Çok fazla üretken olamadığım dönemlerde, yazı yazmanın en zor geldiği zamanlarda bir konu bulabilmek için çırpınır dururum. En başta her konu ilginç gelse de, çoğu zaman araştırmaya başladığımda sıkılır, yazamadan kapatırım Word dosyasını. Bu sefer de çok farklı olmadı açıkçası, aklımdan neler geçti, ne kitaplar, ne makaleler karıştırıldı, ancak sonuç tertemiz beyaz bir sayfa. Ta ki 18 Eylül’e kadar.
Madem tarih yazıyoruz, neden tarihte bugün neler olduğuna bakmıyorum diyerek açtım bilgisayarı. Çok uzun sürmedi arayışım aslında. Araştırırken 18 Eylül 1851 tarihinin Amerika’nın en büyük üç gazetesinden biri olan ve dünyanın da sayılı gazetelerinden olan New York Times’ın kuruluş yıldönümü olduğunu gördüm.
New York Daily Times’ın ilk sayısı. 18 Eylül 1851
Dünyanın neresini dolaşırsanız dolaşın, New York Times adını bilmeyen insan sayısının çok az olduğunu görürsünüz. Zaten 1851 yılından beri aralıksız yayın yapan bir gazeteden de farklı bir şey beklenemezdi. Her ne siyasi görüşü desteklerse desteklesin, habercilik ve yayın konusunda hemen hemen her yayın organının imrenerek baktığı bir yapı olduğunu düşünüyorum New York Times’ın.
Peki New York Times serüveni nasıl başladı?
1800’lerin başında teknolojik imkânlar artmaya başlar. Bu sırada devletlerarası siyasette gittikçe daha fazla söz sahibi olan Amerika’da, dünyanın geri kalanından artık bihaber olmak istemeyen kişiler çoğalmaya başlamıştır. Bunlardan bir tanesi de kendi gazetesini kuran Henry Jarvis Raymond’dır. Aslen kendisi bir gazeteci olan Raymond, o dönemde Amerikan siyasetinde de etkin rol oynayan kişilerden birisidir. Bu koşullar altında Raymond, 1851 yılında New York Times Daily adı altında bir gazete çıkarmaya başlar.
Gazetenin kurucusu olan Henry J. Raymond, New York Daily Times adıyla günlük olarak çıkmaya başlayan gazetenin amacını şu sözlerle açıklar:
‘Muhafazakarlığın kamu yararını gözettiği her alanda muhafazakar; radikal değişimlerin ve reformların gerekli olduğu her alanda ise radikal olmalıyız. Bu toplumda her şeyin tamamen doğru ya da tamamen yanlış olduğunu düşünmüyoruz; iyi olanı koruyup geliştirirken, kötü olanı ya yok edeceğiz ya da değiştireceğiz.’
Yayın yaptığı ilk gün gazetenin ikinci sayfasında kendilerini tanıtan New York Times Daily gazetesi çalışanları ise hedeflerini şu satırlarla dile getirmişlerdir:
‘Bugün New York Daily Times’ın ilk sayısını çıkarıyoruz. Bundan sonra da her sabah (Pazar sabahları hariç) sonsuza dek bu gazeteyi çıkarmayı hedefliyoruz.’
İlk çıktığı günlerde 1 Peny’ye satılan New York Daily Times gazetesi, 1857 yılında ismini kısaltarak bugünkü adını almış: The New York Times. İlk yıllarından itibaren birçok önemli habere imza atan New York Times, her geçen yıl daha da büyüyordu. Bu süreç içerisinde birden fazla defa el değiştirmesine ve farklı siyasi görüşlerden insanların tepkilerini çekmesine rağmen ayakta kalmayı başarabilen New York Times ve hatta New York kenti için 1904 yılı bir dönüm noktası olmuştur. Eski ismi Long Acre Square olan meydanda gazete için bir ‘kule’ inşa edilmeye başlanır. 1905 yılında tamamlandığında ‘The Times Tower’ adıyla kullanıma açılan gazetenin yeni ofisi kısa süre içerisinde bulunduğu meydana da bugün kullandığımız ismini verir: ‘Times Square’ ya da Türkçe ismiyle ‘Times Meydanı’.
‘The Times Tower’
Tam 102 sene boyunca kullandığı binasına 2007 yılında veda eden çalışanlar, yine Times Meydanı’na çok yakın bir yerde bulunan ‘The New York Times Building’e taşındı. Çok daha modern ve göz alıcı bina ise artık ‘Port Authority’ olarak bilinen New York otobüs terminalinin hemen karşısında, şehre gelenleri karşılayan ilk binalardan bir tanesi olma özelliğini taşıyor.
Şehre yeni gelenleri karşılayan ‘The New York Times Building’
New York Times, Amerika’nın iki dünya savaşına katıldığı, 30 yıl süren dünya tarihinin en büyük ‘iktidar’ mücadelesine sahne olan Soğuk Savaş Dönemi’nde, Sovyetler Birliği ile ana aktör olduğu ve sayısız ekonomik kriz atlattığı bir ortamda her gün daha da güçlenerek ve tirajlarını git gide yükselterek yayın hayatına devam etti.
İlk yayını yaptığı 1851 yılından beri New York Times, çok kısa süreli olmak üzere sadece üç defa yayınını durdurmak zorunda kalmıştır. Bunlardan ilki 1962-1963 yılında yaşanan ‘New York Şehri Gazete Grevi’ sırasında yaşanmış ve New York Times Aralık 1962 ile Mart 1963 arasında sadece Batı Sürümü’nü (western edition) yayınlamıştır. 1965 yılının Eylül ayında ise yaklaşık 20 gün boyunca yayın politikası gereği sadece Uluslararası Sürümü’nü (international edition) yayınlamış ancak bu uygulamaya aynı yılın Ekim ayında son vermiştir. Son olarak ise 1978 yılında birçok sendikanın greve gitmesi sonucu Ağustos ayından Kasım ayının başına kadar yayını durdurmak zorunda kalmıştır.
İlk yayınlandığı günden itibaren Amerika odaklı olmayan, dünyanın her köşesinden haberlere sayfalarında yer vermeye çalışan New York Times’ın bugünlerde ise 30 civarında farklı şehirde ofisi bulunuyor. Aynı zamanda gazetecilik eğitiminin ve farklı tiplerde staj fırsatlarına sahip New York Times’ın yayıncılık ve gazetecilik adına bir dünya markası olduğunu düşünüyorum. Ayrıca bugüne kadar aldıkları 114 Pulitzer Ödülü almları da bunu kanıtlar niteliktedir.
Bundan tam 163 sene önce New York Times’ın kurucuları hedeflerini ve amaçlarını açıklarken bugünleri görebilmişler midir bilinmez ama kurulduğu ilk günden itibaren kapalı kaldığı birkaç ay dışında gazeteci olmak isteyen, bu konuya ilgi duyan ve hatta dünyanın birçok köşesindeki medya patronlarına ilham verdiği aşikâr değil mi?
Gazetelerin kapatılmadığı, gazetecilerin ‘göreceli’ olarak daha serbest oldukları bir dünyada neler yapılabileceğini gösterdiğin ve birçoğumuza ilham verdiğin için teşekkürler The New York Times..
*The Gray Lady, The New York Times için Amerika’da kullanılan bir takma isimdir.
KAYNAKÇA:
The New York Times
Did you know? The facts about New York Times
