Ekonomik büyüklüğün bir ifadesi olan Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH), gelişmişliğin bir ölçütüdür. Sıkıcı bir tanım yapmak gerekirse: “Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (Gross Domestic Product – GDP), bir ülke sınırları içerisinde belli bir zaman içinde üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin para birimi cinsinden değerini ifade eder” de diyebiliriz.
GSYİH’nın formülü şudur:
GSYİH= tüketim + yatırım +devlet harcamaları + (ihracat-ithalat)
Şimdi tek tek bu terimleri inceleyelim.
Tüketimden kasıt yurt içindeki vergilendirilmiş bütün tüketim harcamalarıdır. Bu hesabın içine, aldığımız tuvalet kağıdı, iç çamaşırı, kıyafet ve yiyeceklerden tutun da aldığımız bilgisayar, LCD TV, koltuk takımı ve hatta arabalarımız dahil edilebilir. Bu terime kapitalist açıdan bakarsak; kurulmuş sistem bizi tüketim toplumu yapmaya çalışsa da, şu işe bakınız ki bizim GSYİH’mız kapitalist sistem tarafından önemseniyor, yani kapitalist sistem bize ekonomimizin daha da büyüyüp daha çok alışveriş yapmamızı öğütlüyor.
IMF’ye göre Dünya GSYİH sıralaması
Yatırımdan kasıt ise devletin ve özel sektörün yaptığı bütün ileriye dönük gelir getirebilecek harcamalardır. Çiğ köfteci açmak bir yatırım olduğu gibi, kocaman fabrikalar, Yüksek Hızlı Trenler, AVM’ler de birer yatırım kaynağıdır. Burada Dikkat edilmesi gereken; Ar-Ge çalışmaları ve verimliliği artırmak amaçlı yapılan insan kaynakları harcamaları da bu kategoride değerlendirilmelidir. Yani Atlas Jet’in müşterileri için ‘call-center’ açması bir yatırım olduğu gibi, hosteslerinin mutluluğu için her birine prim verecek olsa bu da bir yatırım olur.
Devlet harcamalarının devlet yatırımlarından farkı ileriye dönük bir beklenti içinde olmadan yapılan harcamalardır. Her bir devlet çalışanının maaşı, okulları ısıtmak için harcanan paralar, öğrencilere verilen burslar, çöp arabalarının benzin ücretleri, park ve bahçelerin su faturaları vs. gibi devletin yaptığı harcamalardır. Bu tanımı şöyle de yapabiliriz: Devletin hizmetlerini yürütebilmesi için yaptığı harcamalardır. İhracat ve ithalat kavramları da sanırım en çok bilinen ekonomik terimler listesinde başı çekecek kavramlardır. Kısaca belirtecek olursak: İhracat yurtdışına satılan mal, ithalat yurtdışından alınan mal. Aradaki farka da bilindiği üzere ‘Cari Açık’ da deniyor.
Peki GSYİH‘mızın yüksek olması ne anlama gelir? Aslına bakarsanız GSYİH hesaplanma şekline göre farklı şeyler ifade etmek için kullanılabilir. Bunu yapabilmek içinde başka bir GSYİH ile karşılaştırılması şart gibi görünüyor. Salt GSYİH bize net bir bilgi sunmasa da GSYİH’nın fazlalığı nihai üretimin arttığının dolaylı olarak da ekonomik büyüklüğün bir göstergesidir.
Sizlere güle güle derken sayısal hesaplamalar için aşağıdaki linki inceleyebilirsiniz.
< http://www.mahfiegilmez.com/2013/04/gercekte-ne-kadar-buyuduk.html >
Kaynakça
http://tr.wikipedia.org/wiki/Gayrisafi_yurt_içi_hasıla
http://tr.wikipedia.org/wiki/Ülkelerin_GSYİH’ya_(SAGP)_göre_sıralanışı
http://www.destekmenkul.com/forex-icerik/forex_analizleri/temel_analiz/gayri_safi_yurtici_hasila
http://www.muhasebedersleri.com/butce-vergi/kamu-giderleri.html
http://www.dunya.com/cari-acikta-bu-yil-dunyada-ilk-5e-girecegiz-206174h.htm
