Teknolojinin, sürekli yükselişte olup olmadığı tartışmasına çok girmeden, hayatımıza dahil olma hızına bakarak bu yükselişe dur demek mümkün gibi durmuyor, zaten neden günlük yaşamı kolaylaştıran imkanları geri çevirelim ki? Geri çevirmekten daha çok nasıl ve ne zaman kullandığımız daha önemli. Apple’ın IOS 12 güncellemesiyle birlikte hangi uygulamaya kaç kere girdiğiniz ve uygulamayı ne kadar kullandığınız istatistikleri günlük ve haftalık olarak gözükmekte. Telefon bağımlılığı için çok önemli olan bu istatistikler bize diğer kritik bir konuda da yol gösteriyor, telefonunuzu ne zamanlar kullandığınız. Tabii ki mavi ışık sadece telefonlarda sınırlı değil, yapay tüm ışık kaynakları mavi ışık yaymakta (sarı filament ampuller dışında). Tasarruflu olması için aldığınız LED aydınlatmalar, telefonlar, tabletler, televizyonlar yani günlük olarak kullandığımız aklınıza gelebilecek her şey. Mavi ışık’tan bahsettik ama yazının konusu olan mavi ışık nedir?Mavi ışık’ı biraz daha açalımGörünür ışık spektrumunda 380 ile 500 nm arasındaki bölgeye mavi ışık adı verilmekte. Spektrumda sola doğru gittikçe daha aşağısı UV ışığa dönerken, sağa doğru gittiğimizde de 780 nm’ye kadar zararsız ışıklar yer alırken 780 nm sonrası IR yani kızılötesi ışık çeşidine geçmekte.Yaz aylarında cildinizi güneş kremi gibi dışarıdan gelen desteklerle koruyabilirken ekranlar karşında gözler tamamen savunmasız kalmakta. Retinaya ulaşana kadar ultraviyolenin aksine hiç filtrelenmeyen mavi ışık gözde yorgunluk, akomodasyon ve ağrılara sebep olabiliyor. Kısa dönem etkilerinin yanında uzun dönem maruz kalındığında da sarı nokta hastalığı olarak bilinen maküla dejenerasansına sebep olabiliyor. Normal şartlar altında 60’lı yaşlarda ortaya çıkan bu hastalık İngiltere’de yapılan bir araştırma sonucunda gençlerde de hastalığın görülme sıklığının arttığı ortaya çıktı. Fiziksel olarak bize zararlarının yanı sıra başta uyku düzenini sağlayan ve biyolojik ritmimizi koruyan melatonin hormonu dışında birden fazla hormonu da etkiliyor. Hep zararlı mı?Elimize meşale ve tırmıkları alıp mavi ışığa karşı protesto yapmamak için bu paragrafı da okumanızı tavsiye ediyorum. Mavi ışık her ne kadar maruz kalındığında zararlı etkiler gösterse de bu tamamen maruz kaldığınız saate bağlı. Gecenin 2’sinde yataktayken telefona bakmakla öğlen yemeği sonrasında telefona bakmak arasında çok büyük farklar var. Gece maruz kalınan mavi ışık melatonin hormonunu olumsuz etkilediği gibi gündüz alınan da tam tersi etki gösteriyor. Mavi ışığın asıl görevleri arasında biyolojik ritmi düzenleme, uyanıklığı arttırma, hafıza ve bilişsel fonksiyonları arttırma bulunuyor. Nasıl korunmalı?Güneş battıktan sonrasındaki saatler tehlikeli olmaya başlıyor çünkü gündüz boyunca bize yardım eden mavi ışık geceyle birlikte biyolojik ritmimizi engellemeye başlıyor. Önlem almak içinse kullandığımız çoğu cihazın artık mavi ışık engelleme modu bulunmakta. Telefonlarda ve bilgisayarlarda sizin ayarladığınız saatten sonra ekrana kızılımsı/sarımsı bir filtre koyarak cihaz mavi ışığın önüne geçmeye çalışıyor ama kesin çözüm ne yazık ki bu değil.Google’da “Bluelight” anahtar kelimesi ile arama yaparsanız karşınıza 38 milyon sonuç çıkarken “mavi ışık” yazarsanız 7 milyon sonuca ulaşılabiliyor ve sonuçların çoğu güzellik salonları ile ilgili gözüküyor. Arama sonuçlarından varmaya çalıştığım nokta ise ülkemizde yeni yeni farkındalığı artan bir konu olduğu için önlemleri de çok bilinmiyor ve etkin kullanılmıyor. Yurt dışına (ingilizce kaynaklara) baktığımızda ise mavi ışık için gözlük üreten birçok firma görüyoruz. Reklam amacı gütmeden Gunner Optics ve Prospek bu firmaların başında geliyor. Ne tür bir gözlük seçeceğiniz ise tamamen size kalmış. Genellikle mavi ışığı engellemek için sarımsı olan bu gözlüklerin dereceli bulunuyor. Yüzde 50 civarında mavi ışığı kesenler çevrenizi sapsarı yapmadan sizi koruyabiliyor. Ben kişisel olarak hava karardıktan sonra yüzde 50 engelleme oranına sahip bir Prospek kullanıyorum ve çevreme baktığımda renk değişimi gibi sorunlarla karşılaşmadım. Eğer ben dünyaya sapsarı da baksam rahatsız olmam derseniz yüzde 99 oranında mavi ışığı engelleyebilen modeller de bulunuyor ama siz yine de gecenin 2’sinde telefona bakmayın. Kaynakça: http://www.bluelightexposed.com/#what-are-the-effects-of-blue-light-exposure-on-our-healthhttps://www.zeiss.com.tr/vision-care/tr_tr/better-vision/goermeyi-anlamak/goez-ve-goerme/mavi-isk-iyi-ve-koetue-yoenleri.html
