İsveç’te bulunan Umea Üniversitesi’nden bazı araştırmacılar karbondioksitin, fotosentez esnasında su moleküllerinin ayrışmasında düzenleyici olarak görev üstlendiğini keşfettiler. Öyle ki, karbondioksit şeker oluşumunda fazladan görevler alıyor. Bu çalışma, Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinin son sayısında yayınlanmıştır.
Sıklıkla bildiği üzere, CO2 formundaki inorganik karbon, ışık bazlı fotosentez sürecinde kloroplastlar yardımıyla organik karbona dönüştürülür. Daha az bilinen kısım ise, bu inorganik karbon fotosentetik elektron transfer hızını ve dolayısıyla da fotosentetik oksijen üretim hızını etkiler. Bu sonuçlar ilk defa Nobel Ödülü sahibi Otto Warburg ve takım arkadaşları tarafından 1950’ lerin sonlarına doğru yayınlanmıştır.
Uyarıcı etki hakkındaki açıklamalar o zaman için mantıklıydı çünkü bitkilerde üretilen oksijenin kaynağının karbondioksit olduğu savunuluyordu. Fakat bu fikrin yanlış olduğu yıllar sonra kanıtlandı, bizim de bildiğimiz üzere atmosferdeki oksijenin kaynağı sudur. İnorganik karbon tarafından fotosentetik electron transferi tarafından oluşturulan bu uyarıcı etki, fotosentetik araştırmacılar tarafından fazlaca tartışılan ve hakkında yüzlerce makale basılan bir konudur.
Umea Üniversitesi Kimya Bölümü’nde profesör olan Johannes Messinger, “Bizim sonuçlarımız bu tartışmalara son verecektir.” şeklinde konuştu. Araştırma grubu, analitik kontol altındaki sistemlerde fotosentetik örneklerde oluşan gazların üretimini ölçebilen Membrane Inlet Mass Spectoscopy’e dayalı çok hassas teknikler geliştirdi. Bu hassas metodla, suyun parçalanmasında oluşan protonların bikarbonat tarafından kullanıldığı hipotezini test etme şansına ulaştılar.
Bilindiği üzere, bilim adamları çok büyük miktardaki karbondioksiti kütle spektroskopisi yardımıyla saptayabilirler. Messinger, “Öyle görünüyor ki, ikisi de karbonik asit döngüsünden elde edilen iki farklı karbon türü mecvut, bunlardan birisi fotosentetik reaksiyonun sonlarında bulunan merkezi elektron alıcısı karbondioksit,CO2, ve fotosentetik reaksiyonun başında bulunan proton alıcısı bikarbonat, HCO3-.” şeklinde konuştu.
Elde edilen sonuçlar, araştırmacıların yukarıda bahsedilen karbondioksitin ikili rolü hakkındaki biyolojik ve ekolojik etkilerini araştırabileceği yeni alanlara yol açmış bulunmaktadır.
[box_light]Kaynaklar[/box_light]