Gündelik yaşantımızın büyük bir kısmını sırada bekleyerek geçiriyoruz: Bankalarda, marketlerde, yemekhanede…Yapılan araştırmalar insanların ömrünün yaklaşık 18 ayını kuyrukta geçirdiğini göstermiştir. Acil bir işimiz olsa bile o kuyruğu bekleme sıkıntısına katlanmak zorunda kalırız ve kendimize göre en kısa kuyruğu seçeriz. Fakat o sıraya girdiğimiz anda diğer kuyruklar daha hızlı ilerlemeye başlar. İşte bu Feller paradoksu olarak bilinir.
Feller paradoksuna göre kapıldığımız yanılgılar kuyruğun bitmediği hissini veriyor. Açıklamak gerekirse kendinizi bir işlem sırasında hayal edin ve 2 seçeneğiniz olsun. Bu işlem sıraları eşit derecede dağılıyor. Birinci bölümde yapılan işle 0-5 dakika arası, ikinci bölümde yapılan işlem 10-20 dakika arasında sürüyor. Yani bu işlemlerin ortalama yapılış süresi 8.75 dakika. İşlem sırasındaki 0 dakika geçerli olmadığı için bir önceki müşteri ya 5 dakikayı ya 10 dakikayı ya da 20 dakikayı kullanıyor. Bu da ilk ortalama olan 8.75 dakikadan daha fazla bekleme süresi anlamına geliyor. Aslında, aynı durumla karşılaştığınız üç seferden ikisinde, önünüzdeki müşteri 10 ya da 20 dakika hizmet alıyor. İşte bu durumdan dolayı sıra hiç bitmeyecekmiş gibi görünüyor.
Matematikçiler uzun süredir en doğru kuyruğu seçebilmemiz için çalışmaktadır. Sadece bu konuyla ilgilenen kuyruk teorisi adında bir matematik dalı bile bulunmakta. Bekleme hatlarının davranışıyla ilgilenen bu dal, model inşa ederek kuyruğun uzunluğu ve bekleme zamanı hakkında tahminlerde bulunmak için kullanılır. Kuyruk teorisi, davranışsal ekonomide oldukça önemli bir yer kaplamaktadır. İşletmeler, matematiksel çıkarımlar sayesinde kuyrukların efektif bir şekilde yönetilmesini sağlar ve teorinin kuyrukta bekleme sorununu hafifletmede güçlü bir potansiyeli olduğu görülmüştür. Teoriyi, ilk kez, Kopenhag telefon santralinde genç bir mühendis olan Agner Erlang, şehir santrali için optimum telefon hattı sayısını bulmaya çalışırken geliştirmiştir.
En Hızlı Kuyruğu Seçmek İçin Bazı Öneriler
- Uzmanlar çok fazla sayıda ürün almış müşterilerin işlemlerini yapmanın, kasiyerlerin daha hünerli ve hızlı olmasını sağladığını, yani alışveriş sepeti dolu bir müşteri gördüklerinde, ondan bir an önce kurtulma arzularının ve buna bağlı olarak da hızlarının arttığını söylüyor.
- Araştırmalara göre çoğu insanın sağ elini kullanmaya eğilimlidir. Bu yüzden bir kuyruğa girmek zorunda kaldığımızda sağa doğru yöneliriz. Dolayısıyla çok sayıda insan sağa doğru toplanma eğilimindedir, bu nedenle daha kısa bir kuyruk bulmak için sola dönmelisiniz.
- Bir kuyruğun ilerlemesi yalnızca önünüzdeki insan sayısına değil, aynı zamanda onların yaşlarına ve ne satın aldıklarına da bağlıdır. Aynı üründen iki paketin geçmesi, tamamen farklı iki üründen çok daha hızlı bir şekilde geçecektir. Bu yüzden ürün çokluğunun yanı sıra, ürünlere göz atmakta da fayda var.
- Tüm bunlara ilave olarak dikkat dağınıklığı geçen süre algısında önemli bir faktördür. Sırada beklerken sohbet etmek ya da kitap okumak gibi etkinlikler bekleme sıkıntısının hafiflemesine yardımcı olabilir.
