Merkeze yakın ve neoliberalizmle barışık solun “Üçüncü Yol” zamanlarında, İngiliz İşçi Partisi ile anılan bir “üçlü” vardı. Bunlardan ilki, 1979’dan sonra iktidar yüzünü görememiş hatta bir dönem asla göremezmiş gibi düşünülen partinin başında 1997’den itibaren 10 yıl başbakanlık yapmış Tony Blair idi, Sedgefield bölgesi milletvekili. İkincisi, “ikinci adam” olmayı kabul etmemiş ve 2007’de başbakanlığı Blair’in elinden alan Gordon Brown idi, Kirkcaldy ve Cowdenbeath bölgesi milletvekili. Üçüncüsü, asla Blair ve Brown ikilisinin otoritesine ve gücüne erişememiş olmakla birlikte, New Labour’a giden yolu yürümüş, o dönemin mimarlarından olmuş ve iktidardan düşüş sonrasında da siyasette adını duyurmaya her daim devam etmiş Peter Mandelson, Hartlepool milletvekili. Bu “üçlü” liderliğindeki İngiliz İşçi Partisi, 1997’de, o dönemde 659 sandalyesi olan Avam Kamarası’nda tam 419 milletvekili ile temsil edilmişti. 1979’dan beri seçim kazanamayan parti, 1997 seçimlerinde parlamentoda İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde görülen en büyük hükümet çoğunluğuna ulaşmıştı.
2021 senesine geldiğimizde ise, bir yerde şairin de dediği gibi…
Ben sokakta rastlasam bile tanımayım diye
Nazım Hikmet Ran, “Sen” şiirinden
en güzel günlerimin bu üç mel’un adamını
yer yer tırnaklarımla kazıdım
hatıralarımın camını..
2021 senesine geldiğimizde; İngiliz İşçi Partisi 2010, 2015, 2017 ve 2019 genel seçimlerinin hiçbirinde iktidara gelememiş durumda ve 2016’daki Brexit referandumunda da kaybeden tarafta yer aldı. Özellikle 2014 İskoçya referandumunun ardından, referandumu kazandıysa da bölgedeki hakimiyetini yitiren partiye İskoç Ulusal Partisi (SNP) darbeyi indirmişti; 2019 seçimlerindeyse, ölümcül darbe Muhafazakarlar tarafından, İngiliz İşçi Partisi’nin kalesi, seddi, kalbi, artık her neyiyse o olan bölgelerde vuruldu. İşçi sınıfı ağırlıklı desteğiyle ülkenin kuzeyinde milletvekili kontenjanı olduğunu gönül rahatlığıyla bilen parti, 2019 seçimlerinde aynı bölgelerin Muhafazakarlar’a geçtiğini gördü. Bu “üçlü”nün ikisinin başbakan olduğundan bahsetmiştim, şu anda ne Blair’in ne de Brown’ın seçim bölgeleri İngiliz İşçi Partisi’ne ait.
Kirkcaldy ve Cowdenbeath, 2015 yılından beri SNP ve İşçi Partisi arasında gidip gelen bir seçim bölgesi, şu anki milletvekili Neale Hanvey de Alba’nın SNP’den transferlerinden biri. Segdefield, İşçi Partisi tarihinin en kötü seçim sonuçlarından biri olan 2019 seçimlerinden beri, artık Muhafazakarlar tarafından temsil ediliyor. Bu üçlünün seçim bölgelerinden, İşçi Partili bir milletvekilince temsil edilen, geriye bir tek Hartlepool kaldı. Hartlepool (dile kolay) 1964’ten beri böyle temsil ediliyor.
Bu yazıyı yazmayı bir süredir planlıyordum ve o sırada görünen durum, İşçi Partisi’nin işinin zor olduğu ve Muhafazakarlar’a karşı ciddi bir çekişmenin yaşanacağıydı. Artık seçim arifesindeyiz ve görünen o ki, parti Hartlepool’u da kaybedebilir. Bunu son anketlere dayanarak söylemek en kolayı, basına partiden sızan korkunç veriler de mevcut: örneğin önceki seçimde partiye oy verenlerden bu seçimde de oy vereceğini söyleyenlerin oranı %40 [1]. Fakat belki de en çarpıcısı ve en düşündürücüsü, partinin lideri Sir Keir Starmer’ın seçime 2 gün kala yaptığı açıklama:
Biraz zaman alabilecek bir yeniden inşadan bahsediyor Starmer, bu yeniden inşanın Hartlepool seçimlerine kadar yetişemediğini söylemeye getirircesine. Oysaki Starmer’ın vaatlerinde, 2019 sonuçlarının da gerisinde bir İşçi Partisi değil, bir zamanlar bu partinin kaleleri olarak görülen seçim bölgelerinde diriliş vardı. Solda yer alan bir partide bir seçim başarısızlığı olunca, partililerin bir sonraki hedeflerinin ne olduğunu bilmek için İngiltere’yi yakından takip etmeye gerek yok. Nitekim İşçi Partisi’nin umutlarını yeşertebilecek bir seçim sonucu yerine, artık merak edilen konu da değişmiş gibi görünüyor: parti içindeki fırtına öncesi sessizlik, Hartlepool sonucunun ardından yerini hangi seslere bırakacak?
Birkaç ipucu verebilirim. 2019 seçimlerinde sonuçlar belli olurken dönemin İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn istifa edeceğini açıkladığında, Muhafazakar Parti resmi hesabından şu tweet atılmıştı:
Ve bir iddiaya göre, Segdefield’da Muhafazakarlar’ın kazandığı anlaşılınca, Muhafazakar Parti ofisinde çalışanların “seçim sonuçlarının yanında iyi gider” diye çaldırdığı şarkı, Segdefield milletvekili Tony Blair önderliğindeki İşçi Partisi’nin 1997 zaferine eşlik eden seçim müziklerinden başkası değildi:
Kaynaklar
Öne çıkan görsel: Hartlepool by-election: red wall seat will be a key test for Keir Starmer’s leadership (theconversation.com)
Blair, Brown ve Mandelson görseli: Third among equals? | The Economist
Arka plan görseli: The myth of the red wall | Lewis Baston | The Critic Magazine
