Dünya uyku gününüz kutlu olsun!
Eskiden uykunun gereksiz olduğu düşünülüyordu. Hatta kimi zaman zorunlu tembellik olarak adlandırılsa da kimse (çoğu insan) uykusuz kalmaya dayanamaz. İş gücünün talep ettiği zamanı gereksiz yere harcadığı içinse işi başından aşkın pek çok kişi, uykuyu kahve ve çayla defetmek isterler (Kahvenin değil de kafeinin uyku kalitesini düşürdüğüne dair bulgular kahve sevenlerin hoşuna gitmeyebilir). İşlerini son güne bırakanlar da yetiştirmek adına bir gecelik uykularını umursamazlar. Günümüzde artan ve özellikle Covid-19 Pandemisi nedeniyle evinde yığınla iş ödev edilen pek çok insan var. Onlar da çoğu zaman uykuyu işlerine takas ederler.
Bilim insanları ise bu takasın hiç de karlı olmadığını söylüyorlar. Aksine oldukça iflas ettirici bir takas! Uykunun faydaları dolayısıyla karı sayılamayacak kadar çoktur. Uykuya dair araştırmalar aşağıdaki etkileri bulgulamıştır:
- Kanser riskini azaltır
- Zihinsel fonkiyonları güçlendirir ve verimi arttırır
- Hafızayı güçlendirir
- Bağışıklık sistemini güçlendirir (Patojenlere karşı özellikle etkili!)
- Doku ve hücre onarımını arttırır
- Stresi azaltır
Uykunun gerçekten de bir süper güç olduğunu söyleyebiliriz. İyi gelmediği neredeyse hiçbir şey yok. Bütün bu faydalara rağmen insanların uykularını feda etmeleri gerçekten de çok yazık. Mesela bir çalışan uykusuzca ter döktüğü saatlerce işi güzel bir uykudan sonra yapsa işleri çok daha kolaylaşacak. Ya da sınava hazırlanan öğrenci yarınki sınava süper gücünü kullanarak girse sonuçlar çok daha iyi olacak. İnsanların işleri bitirmek için işlerini uzatmaları ne kadar da ironik!
Elbette her faktörün fazlasının biyolojik ajanlara zararı olduğu, uyku için de geçerli. Çok fazla uyku bireylerde gün boyu baş ağrısı gibi istenmeyen sonuçlara neden olabiliyor. Aşırı ve uzun uykular ise genelde depresyona dair bir uyarı niteliğinde. Bazı insanlarsa uykusuz gecelerinin acısını bir gecede çıkarma hırsıyla gün boyu uykuya yatabiliyorlar. Bunun yararlı olmaktan çok zararlı olduğunu tahmin edebilirsiniz. İşin sırrı düzenli uykuda.
Düzenli olan uyku bireye yukarıda maddelerde sunulan ve çok daha fazlasını daha iyi bir şekilde vaat eder. Düzenli uykuya yapılan vurgu gittikçe artmaktadır. Uykunun düzenli olması bir alışkanlık işidir. Kazanması zorken bırakması da zordur. Düzenli uyku bireylerin günlük programlarında esnekliğin azalmasına neden oluyor gibi gözükse de artan verim bunu dengelemekte.
Dünya uyku günü de aslında düzenli uykuya yapılan güzel bir atıf, güzel bir hatırlatmadır. Uyku düzeni olmayanlar için bu günü kutlamanın en güzel şekli bence düzenli bir uykuya başlamaları. Sahip olanlarsa zaten her gün aslında kutlanacak harika bir aktivite yapıyorlar.
Sağlıklı ve düzenli uykular dilerim.
Kaynakça:
Aguirre C. C. (2016). Sleep deprivation: a mind-body approach. Current
opinion in pulmonary medicine, 22(6), 583–588.
https://doi.org/10.1097/MCP.0000000000000323
Clark, I., & Landolt, H. P. (2017). Coffee, caffeine, and sleep: A
systematic review of epidemiological studies and randomized controlled
trials. Sleep medicine reviews, 31, 70–78.
https://doi.org/10.1016/j.smrv.2016.01.006
Fullagar, H. H., Duffield, R., Skorski, S., Coutts, A. J., Julian, R., &
Meyer, T. (2015). Sleep and Recovery in Team Sport: Current Sleep-Related
Issues Facing Professional Team-Sport Athletes. International journal
of sports physiology and performance, 10(8), 950–957.
https://doi.org/10.1123/ijspp.2014-0565
Owens, J., Adolescent Sleep Working Group, & Committee on Adolescence
(2014). Insufficient sleep in adolescents and young adults: an update on causes
and consequences. Pediatrics, 134(3), e921–e932.
https://doi.org/10.1542/peds.2014-1696
Rasch, B., & Born, J. (2013). About sleep’s role in memory. Physiological
reviews, 93(2), 681–766.
https://doi.org/10.1152/physrev.00032.2012
Snel, J., & Lorist, M. M. (2011). Effects of caffeine on sleep and
cognition. Progress in brain research, 190,
105–117. https://doi.org/10.1016/B978-0-444-53817-8.00006-2
Soucise, A., Vaughn, C., Thompson, C. L., Millen, A. E., Freudenheim, J. L.,
Wactawski-Wende, J., Phipps, A. I., Hale, L., Qi, L., & Ochs-Balcom, H. M.
(2017). Sleep quality, duration, and breast cancer aggressiveness. Breast
cancer research and treatment, 164(1), 169–178.
https://doi.org/10.1007/s10549-017-4245-1
Troynikov O, Watson CG, Nawaz N. Sleep environments and sleep physiology: A
review. J Therm Biol. 2018 Dec;78:192-203. doi: 10.1016/j.jtherbio.2018.09.012.
Epub 2018 Oct 5. PMID: 30509635.
Zhai, L., Zhang, H., & Zhang, D. (2015). SLEEP DURATION AND DEPRESSION
AMONG ADULTS: A META-ANALYSIS OF PROSPECTIVE STUDIES. Depression and
anxiety, 32(9), 664–670. https://doi.org/10.1002/da.22386
Görsel Materyel:
sleep-study.jpg (4992×3328) (snoreworld.com)
7 signs your child’s snoring warrants seeing the doctor | Lukor.net
