Benliğinizin Psikolojisi: Forer Etkisi

Burcunuzu Tahmin Edebilir Miyim?

Günlük hayatınızda dikkatsiz ve sakar olabilen bir insan mısınız? Arkadaşlarınız çocuksu yönlerinize ve içtenliğinize hayran mıdır? Genelde içi dışı bir birisi olduğunuzu mu söylerler? O zaman durun tahmin edeyim: “Balık burcusunuz!”. Yoksa değil misiniz?

İnanışınızın Kaynağı Nedir?

Burçlara inanmakta hiçbir sorun yoktur. Kimseyi inandığı için yargılayan birisi değilimdir. Hatta yer yer ben de keyifli bir şekilde aslan burcunun özelliklerini ne kadar taşıdığımdan bahseder, kendi kendime eğlenirim. Yine de burçlara neden bu kadar inandığınızı düşündüğünüz oldu mu hiç? Veya internette bulduğunuz kişilik testlerinin neden size bu kadar uyduğunu düşündüğünüz? Ya da baktırdığınız o faldan nasıl da doğru tahminler çıktığını sorguladığınız?

Aslında tüm bu soruların basit bir cevabı var: Forer etkisi. Bu bilişsel önyargı yüzünden insanlar, genelgeçer ve herkese uygun görülebilecek bilgilerin kendilerine özel olduğuna inanmaya meyilli hale gelirler. Yani aslında sizin hakkınızda yapılan “çocuksu” yorumlaması birçok insana uyabilecek niteliktedir. Veya kişilik testinin yaptığı karakter analizi tam olarak sizi anlattığı gibi, tam olarak en yakın arkadaşınızı da anlatabilir. Tüm o burç yorumlamaları, karakter analizleri ve fallar sizi kendi hayatınızla paraleller bulmaya ikna etmek için en iyi şekilde yazılır. Sizin bilişsel önyargınız da bu profesyonel yönteme eklenince, yorumların hepsi tamamen sizin için hazırlanmış gibi gelecektir.

Bilinçsizce yaşadığınız bu inanış çoğunlukla pozitif bilgilerde olur. Yani, bir falda gelecekle ilgili daha pozitif şeyler duyduysanız ona inanma olasılığınız da artar. Ya da burcunuzun iyi özelliklerinin size daha çok uyduğunu, kötülerin ise hiç alakası olmadığını düşünürsünüz. Forer etkisi bu gibi durumlarda daha kuvvetli kendini gösterir.

İnanışınızın Sonuçları Nedir?

Tabii ki de burçlara ve fallara sadece inanmak başlı başına sorunlar yaratmaz. Ancak olur da bu inanışınız gündelik hayatınızda aldığınız kararlara etki etmeye başlarsa beklenmedik sonuçlarla karşılaşabilirsiniz. Bilişsel önyargınız siz farkında olmadan günlük kararlarınızı etkilemek için zemin hazırlıyor olabilir. İnandıklarınıza ve ne kadar inandığınıza dikkat etmeyi unutmayın.

Burçlar, fallar ve bize kendimizi anlatan bütün o kişilik testleri eğlencelidir. Ancak içimizdeki inanma isteğini onlara yöneltirken dozunu ayarlamakta fayda var. Yine de siz bugünkü burç yorumunuzu okumayı, sıradaki aşkınızla ilgili bir tarot açılımı yapmayı ve kendinize dikkat etmeyi unutmayın. Sağlıkla kalın.

Kaynakça
https://thedecisionlab.com/biases/barnum-effect

Leave a Reply