Müziğin yalnızca Batı’da geliştiğini, olumlu aşamalar kaydettiğini düşünenlere inat Doğu’da da evrensel müziğin gelişimine yardımcı çok güzel gelişmeler yaşanabiliyor. Bunlardan birine değinmekteki niyetim Doğu-Batı ayrımını yaratmak ya da böyle bir ayrımı desteklemek değil elbette. Dünyanın her yerinde, Youtube’da milyonlarca kez dinlenmemiş olsalar da, değerli sanatçıların var olduğu gerçeğine değinmek istiyorum sadece. Türkiye’de de bu değerlerden birisi yaşıyor. Erkan Oğur: Perdesiz gitarın icadına imzasını atan isim.
[box_light]Gitarın Tarihi Üzerine[/box_light]
Gitar dendiğinde akla bir çok müzik türünün icrasına olanak sağlayan pek çok kişinin de rahatlıkla öğrenebildiği bir enstrüman geliyor. Günümüz anlamda bildiğimiz klasik gitarın doğumunun 18. Yüzyıl ortaları olduğu düşünülüyor. Tarihsel süreçte de gitarın atası şimdilerde ud diye bildiğimiz lavta adlı çalgı olarak biliniyor. Aslında perdesiz olan bu çalgının sapı, zamanla, özellikle kullanımında doğru tonların duyulması için perdelerle işaretlenmiş. Tabi daha sonra da gitarın perdeli evrimi söz konusu olmuştur.
[box_light]Perdesiz Gitara Geçiş[/box_light]
Elektro-gitar ilk olarak 1931 yılında Gibson firması tarafından üretilmiştir. Perdesiz elektro-gitara değinecek olursak, yalnız başına çok tercih edilen bir enstrüman değil. Bas-gitara gelince, her ne kadar 1951’de Fender, Paul Tutmarc’ın 1935’te icat ettiği elektrik bas-gitarı perdeli olarak piyasaya sürse de perdesiz bas; emprovizasyon seven caz, blues, funk ve R’n’B sanatçıları için hala vazgeçilmez bir enstrüman.
Türkiye’den tanıdığımız bir isim Erkan Oğur ise ilk perdesiz klasik gitarın icadını 1976 yılında yapmıştır. Erkan Oğur isminin bir Fender ya da Gibson kadar bilinmiyor olması bu icadın fark edilmesinin önüne geçmiş durumda. Oysaki Oğur’un bu icadı sayesinde klasik gitar yeni bir ses rengi kazanmıştır. Perdesiz gitar Doğu ezgilerinin de gitarla icrasına olanak sağlamıştır. Oğur’un Amerika günlerinde oradaki sanatçılara da yeni icadıyla ilham verdiği biliniyor. Batı kültüründe perdesiz elektrik-gitar perdelilerle çalınması zor olan ara seslerin çalınmasında kullanılıyor. Erkan Oğur’un perdesiz gitarı ise Türk, Arap ve Acem ezgileri yanında caz ve blues tonlarının da ustaca icrasına olanak sağlamakta.
Sanatçının yorumunu yok sayarsak perdesiz gitarın yalnızca görüntüsü bile oldukça duygusal. Çalındığında ise notalar keskin bir şekilde duyulmadığından çok huzur verici bir tınıya sahip. Türk müzik tarihine bu katkıyı yapan Erkan Oğur’un albümlerinde ve ayrıca Yurdal Tokcan, Cenk Erdoğan, Hasan Cihat Örter ve Bora Ulusoy gibi bir çok sanatçının albümlerinde perdesiz gitar dinlenebilir. Dinlediği enstrümanın ne olduğunu pek seçemeyenler için Erkan Oğur’un gitarı ney üfleniyormuş havası verebilir. Arap ve Türk ezgisi gibi otantik tatlardan hoşlanmayanlar için de blues ya da caz sanatçılarının perdesiz gitarla yaptıklarını dinlemek zevk verebilir. Perdesiz gitarın farklı türlerinde tını itibariyle progresif müzik tadını da alabilirsiniz. Örneğin, David Gilmour perdesizi Hey You’da çalmıştır. Geçmişin ve günümüzün efsane progresif gruplarını sevenler için perdesiz gitar dinlemek yeni bir deneyim olabilir. John Deacon, John Paul Jones ve Jeff Ament da bir çok şarkıda perdesiz bas çalmıştır. Müzik tarihinde devleşmiş bu sanatçıların yanında hem bir enstrümanı icat eden hem de onu ustaca çalan Erkan Oğur’un yeri ve katkıları göz ardı edilemez. Hala onu canlı dinleyebiliyorken bu zevkten mahrum kalmamanızı öneririm. İlginçtir ki Erkan Oğur hakkında İngilizce kaynaklardan daha detaylı bilgilere ulaşmak mümkün bu nedenle internet üzerinden perdesiz gitar dinlemek isterseniz “fretless guitar” olarak arama yapabilirsiniz.
http://www.youtube.com/watch?v=-bYlZRG6hgM
