AMAZON’U BAŞARILI YAPAN 14 PRENSİP

Her büyük şirketin belli başlı prensipleri vardır ve başarıya ulaşmasını aslında bu prensiplere bağlı kalmasına borçludur. Jeff Bezos tarafından kurulan ve bir garaj şirketinden e-ticaret devine dönüşen Amazon’un 14 liderlik prensibine yakından bakalım.

• Müşteriyi Saplantı Haline Getirmek: Son adım müşteridir ve Amazon’un en önem verdiği nokta burasıdır. Dikkatleri rakiplerinde olsa bile her zaman odak merkezleri müşterileridir çünkü müşteri kötü bir deneyim yaşadığında bunu sadece etrafındaki birkaç kişiyle paylaşmaz, olabildiğince çok insanla paylaşır. Bir sene, Amazon Noel için Apple’dan dört bin tane pembe iPod sipariş etmişti. Kasım ayının ortalarında Apple müşteri temsilcisi onları arayıp siparişlerinin Noel’e yetişemeyeceğini söylemişti. Amazon kâr marjını sıfırlayacak olsa da başka yerlerden ürünü tedarik edip müşterilerine zamanında teslim etmişti.

• Sonuçları Sahiplenmek: Liderler aynı zamanda şirketin sahibidirler, kimse kısa vadeli sonuçlar için uzun vadeli değerleri feda etmez. Sadece kendi ekipleri için değil, bütün şirketin çıkarı için çalışırlar ve kimse asla ‘Bu benim işim değil!’ demez.

• İcatçılık ve Basitleştirme: Steve Jobs’ın yaptığını Jeff de gayet iyi benimsemişti: En iyi tasarım, en basit olandır. İşleyişte güçlü bir yenilemeye gidilse de yeterince basitleştirilmediğinde sonuç bürokrasi olur ve bu kendi içlerindeki işi çoğaltır bu yüzden Amazon’da basitlik önemlidir.

• Liderler Haklıdır, Hem de Çok: Herkes hata yapabilir ama Amazon’da liderlerin genelde haklı olması beklenir, yanıldıklarında da hatalarından ders çıkarmaları ve bu hatanın sebebini bulmaları. Kilit nokta liderlerin bir bilim insanı gibi yaptıkları işi sorgulamalarıdır.

• Öğren ve Meraklı Ol: Liderler için öğrenme süreci asla durmaz. Keşif için harekete geçerler ve herkes birden fazla alanda uzmanlaşmıştır. Bugün hala 1.gün sloganı internetin çok genç ve fırsat dolu olduğunu vurgular.

• En İyiyi İşe Al ve Geliştir: Liderler liderleri yetiştirir. Amazon çalışanlarının işlerinde çok iyi olması en iyi hizmetin verilmesini sağlar.

• Yüksek Standartlarda Israr Etmek: Amazon’un manyaklık derecesinde yüksek standartlarının bir sebebi vardır. Tüm mağaza bir internet sitesinden oluştuğunda çok fazla şey tehlike altındadır. 2012 senesinde Amazon kırk dokuz dakikalığına kullanım dışı kaldı ve bu onlara 5.7 milyon dolara mal oldu.

• Büyük Düşünmek: Jeff Bezos anı yaşamak yerine insanlara önlerinde uzanan egemenliği düşünmelerini tavsiye eder. Kendisi de henüz kalıcı bir şirket inşa etmediğini ve Amazon’un hâlâ 1. gününde olduğunu düşünür.

• Eyleme Geçme Yanlısı Olmak: Hesaplanmış riskler almak önemlidir. Jeff çalışanlarına eyleme geçmede aşırıya kaçtıkları için cezalandırılmayacaklarına dair güvence vermiştir.

• Tutumluluğu Uygulamak: Amazon’da müşteriler için önemli olmayan hiçbir şeye para harcanmak istemez.

• Başkalarının Güvenini Kazanmak: Müşteri güveninin yanında çalışanların da birbirine güvenmesi önemlidir. Amazon’daki iki pizza ekipleri 6-10 kişiden oluşan çalışma gruplarıdır, yani iki pizzayla doyabilecek kadar kişi sayısına sahip ekiplerdir ama buradaki önemli nokta ekibin büyüklüğü değildir; özerkliği ve hesap verilebilirliğidir. Amazon’da İki Pizza Ekibi demek bir organizasyon içindeki küçük bir grubun bağımsız bir şekilde tüm becerileriyle faaliyet göstereceğine güvenmek demektir.

• Derine Dalmak: Amazon’da netlik çok önemlidir, ‘sezgiye dayalı tahminde bulunmak’, ‘yaklaşık olarak değerlendirmek’ en nefret edilen şeylerdir.  Liderlerin fikirlerini uzun ve hikâye tarzında yazması beklenir. Bunun sebebi fikirlerinizi tam cümleler ve paragraflar halinde yazdığınızda bunun sizi netlikle ve derinlemesine düşünmeye itmesidir. Bu yüzden Amazon’da PowerPoint slaytları yasaktır. Toplantı öncesi birkaç sayfalık bir yazı hazırlanır ve toplantı öncesinde herkese dağıtılır, toplantının ilk 10 dakikası bu yazıyı okumaya ayrılır.

• Karşıt Görüşte Olmak ve Fikrinize Sadık Kalmak: Kimse sosyal kaynaşma uğruna fikirlerinden taviz vermez. Çoğu kuruluşta yöneticiler C-sınıfına karşı çıkmaya korkar. Eski Amazon çalışanı John Rossman bu konuda şunu diyor: “Bir danışman olarak, kaç CEO’nun ‘kimse bana meydan okumuyor’ diye şikâyet ettiğini anlatamam.” Fakat Amazon’da bir gladyatör kültürü vardır ve zihinsel dayanıklılığa sahip olmak önemlidir.

• Ortaya Sonuç Koymak: Neticede her şey sonuçlarla ilgilidir ve kalan 13 ilke bunun için vardır. John Rossman bunu şöyle ifade ediyor: “Size son tavsiyem ilk on üç ilkeyi unutmanızdır. Ortaya sonuç koymak gerçekten önemli olan tek şeydir. Sadece şaka yapıyorum. Bir nevi.”

KAYNAKÇA

Rossman, John. Amazon. İstanbul: Martı Yayın Grubu, 2020.