Türkiye ekonomisinin son günlerde yaşadığı sarsıntılara bir yenisi daha eklendi. Fakat bu sarsıntı ne borsanın seyriyle alakalı ne de dövizdeki ani çıkışlarla ilişkili. Tamamen fikirsel olarak sahip olduğumuz misyonun geldiği noktayı gösteren bu olay beni derinden sarstı. 26 Ekim akşamı Koza İpek Holding’in bünyesinde faaliyet gösteren şirketlere kayyum atanması kararı verildi. Bu olayın hukuksal olup olmadığı tartışılabilir ve tartışılıyor da ama beni asıl üzen kısım sunulan gerekçe.
Sunulan gerekçede “Halbuki Türkiye gibi hassas ekonomik şartlara sahip ülkelerde böylesine yüklü miktarda parasal değerlerin çevrildiği kurumsal yapılarda hiçbir hatanın olmaması, iktisadi, teknik ve ticari gerçeklere uygun değildir. Dünyanın hiçbir yerinde mükemmel bir kurum, muhasebe sistemi ve finansal yapı mevcut değildir.” şeklinde bir ifade geçmektedir.
Bu ifadeleri tek tek incelemek istiyorum. Küçük bir spoiler verip işin heyecanını da kaçırayım: Yazının sonunda Türkiye ekonomisi ölüyor.
1-) “Halbuki Türkiye gibi hassas ekonomik şartlara sahip ülkelerde”
Gerekçeyi okurken bu ifadeyi görmek beni çok sevindirmişti. Türkiye’nin hassas bir ekonomiye sahip olduğu biliniyordu. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından olan Moody’s’in deyimi ile Türkiye, dış sermayeye yüksek bağımlılığı ve yıllık dış borç oranı ile yükselen siyasi riskler göz önüne alındığında gelişen ekonomiler (Brezilya, Hindistan, Güney Afrika Cum., Endonezya) arasında dış risklere karşı en hassas ülke.
Yani hak vermemek elde değil. İhracat ve ithalat rakamları bunun en önemli destekçisi. Dolar ve Euro’daki artışın ithalatı etkilemesi gayet normal ve tabii fakat her ne kadar ithalata bağlı ihracat yapıyor olsak da Türk Lirası’nın bu kadar değer kaybı yaşadığı bir durumda ihracattaki değişimin negatifli rakamlara düşmesi ekonomideki büyük problemlere işaret etmektedir.
2-) “böylesine yüklü miktarda parasal değerlerin çevrildiği kurumsal yapılarda hiçbir hatanın olmaması, iktisadi, teknik ve ticari gerçeklere uygun değildir.”
İşte iktisadi, teknik ve ticari gerçeklerin kemiklerinin sızladığı an. Bu gerekçe gösteriyor ki her şirkette olduğu gibi Koza İpek Holding’in de yolladığı raporlar incelenmiş, denetletilmesi gereken holdinge bağlı şirketleri gözetimden geçirilmiş ve sonuç olarak bu şirketler birliğinde hukuki anlamda bir sıkıntı görülmemiş. Yani kayıt dışı ekonomi dediğimiz vergi kaçakçılığında bulunmamış, tutulması gereken raporlar uygun bir şekilde tutulmuş.
Ama işte ülkemizin geldiği durum vergi kaçakçılığı adiyattan iken vergi kaçırmamak garipseniyor ve daha garibi bu durum ekonomi bilimine dayandırılıyor.
3-) “Dünyanın hiçbir yerinde mükemmel bir kurum, muhasebe sistemi ve finansal yapı mevcut değildir.”
Bu olaya psikolojide Cognitive Dissonance (Bilişsel Uyuşmazlık) deniyor. İnsan beyni, insanın davranışları ile düşüncelerinin uyumlu olmasını ister. Fakat olmadığı durumlarda yapılan eyleme uygun mantıksallaştırma çabasına girer. Burada bu gerekçeyi hazırlayanlar sundukları savları mantıksallaştırmaya çalışmış. Değil Türkiye, dünyada bile mükemmel bir kurum yok o yüzden siz de temiz olamazsınız. Öncelikle merakımdır Almanya, Japonya, Fransa ve Norveç gibi vergi denetiminin çok sıkı olduğu, vergi cezasının değil para direk hapis cezası olduğu bu ülkelerde mükemmel bir kurum yok mudur?
Dipnot: Türkiye’de de vergi cezaları arasında hapis cezası vardır ama bu sistem Şubat 2015’de faaliyet göstermeye başlamıştır.
O zaman buradan şu sonuç çıkıyor: Dünyanın hiçbir yerinde mükemmel -bu kelime günümüzde olması gereken şirket modelini temsil ediyor- bir şirket ya da şirketler grubu yoktur, bunun sonucu olarak iyi bir ülke ekonomisi de yoktur.
Evet, Türkiye’de başta olmak üzere dünyada çoğu ülkede istikrarlı bir ekonomik sistem yok. Fakat, Japonya her ne kadar deflasyon ile savaş veriyor olsa da sağlam ve istikrarlı bir ekonomik sisteme sahip, Güney Kore veya Almanya da öyle.
Biz düşüncesel olarak gelişme duyumuzu kaybetmişsiz. Elimizdekini oyalama mantalitesi yüzünden asıl misyonumuzu ve amacımızı unutmuşuz. Ben bir iktisat öğrencisi olarak iyi bir ekonomik sistem kurmak veya kurulmasına yardımcı olmak ya da işleyen sistemde düzenlemelere gitmek istiyordum fakat bu zihin yapısından ötürü artık düzelsin istemiyorum.
Kaynakça
http://www.sozcu.com.tr/2015/ekonomi/moodysten-turkiye-uyarisi-2-966259/
http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/396647/Koza_ipek_e_bilirkisi_raporu__Sirketin_sucu_mukemmellik.html
http://www.dunya.com/yorum-inceleme/artik-sahte-faturaya-hapis-cezasi-yok-254236h.htm
