2009 yılında kurulan Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi-TDİK), 6. senesinde 5. zirvesini Kazakistan’ın başkenti Astana’da gerçekleştirdi. Devlet Başkanları düzeyinde gerçekleşen zirveye Türkiye’yi temsilen Türkiye Cumhuriyeti Meclis Başkanı İsmet Yılmaz katıldı. Türk Konseyi’nin 5. zirvesinin teması ise “Enformasyon ve Medya Alanında İşbirliği” idi. Programa kurucu ülkelerden olan Kazakistan, Kırgızistan, Azerbaycan ve Türkiye’nin yanı sıra Türkmenistan, Macaristan ve Özbekistan delegeleri de katıldı.
Türk Konseyi Nedir?
Türk Konseyi yahut Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (TDİK), 3 Ekim 2009 Nahcivan Anlaşması ve 16 Eylül 2010 İstanbul Bildirisi temelinde kurulmuştur. Bu belgelerin içeriğinde ise uluslararası normlara ve hukuka uygun bir biçimde bölgesel ilişkileri geliştirerek ekonomik, sosyal ve kültürel entegrasyonun gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. Bölgesel çapta barışın ve güvenliğin sağlanması da Konsey’in amaçlarından biridir.
Aslında Türk Konseyi olarak adlandırılan bu oluşum, 1992’den beri gerçekleştirilen “Türkçe Konuşan Devletler Devlet Başkanları Zirveleri” adındaki zirvelerin neticesinde ortaya çıkmıştır.
Türk Konseyi ile ilgili ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Zirvenin Dikkat Çeken Ayrıntıları
Bu yılki zirvede bazı detaylar Türk Dünyası adına ilgi çekmekteydi:
- Bu yıl belirlenen “Medya ve Enformasyon” konusu kapsamında üye ülkelerin resmi haber ajansları ve ulusal kanalları arasında bir dizi işbirliği anlaşması imzalandı.
- “Ortak Türk Yatırım Fonu” kurulması adına bakanlıklar seviyesinde adımlar atıldı.
- “Modern İpek Yolu” projesinin önemi bir kez daha vurgulandı ve özel yatırımcıların katılımı teşvik edildi.
- Türk Konseyi’nin uluslararası alandaki atılımları program kapsamında memnuniyetle karşılandı. Özellikle Konsey’in AGİT’e karşı görünürlüğünün artması adına ortak çaba gösterme gerekliliği ifade edildi.
- Uluslararası alanda ayrıca İİT (İslam İşbirliği Teşkilatı) ile ilişkilerin geliştirilmesi adına 2016 yılında İstanbul’da yapılacak olan 13. İslam Zirvesi’ne de Türk Konseyi olarak gözlemci gönderilmesi kararlaştırıldı.
- Programda özellikle bölgesel ve uluslararası güvenlik meseleleri de ele alındı. Karabağ ihtilafı, Kıbrıs müzakereleri ve Kırım’ın ilhakı konusunda bilgi alışverişinde bulunularak temkinli olunması gerekliliğine dair beyanatta bulunuldu.
- Türkiye Cumhuriyeti Stratejik Araştırmalar Merkezi tarafından hazırlanan “Türk Konseyi 5. Zirvesi: Avrasya’da Bölgesel İşbirliğinde Yükselen Bir Aktör” başlıklı özel yayına da değinilerek bu gibi girişimler takdir edildi.
- Sosyal ve kültürel entegrasyonun sağlanabilmesi adına çeşitli faaliyetler de görüşülerek devletlerin üst düzey organları tarafından teşvik edildi. Bu kapsamda, ortak gençlik faaliyetleri özellikle öne çıkmaktadır.
- Zirveye henüz üyelik sürecindeki Türkmenistan, Özbekistan ve Macaristan Devletleri’nden delegelerin katılması dikkat çekti. Türkmenistan Devleti Başbakan Yardımcısı düzeyinde temsil edildi. Bu ülkelerin Türk Konseyi kapsamındaki faaliyetlere daha yoğun katılımı dilekleri ifade edildi.
- Türk Konseyi’nin 6. zirvesinin Kırgızistan’da yapılması kararlaştırıldı.
11 Eylül 2015 tarihli 5. zirveye ev sahipliği yapan Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Konsey’in uzun ömürlü olabilmesi adına ekonomik ilişkilerin önemini vurguladı. Ayrıca Türki halkların ortak medeniyet mirasının korunmasına yönelik projeleri vurguladı. Nazarbayev’in uluslararası siyaset problemlerine (Iraki, Suriye, Afganistan ve Libya) dikkat çekmesi Konsey’in hem bölgesel hem de global çapta etkin olma gayreti olarak yorumlanabilir.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Hazar Havzası’nda bölgesel işbirliğinin önemini belirtti. Ayrıca üye ülkeler arasında enerji alanındaki işbirliğinin geliştirilmesi çağrısında bulundu. Enerji güvenliğinin uluslararası siyasetteki konjonktürel önemi göz önünde bulundurulduğunda, üye ülkelerin bu kapsamda ortak projeler üretmesi gelecek dönem enerji piyasası adına küresel bir etki oluşturabilir. Bu zaviyeden İlham Aliyev’in değindiği bu mevzu, bölge ülkelerinin yanı sıra Avrupa ülkeleri için de ciddi önem arz etmektedir.
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev ise, gelecek yılki zirveye ev sahipliği yapmalarından duydukları memnuniyeti ifade ederken Türkiye Cumhuriyeti Meclis Başkanı İsmet Yılmaz, terör organizasyonları, özellikle IŞİD, ile mücadelenin ve bu terörist yapılanmalarla mücadelede işbirliğinin önemine temas etti.
Kaynakça
Türk Konseyi 5.Zirvesi Bildirisi için; http://www.turkkon.org/Assets/dokuman/astana-tr.pdf
