin stabilizasyonunu sağladıktan ve kendisine o bölgede dostlar edindikten sonra asıl oyunu başlatacaktır.Kendi çıkarlarını güvenlik altına aldıktan sonra Çin ‘in yakınındaki devletleri müttefiklerine dahil ederek gücünü artıracaktır. Tıpkı Soğuk Savaş yıllarında ABD ‘nin Türkiye ‘ yi, Rusya ‘nın Küba’yı birbirlerine karşı tehdit olarak kullandıkları gibi…
NOT: Kıta sahanlığı BM deniz hukuku sözleşmesinde ; normal şartlarda kıyı çizgisinden 200 deniz mili uzaklığını , doğal kıta sahanlığının daha da ileride olduğu yerlerde deniz derinliğinin 2500 metre olduğu izobet çizgisini 100 deniz mili geçmeyecek şekilde belirlenmiştir.Sözleşmeye göre Kıta sahanlığında bölgedeki cansız doğal varlıkların araştırılması , işletilmesi ve kullanılması hakkı kıyı devletine verilmiştir. Ege denizinde Yunanistan ile Türkiye arasında mevcut bir kıta sahanlığı sorunu yaşanmaktadır.Kardak kayalıkları bu sebeple iki devletin dış politikalarında önem kazanmıştır.
KAYNAKÇA
