Kişi başına düşen milli gelir konusu her zaman insanların kafalarını karıştırmıştır. Bazı kanallar bunu haber yapmayı çok severler. Mikrofonları uzattıkları insanlar, açıklanan rakamları duyunca “hani benim param” gibi serzenişlerde bile bulunurlar. Daha sonra konu ile ilgilenen bir ekonomist çıkar birkaç magazinsel açıklama yapar ve haber biter. Bu hafta biz de bu konuyu konuşacağız. IMF geçtiğimiz ay ülkelerin kişi başına düşen milli gelirlerini açıklayan bir rapor yayınladı. Bu rapor 2012 yılı için hazırlandı. Önce bu raporu kısaca inceleyelim, daha sonra da Türkiye’nin durumunu daha ayrıntılı bir şekilde konuşalım.
İşte IMF’nin açıkladığı o rapora göre ilk 20 ülke ve Türkiye’nin bu sıralamadaki yeri:
(rakamlar USD cinsindendir)
Görüldüğü gibi IMF’nin yaptığı bu araştırmaya göre Türkiye 68. sırada yer almaktadır. Türkiye üzerine konuşmadan önce ilk yirmiye giren ülkeleri değerlendirelim. Görüldüğü gibi bir çok küçük ülke bu listede yer almaktadır. Küçük ülkeden kasıt, nüfus olarak küçük olan ve ekonomik olarak Dünya üzerinde çok fazla etkisi olmayan ülkelerdir. Bu ülkelere örnek vermek gerekirse; Brunei, Lüksemburg ve San Marino örnek verilebilir. Bu ülkelerin yanı sıra ilk yirmiye girmeyi başarmış bazı petrol ülkelerini de görüyoruz; bunlar Katar, Kuveyt gibi ülkelerdir. Geriye kalan ülkeler içerisinde dünyanın en büyük 8 ekonomisi arasına girmiş olan Almanya, ABD gibi ülkeler bulunmaktadır. Bunların yanı sıra, son dönemde ekonomik anlamda geçirdikleri büyük değişimlerle Dünya ekonomisi üzerinde söz sahibi olmaya aday Singapur ve Tayvan gibi ülkeleri görüyoruz.
Peki Türkiye neden bu listede 68. sırada?
Bilindiği gibi Türkiye, önümüzdeki 10 yıl için Dünyanın en büyük 10 ekonomisine girmeyi kendisine hedef koymuş, Dünyanın en büyük 16. ekonomisine sahip bir ülkedir. Ancak Türkiye, ne az nüfuslu bir ülke ne de petrollerle dolup taşan bir ülkedir. Geniş topraklara ve çok büyük bir nüfusa sahip olan Türkiye’de üretim bir çok ülkeye göre fazla olsa da, kişi başına düşen milli gelir nüfusun fazla olması sebebiyle oldukça düşüktür.
Kişi başına düşen milli gelir neyi yansıtıyor?
İnsanların kafasını işte bu soru karıştırıyor. Nedir bu ifade? Ne anlama gelir? Kişi başına düşen milli gelir şu şekilde hesaplanır. Öncelikle, bir ülke içerisinde bir yıl içerisindeki toplam üretim ya da toplam gelir hesaplanır. Toplam üretim hesabı yapılırken ürünlerin sayıları değil parasal değerleri hesaplanır. Daha sonra çıkan bu rakam, toplam nüfusa bölünerek kişi başına ne kadar bir para düştüğü hesaplanır. Tabi bu hesaplamalar yapılırken bir çok yanlış hesaplama ya da sapmalar meydana gelecektir. Aynı zamanda bu hesap yapılırken gelir dağılımı hesaplanmaz. Yani Türkiye için çıkan 14,812 dolar ifadesi her bireyin üzerine düşen bir rakam değildir. Bu sadece ortalamadır. Bir yılda kimisine 1000 dolar düşer, kimisine 100,000 dolar düşer. Ancak ortalaması bu rakamdır. Görüldüğü gibi bu rakam da gelir dağılımı konusunda bize bir anlam vermez. Bu nedenle rakamın büyüklüğünden ziyade, dağılımı konusunda düşünülmesi gerekmektedir. Dağılım sorunu çözülürse işte o zaman diğer ülkelerle bir karşılaştırma yapabiliriz.
Sonuç olarak diğer ülkelere göre ne durumdayız?
Görüldüğü gibi Türkiye, ilk yirmiye giren ülkelerin yaklaşık üçte birine sahip. Bu oldukça düşündürücü bir rakamdır. Türkiye, Dünya üzerinde 16.ekonomi olsa da, kişi başına düşen milli gelire baktığımız zaman oldukça gerilerde seyrediyor. Ayrıca yayınlanan bu rapora göre, kişi başına düşen milli gelirin artış hızı da hesaplanmış. Türkiye bu listede ise 141. ülke olarak karşımıza çıkıyor. Kısaca, ülke ekonomisi doygunluğa ulaşmış ve daha fazla üretim yapamıyor. Dolayısıyla da kişi başına düşen milli gelir istenildiği gibi artmıyor. Diğer ülkelerin seviyelerine çıkabilmek için acilen yeni sektörlere ve teknolojilere ihtiyacımız var. Her yazı inşaata geliyor belki ama yine söyleyelim “Sadece inşaat ile bu iş yürümez.”
ABD = Amerika Birleşik Devletleri
IMF = Uluslararası Para Fonu (International Monetary Fund)
