Merhaba değerli okuyucular, takvimler 2014 için sona yaklaşır ve havalar gittikçe soğurken sizlere eğlenceli bir yazı hazırlama kararı aldım. Ali Baba’nın çiftliğinden kastımın borsa ve içerideki hayvanların da Boğalar, Ayılar, Tavuklar ve Domuzlar olduğunu belirterek eğlenceden kastımın tabii ki de finans olduğunu açıklığa kavuşturmam lazım. Bir markete katılım yapanlar o marketteki olayları ve olayların sonuçlarını şekillendirir. Finansal piyasalarda psikolojik tavır talebin şekillenmesinde büyük rol oynar zira her yatırımcı riski farklı algılar. İşte bizim bu küçük çiftlik modelimizde de 4 farklı yatırımcı tipi yer almakta. Gelin hepsini teker teker tanıyalım.
Hepimizin de bildiği gibi ekonomi dairesel hareket eder, yani genişlemelerin arkasından durulmalar ve daralmalar gelir. Tüm daralmalar da tekrar genişlemeler tarafından takip edilir. İlk bahsedeceğimiz yatırımcı olan Boğalar her zaman daha pozitif ve agresiflerdir. Piyasa kötü durumda olduğunda, yani fiyatlar düşükken yatırım yaparlar. Asıl maksatları düşük fiyatlandırılmış olduklarına inandıkları bu varlıkları toplamaktır. Boğaların piyasada rol almaları fiyatlar düşmüşken yukarı yönlü stabilize edici bir etki yapar. Onlar için varlığın fiyatı düştüğünde varlığın gerçek değeri hala yukarda kalmaktadır ve herhangi bir varlığı ederinden az fiyata alarak kara geçerler. Boğa Marketi denilen kavram ise ekonomi iyiye giderken gözlemlenir. Tüm yatırımcıların piyasaya güveni tamdır ve fiyatlar artmaktadır.
Bull Market ( Boğa Marketi) , Bear Market (Ayı Marketi)
Fakat böyle bir durum çok da uzun sürmez zira fiyatlar varlığın değerinden yukarı çıktıkça diğer bir yatırımcımız olan Ayılar ellerindeki varlığın fiyatının düşmesinden korkarak satar. Ayılar negatif bakış açıları ile tanınırlar ve fiyatlar yukarı yönlü hareket ettiğinde aşağı yönlü dengeleyici etki yaparlar. Bunun nedeni ise fiyatların daha da fazla yükselebileceğine dair inançlarının olmamasıdır. Varlığın arzını arttırarak fiyatta azalma sağlarlar. Ayı Marketi piyasalar aşağı yönlü hareket ettiğinde gözlemlenir, güven azalmıştır ve insanlar işlem yapmaktan korkar.
Geriye kalan iki yatırımcı tipimiz daha az meşhur olan Tavuklar ve Domuzlardır. Tavuklar markette yatırım yapmaktan tamamı ile korkan yatırımcılardır, risk almamaları ve sadece likit varlıklara yatırım yapmaları ile bilinirler. Gereksiz risk almanın mantıklı olduğunu savunmamakla beraber şunu da belirtmek isterim ki yatırım yapmamak en basitinden paranın enflasyon ile eriyip gitmesine seyirci kalmaktır. Çeşitli hisse senedi ve tahvillere yeterli derecede yatırım yapıldığı zaman risk aza çekilebilir.
Tavuklarla taban tabana zıt olan Domuzların amacı ise kısa vadede yüksek getiriler sağlamaktır. Bunu gerçekleştirmek için de yeterli araştırma yapmadan hızlı kararlar alarak yatırım yaparlar. Bu tip yatırımcıların risk profilleri yüksektir ve sonuç olarak ya yüklü miktarda kazanır ya da yüklü miktarda kaybederler. En temel özellikleri yatırımları konusunda açgözlü olmalarıdır.
Ali Baba’nın çiftliğinde görebileceğiniz en temel 4 yatırımcı kategorisi burada sıralanmaya çalışıldı, sizler de okuduktan sonra umarım kendinizin nasıl bir yatırımcı olabileceği hakkında fikir edindiniz. Türkiye’nin borsaya katılım oranına bakarak da görebileceğim üzere her 5 kişiden 4’ü Tavuk. Bu oran Amerika’da da %50 civarında. İlerleyen yıllarda çiftliğimizde daha çeşitli hayvanlar görmek dileği ile.
“Ayılar para kazanır. Boğalar para kazanır. Tavuklar ve Domuzlar ise telef olur.” Anonim
