Komünist Başkan ve Belediyesi

Her ne kadar 2014 Yerel Seçimleri Ankaralılar için Melih Gökçek’in gidişi umudundan başka bir önceliğin ortaya çıkmasına engel olmuş olsa da, Türkiye’nin geri kalanının 10 saniyeliğine de olsa gündemine oturan bir adayın seçilmesi sonradan Ankaralılarda da şok etkisi yaratmıştı. 2014 yerel seçimlerinde Tunceli ilinin Ovacık Belediye Başkanı, Türkiye Komünist Partisi (TKP) ile Demokratik Haklar Federasyonu’nun (DHF) ortak adayı olan Fatih Mehmet Maçoğlu seçildi ve kendisi Türkiye’nin ilk ve şimdilik tek TKP’li belediye başkanı. Peki halk arasında ‘komünist başkan’ olarak anılan Mehmet Maçoğlu acaba en azından yerel düzeydeki ekonomik eşitlik idealini nasıl gerçekleştirmeye çalıştı ve neler yaptı?

Öncelikle biraz Ovacık’tan ve asıl adı Dersim olan Tunceli ilinden bahsetmek gerekli. Tunceli son derece dağlık bir alanda yer alıyor. Ovacık da bu son derece dağlık bölgenin 7 ilçesinden biri. Ovacık ilçesi yaklaşık 1500 kilometre karelik bir yüzölçümüne sahip ve 2014 TÜİK verilerine göre nüfusu 6335.

Maçoğlu’nun Ovacık’ta göze çarpan ilk uygulaması ulaşımın ücretsiz olması oldu. Önceden ulaşımın 1 TL olduğu ilçede, bugün toplu ulaşım tamamen bedava. Yalnız tercih edilmese de özellikle ilçe dışından gelen bazı müşteriler para vermekte ısrarcı olduğu için otobüse isteyenlerin para koyabileceği bir kutu da konmuş. Yalnız şoför dahil bunun yapılmaması gerektiği konusunda müşterileri uyarmayı ihmal etmiyor.

Ovacık’taki bir diğer hizmet su fiyatlarında olmuştu. Belediye mevzuatına göre herhangi bir belediyenin suyu tamamen parasız yapması mümkün değil. O sebeple metreküp başına alınabilecek en düşük ücreti almaya karar vermiş Ovacık belediyesi; 50 kuruş. Sırf karşılaştırılacak birkaç veriye sahip olmak adına rasgele diye baktığımda Konya’da normal (hukuki herhangi bir kolaylık indirimden yararlanmayan anlamında) bir insanın hanesinde kullandığı suyun metreküpüne ödediği paranın Kocaeli’de 2.84 tl, Konya’da 2.66 tl, Ankara’da ise 4.56 tl olduğunu gördüm. Ovacık Belediyesi’nin başarısını görebilmek adına çarpıcı veriler oldukları kanısındayım.

Öte yandan Maçoğlu’nun asıl yankı uyandıran uygulaması belki de yaptığı nohut ekimi oldu. 600 dönümlük hazine arazisine nohut, patates ve fasulye ekmiş ve ektirmiş Fatih Mehmet Maçoğlu. 600 dönümlük arazinin 150 dönümü nohuta ayrılmış. Bu genel hasattan kazanılan haraç ile imkanı olmayan gençlere burs verilmesi yönünde çalışmalar yapılacakmış. Bu doğal hasadın ürünlerine Türkiye’nin pek çok yerinden talep olduğu da haberlere yansımıştı. Ayrıca Ovacık’ı ziyarete gelen insanlar da gönüllü olarak bu arazide çalışıyorlarmış.

Ovacık Nohut ve Fatih Mehmet Maçoğlu

Tüm bu icraatlardan varmak istediğim nokta şu; dünya üzerinde sürekli bir komünizmi veya komünist fikri karalama kampanyası var. Türkiye’de de bu böyle, dünyanın kalan kısımlarında da. Daha Das Kapital’i okumadan -ki bu politik ekonominin hala en zor kitaplarından biri olarak kabul edilir- kendilerine dayatılan serbest piyasa ekonomisini ‘doğal düzen’ addeden insanlar haline gelmişiz. Hâlbuki bunu bu kadar doğal zannetmek bile kafamızda kurulan kapitalist bir ideolojinin parçası değil mi? 1995 yapımı Olağan Şüpheliler filminde çok ünlü bir replik vardır; “Şeytanın en büyük başarısı bizi var olmadığına inandırmaktır.” diye. Kapitalizmin en büyük başarısı da aynı şekilde bizi kendisinin bir ideoloji olmadığına, doğal düzen olduğuna inandırmaktır belki de.

Ovacık kadar mikro ölçekteki bir örneğin bir ülkeye ve hatta daha büyük bir şehre uygulandığında bile başarıya ulaşıp ulaşamayacağını denemeden bilmek zor. O sebeple dünyanın büyük bir Ovacık haline gelmesini savunamayacağım. Ancak bugün hayatlarına imrenir gözlerle baktığımız vatandaşlar ‘dünyanın ekonomi devleri’ dediğimizde aklımıza gelen Çin veya ABD gibi ülkelerden ziyade sosyal ekonomi politikaları olan Avrupa devletleriyse eğer, kapitalizmi doğal sayan herkesin biraz düşünmesinin vakti gelmiştir bence.