Bilindiği üzere 2009 sonu itibariyle bütün Avrupa Birliği, oldukça sarsıcı bir ekonomik kriz yaşadı. Belli başlı üye devletler, krizden ötürü ağır ekonomik yaralar aldılar. Bu devletlerin başında gelen Yunanistan, birkaç kez iflasın eşiğinden dahi döndü ki onu ayakta tutan, üye devletlerin açtığı krediler oldu.
Yunanistan’da ekonomik kriz, o kadar derinleşti ki iktidar partisi değişti ve yönetim, yeni ellere devredildi. İşte sadece birkaç gün önce, Yunanistan’ın sol politik fraksiyonundan gelen yeni hükumeti, Avrupa Birliği devletlerine ve IMF’ye, ülkenin ekonomisini kurtarmak ve çöküşü engellemek için yapılacak reformların listesini sundu. 1 Nisan itibariyle Avrupa Birliği’nin ekonomi otoriteleri, sunulan listeyi incelemiş bulunmaktalar. Ancak yapılan yorumlardan anlaşılan o ki Yunanistan’ın sunduğu listenin, çok da dikkate değer olmadığını düşünüyorlar.
Yunanistan Başbakanı Alexis Tsipras
Listeye yönelik en sert yorumlar, Yunanistan’daki emekli maaşları üzerine odaklanmış durumda. Zira Yunanistan, Avrupa Birliği üyesi devletler içinde, ülke bütçesinden emekli maaşlarına en fazla pay ayıran ülke konumunda. Yunanistan, 2012 itibariyle GSMH’nın %17,5’ini emeklilere ayırmakta ki Avrupa Birliği’nin lokomotifi kabul edilen ve aynı zamanda Yunanistan’a en fazla kredi açan ülke konumunda olan Almanya’da bile bu oran, %12,3 civarında. Yunanistan’a en fazla eleştiren devletlerden biri olan Slovakya’da bu oran, Yunanistan’daki oranının neredeyse yarısı.
Dahası yaklaşık beş yıl önce, Yunanistan’ın ilk kez iflastan kurtarılmasından bu yana, Yunanistan’ın emekli maaşlarına karşı çok cömert bir tavır takındığı, üye devletler arasında söylenegelmektedir ve bu durum, birlik ülkeleri arasında bugün dahi huzursuzluk yaratmaya devam ediyor. 2012 itibariyle Almanya’da emeklilik yaşının 65’ten 67’ye yükseltilmesi, Alman vatandaşları arasında da Yunanistan’a verilen yardımlara tepki gösterilmesine sebep olmaya başladı. Zira Almanlar, onlardan daha erken ve daha yüksek maaşla emekli olan Yunanlıların, yardıma gerçekten ihtiyaçları olup olmadığı konusunda şüpheciler. Yunanistan’dan çok daha fakir bir ülke olan Slovakya’da halk, Yunanistan’ın yardımları çok savurgan bir biçimde kullandığını iddia ederek Avrupa Birliği’nin Yunanistan’a verdiği kredileri protesto etti.
Aslında Yunan hükumeti de, bir süredir emekli üzerine harcanan paranın aşırıya kaçtığının farkında. 2010’da yapılan geniş bir revizyon hareketiyle, 2050 itibariyle emekli maaşlarının bütçedeki payının %25’e çıkarılmasını öngören yasa, iptal edildi. Yine benzer bir kararla, 2013’te emekli yaşı hem kadınlar hem de erkekler için 67’ye yükseltildi ve emeklilere yılda iki kere verilen teşvik primleri de iptal edildi. Ayrıca İngilizce’de “replacement rate” olarak tanımlanan, emeklinin emekli olmadan önce aldığı maaşla, sonrasında aldığı maaşın bir oranlaması olan hesaplamaya göre, Yunanistan’da bu oran 2012’ye kadar %96 iken, 2012’de bu oran %54’e düşürüldü. Ancak zengin kulübü olarak kabul edilen OECD’de Yunanistan, hala bu oranın en yüksek olduğu ikinci ülke konumunda.
Avrupa Birliği üyelerinin “replacement rate” tablosu
Dahası Avrupa Birliği üyesi devletlerin çoğu, reformları yeterli bulmuyor ve Yunanistan gittikçe daha da yalnızlaşıyor. Çünkü realist bir açıyla bakıldığında, Yunanistan’da emekli olmak hala fazla kolay ve emeklilik süreci, pek çok üye devlete göre daha rahat. Bu yüzden birlik içinden yükselen, Yunanistan’ın aldığı yardımların karşılığını vermediği yönündeki şikayetler, gittikçe artmakta ve daha yüksek perdeden dile getirilmekte.
Her ne kadar Yunanistan’ın reform listesi, erken emekliliği kısıtlayan bir takım maddeler içerse de üye devletler, bu vaadin gerçekleşeceğine dair somut kanıt görmek istiyorlar. Zira Yunanistan’da 55-64 yaş arası çalışanların oranı 2013 verilerine göre sadece %36 ki bu alışılmadık derecede düşük bir oran. Almanya’da bu oranın %63 olduğunu belirtmek, sanırım Almanların neden Yunanlıları müsriflikle suçladığını açıklamaya yetecektir. Hal böyleyken Avrupa Birliği üyesi devletlere göre, reform konusunda Yunanistan, daha hala yolun çok başında. Zira değiştirilmesi gereken çok şey olduğu kanaatindeler. Bu bağlamda denilebilir ki bu emekli maaşı mevzusu daha Yunanistan’ın çok başını ağrıtacak.
Kaynakça
1-http://www.economist.com/news/finance-and-economics/21647665-pensions-are-heart-continuing-row-over-greeces-parlous
2-http://www.economist.com/news/europe/21647631-neither-party-angela-merkels-grand-coalition-really-wants-be-there-uncomfortable
3-http://www.economist.com/news/europe/21647691-greece-looks-china-and-russia-help-cannot-get-around-its-euro-zone-partners-running-out
4-http://www.economist.com/news/europe/21647358-deadlines-near-greeks-find-it-hard-believe-europe-would-let-them-go-squeeze-tightens
5-http://www.economist.com/news/europe/21646760-euro-zone-brink-again-neither-childish-squabbles-nor-historical-arguments-are
6-http://www.economist.com/news/europe/21646782-greeces-leaders-look-poor-match-challenges-facing-country-bumbling-toward-disaster
7-http://www.economist.com/news/europe/21646691-anti-austerity-protesters-attack-european-central-bank-there-goes-neighbourhood
8-http://www.economist.com/news/europe/21646691-anti-austerity-protesters-attack-european-central-bank-there-goes-neighbourhood
