2018 Nobel Ödülleri Sahiplerini Buldu!
Her yıl fizik, kimya, tıp, edebiyat, ekonomi ve barış alanlarında çalışma yapan bilim insanlarına verilen Nobel ödülleri, bu sene de sahiplerine kavuştu. Bilim dünyasının en saygın ödülleri olarak da anılan Nobel ödüllerini kimlerin aldığıdan bahsestmeden önce, bu ödüllerin verilme fikrini ortaya atan ve servetinin %94’ünü buna ayırmış İsveçli bilim insanı Alfred Nobel’i biraz daha yakından tanıyalım.
Alfred Nobel
Bilim insanları ve mühendislerin olduğu köklü bir aileden gelen Alfred Nobel, 21 Ekim 1833’te doğmuştur. Yaşamı boyunca 355 farklı bilimsel buluşun patentini almıştır. En tanınan icadı olan dinamiti keşfetmesini takip eden yıllarda ağabeyi Ludvig Nobel ile birlikte özellikle ulaşım ve silahlanma alanında projeler yürütmüş ve yaklaşık 200 milyon dolarlık bir servet elde etmiştir. Fakat Alfred Nobel’in bu ödülleri verme fikri kazandığı yüklü miktarda para ile değil, bir Fransız gazetesinde kendisi adına yanlışlıkla yazılan bir ölüm ilanını okumasıyla geliyor.
1888 yılında Ağabeyi Ludvig’in Cannes’de ölünce Fransız basını ölen kişinin Alfred Nobel olduğunu düşünerek gazetelerden birinde “Ölüm Tüccarı Öldü” başlıklı bir yazı yayımlıyor. Bu yazıda, genellikle İngiltere ve Amerika’daki ulaşım hatlarının yenilenmesinde kullanılan dinamitin mucidine yönelik “Zenginliğini, daha önce hiç olmadığı kadar hızlı ve çok sayıda insanın ölümüne yol açacak yöntemler bulmasına borçlu olan Dr. Alfred Nobel, dün öldü.”
yazmasına derinden sarsılan Nobel, gerçek ölümünün ardından bu şekilde hatırlanmak istemediğini fark etmiştir.
Bunun üzerine servetinin büyük bir kısmını gelecekteki bilimsel çalışmaları teşvik etmek ve bilim insanlarını ödüllendirmek için ayırmış ve R. Sohlman ile R. Lilljequist’i bu projesini gerçeğe dönüştürmek ile görevlendirmiştir. 1900 yılında, yani Nobel öldükten 4 yıl sonra da Nobel’in vasiyeti üzerine Nobel Vakfı kurulmuştur. Günümüzde 5 kişilik bir yönetim kurulundan oluşan bu vakfın başkanını İsveç Kralı atamakta ve vakıf İsveç’teki tüm Alfred Nobel’in, servetinin %94’ünü Nobel Ödülleri için ayırdığını gösteren vasiyeti vergilerden muaf tutulmaktadır.
2018 yılında da her yıl olduğu gibi tıp, fizik, kimya, ekonomi ve barış alanlarında ödüller
verilirken, İsveç’te akademisyenler arasında yaşanan bir cinsel taciz skandalından dolayı Nobel Edebiyat Ödülü’nün bu sene verilmeyeceği duyuruldu. Bunun yerine önümüzdeki sene Nobel Edebiyat Ödülü’nün iki kere verileceği açıklandı. Ödül töreni ise 10 Aralık 2018’de, Alfred Nobel’in doğduğu yer olan Stockholm’de yapılacak.
2018 Nobel Tıp Ödülü
2018 Nobel Tıp Ödülü, kanser tedavisinde yeni bir yöntem olan “negatif bağışıklık
düzenlemelerini önleme”yi keşfettiklerinden dolayı Tasuku Honjo ve James P. Allison’a verildi.
2018 Nobel Fizik Ödülü
2018 Nobel Fizik Ödülü, lazer teknolojisini tıbbi cihazlar üzerinde kullanmayı mümkün kılan
“optik cımbız” keşfinden dolayı Arthur Ashkin, Gerard Mourou ve Donna Strickland’e verildi.
2018 Nobel Kimya Ödülü
2018 Nobel Kimya Ödülü, biyolojik evrim sürecinin enzimler tarafından yönetilebileceğini
keşfeden H. Arnold’a ve bu süreci test etmek için gerekli laboratuvar yöntemlerini geliştiren
George P. Smith ve Gregory P. Winter’a verildi.
2018 Nobel Barış Ödülü
2018 Nobel Barış Ödülü, Dr. Denis Mukwege (jinekolog) ve insan hakları aktivisti ve Ezidi
kadın hakları savunucusu Nadia Murad’a layık görüldü. Mukwege ve Murad’ın çalışmalarının
temelini, tecavüzün savaşlarda bir tehdit unsuru veya silah olarak kullanılmasını engellemek yer
alıyor.
2018 Nobel Ekonomi Ödülü
2018 Nobel Ekonomi Ödülü, “iklim değişikliğini uzun vadeli makroekonomik analize entegre”
ettiğinden dolayı ekonomist William D. Nordhaus’a ve “teknolojik yenilikleri uzun vadeli
makroekonomik analize entegre” ettiğinden olayı ekonomi profesörü Paul M. Romer’e
verilmiştir.
Kaynakça
https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2018/prize-announcement/
https://www.thevintagenews.com/2016/10/14/alfred-nobel-created-the-nobel-prize-as-a-false-
obituary-declared-him-the-merchant-of-death/
https://www.thelocal.se/20101004/29406
