Bir önceki yazımda finansal yatırım türlerinden bahsetmiş ve bu konuda bilinmesi gereken bazı terimleri açıklamıştım. Bu yazımda ise hisse senetleriyle ilgili bilinmesi gereken bazı kavramlara değinmek istiyorum. Bir önceki yazımda da bahsettiğim üzere Covid-19 sağ olsun birçoğumuzun cebinde parası birikmeye başladı ve yatırım yapacak şeyler aramaya başladık. Yakın çevremde gözlemlediğim üzere, yatırım denince akla gelen, döviz ve hisse senetlerine ağırlıkla yatırım yapmaya başladık. Şahsen ben de hisse senetlerine yatırım yapmaya başladığımdan başlarda bazı terimleri anlamakta sorunlar yaşadım. Bu yazımı ise sizler de bu sıkıntıları yaşamayın diye yazmak istedim. Hisse denince ülkemizde akla gelen belli başlı önemli terimler var. Bunlardan BIST100 endeksi, BIST30 endeksi, temettü, halka arz ve piyasa fiyatı. Ben de bu yazımda sizlere bunlardan biraz bahsetmek ve yatırım yapmaya başlayacaksanız biraz da olsun yardım etmek isterim.
BIST100 Endeksi
BIST100 endeksi, Borsa İstanbul’da işlem gören, piyasa değeri ve işlem hacmi bakımından en yüksek 100 hisse senedinin performansını ölçmekte kullanılan göstergedir. Bu özelliği ile Borsa İstanbul Pay Piyasası’nın temel göstergesidir.
BIST 30 ve BIST 50 endekslerine dahil payları da kapsar. BIST 100 endeksi için Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Temmuz-Eylül ve Ekim-Aralık olmak üzere 4 endeks dönemi vardır.
BIST 100 Endeksi seans süresince her 1 saniyede bir hesaplanır ve eş zamanlı olarak yayımlanır.
BIST30 Endeksi
BIST 30 Endeksi, Borsa İstanbul pazarlarında işlem gören, piyasa değeri ve işlem hacmi en yüksek 30 hisse senedinin ortak performansının ölçülmesi amacıyla oluşturulmuştur.
Borsa İstanbul’da işlem gören paylar, yılda 4 kez gözden geçirilerek, BIST 30 Endeksinde yer alacaklar belirlenir. Seçim, Ulusal Pazar’da işlem gören şirketlerle, Kurumsal Ürünler Pazarı’nda işlem gören gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve girişim sermayesi yatırım ortaklıkları payları arasından yapılır. Paylar fiili dolaşımdaki payların piyasa değerine ve günlük ortalama işlem hacmine göre büyükten küçüğe doğru sıralanır. Her iki sıralamada üst sıralarda olanlar endekse alınır.
Temettü
Temettü, bir şirketin bir yıllık faaliyet dönemi sonucunda elde ettiği Net Dönem Kârı üzerinden (yasal karşılıklar ayrıldıktan sonra) pay sahiplerine dağıttıkları kâr payına verilen isimdir. Pay sahipleri açısından bakıldığında şirkette sermayelerinin bulunması karşılığında elde ettikleri getiridir.
Temettü iki şekilde dağıtılmaktadır;
- Nakit olarak ortaklara ödeme
- Bedelsiz Sermaye artırımına dahil edilerek karşılığında yeni pay senedi verme
Halka Arz
Halka arz; bir anonim şirket ya da ortaklığın yeni kaynak sağlamak amacıyla hisse senetlerini, borsa yatırımcılarına çağrı ya da ilan yoluyla duyurarak, satışını yapması böylece sermaye sağlamasıdır. Şirket hisse senetlerinin, borsa ya da organize piyasalarda devamlı işlem görmesi şeklinde de açıklanabilir.
Genellikle görsel ve yazılı basın yoluyla borsa yatırımcılarına ilan edilir ve şirketin mali tabloları ile bilgileri kamuoyuna sunulur. Borsa yatırımcısı, dilerse bu şirketin halka arz bilgilerini içeren belgeleri inceleyerek ya da inceleterek aracı kurum nezdinde açmış olduğu yatırım hesabına şirketin hisse senetlerini dahil eder.
Piyasa Fiyatı
Bir Hisse Senedinin, sermaye piyasasında, arz ve talebin aynı noktada kesiştiği noktada oluşan fiyatıdır. Piyasa fiyatı arz ve talep koşullarına göre oluşur. Şirketin etkinliğinde herhangi bir değişime olmaksızın, piyasa koşullarındaki değişimlere bağlı olarak bir hisse senedinin piyasa fiyatında değişimler gözlenebilir. Bu fiyat değişimleri gerçek değeri olan defter değerinin altında veya üstünde olabilir.
Yukarıda bahsettiğim bu terimleri öğrenmek, yatırım yapmaya başlamak isteyen arkadaşlarımın çok işine yarayacağını düşünüyorum. Kendi tecrübemden yola çıkarak söylemem gerekirse, eğer bu terimleri daha iyi bilseydim çok daha rahat bir başlangıç yapmış olacaktım. Hisse almaya başlayacak arkadaşlarıma tavsiyem halka arzları iyi bir şekilde takip etmek ve BIST100 endeksindeki hisselere bir göz atmanız olur. Sizlere anlattığım bu yatırım türünü seçecek arkadaşlarıma umarım yardımcı olabilmişimdir.
