Büyüklerimiz tarafından bize eskiden beri öğretilen bir olgu, etrafımızdaki insanları iyi seçmemizdir. Zira ruh sağlığımız çevremizde bulundurduğumuz, hayatımıza girmesine izin verdiğimiz insanların üzerimizde bıraktığı tesire göre şekil alır. Peki bu kişilerin üzerimizde bıraktığı tesir hayatımızı kötü bir şekilde etkiliyor, kendimizi beceriksiz hissetmemize sebep oluyor, değerlerimizi kaybetmemize yol açıyorsa? Eğer durum böyle ise “gaslighting” etkisi altında olabilirsiniz.
“Gaslighting” kelimesinin hâli hazırda bir Türkçe karşılığı yok. Fakat bu terim, günümüzün en sık kullanılan ve en yaralayıcı olan psikolojik istismar türü olarak görülüyor. “Gaslighting”, Cambridge İngilizce Sözlüğü tarafından, birini doğru olmayan şeylere inandırarak, özellikle de akıl hastası olabileceğini öne sürerek kandırma veya kontrol etme eylemi olarak tanımlanıyor. Sözcük, Patrick Hamilton’ın Gaslight adlı ünlü oyunundan türemiştir.
“Gaslighting”; kişinin aile bireyleri, arkadaşları, romantik partneri, patronu başta olmak üzere istisnasız herkes tarafından uygulanabilir. İstismarcı kişi; mağduru değersiz hissettirmek, inançlarını sarsmak, aralarında yaşanılan olay veya konuşmaların yaşanmadığını belirterek bireyi buna ikna etmek ve bireyin kendisini sorgulamasını sağlamak, mağdurun duygularını manipüle etmek için elinden geleni yaparak kişiyi akıl sağlığının bozuk olduğu konusunda ikna eder. “Bu bakımdan gaslighting, bir nevi sahte anı yerleştirme uygulaması olarak da görülebilir” (Koçak 1). Böylece manipüle edilen kişi inançlarını ve değerlerini kaybederek daima diken üstünde oturur. Düşüncelerinin doğruluğunu sorgular ve zamanla benliğini kaybeder. Manipüle edildiğini anlaması güçtür. Durumu anladığında ise istismarcı tarafından hayal kurduğuna ve kuruntu yaptığına inandırılır.
Peki bu durumdan kurtulmak için nasıl bir yol izlemeli, “gaslighting”i nasıl durdurulmalı? Çoğu psikolojik eziyet gibi tedavisi uzun ve sancılı bir süreç olan bu durum da insan üzerinde çok derin yaralar, travmalar bırakabiliyor. Olası çözümlerin başında; istismarcı kişiden uzak durmak, bir psikologdan ve bireyin yakınlarından yardım almak, “gaslighting”in ne olduğunu ve insan psikolojisi üzerinde nasıl etkiler yaratabileceğini detaylıca öğrenmek geliyor.
Kaynakça
“gaslighting.” dictionary.cambridge.org Cambridge Dictionary, 2020. Web. 16 Ekim 2020.
Koçak, Aslı Ece. “Gaslighting: Toplumda Giderek Belirginleşen Bir Psikolojik ve Duygusal İstismar Türü!” Evrim Ağacı. 18 Eylül 2020. Web. 16 Ekim 2020.
Leve, Ariel. “How to survive gaslighting: when manipulation erases your reality” The Guardian. 16 Mart 2017. Web. 12 Ekim 2020
Mohan, Megha. “Entre tromperie et manipulation, les confessions d’un ‘gaslighter’” BBC News Afrique. 6 Eylül 2019. 16 Ekim 2020
Moore, Anna. “Abuse prevention: how to turn off the gaslighters” The Guardian. 2 Mart 2019. Web. 12 Ekim 2020
Anonim
Gazetebilkentte severek okuduğum bir yazar. Şuana kadar toplam 2 yazısı olmasına rağmen gelecek olan yazılarını heyecan ile beklemekteyim.
Anonim
Güzel sözleriniz için çok teşekkür ederim :)