Bilim Dünyasına Adını Altın Harflerle Kazıyan Bilkentli: Mete Atatüre

Dünya’nın en önemli ve en başarılı üniversitelerinden biri olan Cambridge Üniversitesi’nde bugünlerde tarihi bir başarı gerçekleştirildi. Hem de bir Bilkent mezunu tarafından… Ölçülmesi imkânsız olarak kabul edilen “ışık seviyesinin gürültü ölçümü”,  Fizik bölümü 98 mezunumuz Doç. Dr. Mete Atatüre tarafından başarılı bir şekilde ölçüldü. Mezunumuzun bu büyük başarısı önde gelen bilim dergileri tarafından duyuruldu. Atatüre, ölçümünü “ışığı sıkıştırma” isimli yöntemle gerçekleştirdi ve bu esnada atomdan 100 kat daha güçlü olan bir süper atom elde etti. Bu başarıya nasıl imza attığını gelin Atatüre’nin sözleriyle daha net anlayalım:

“Bu çok küçük ama çok temel kuantum etkiyi gözlemleyebilmek için önce doğal atom yerine, kuantum nokta dediğimiz yarı-iletken nanomateryal kullandık. Böylece ışıkla etkileşimi tek bir atomdan 100 kat daha fazla olan bir ‘süper atom’ elde etmiş olduk. Yıllardır gözlenemeyen bu kuantum gürültüsünü böylece net bir sekilde ortaya çıkardık. Yani, tam karanlıkta bile her daim var olduğunu düşündüğümüz temel gürültü seviyesinin, o karanlığa çok az miktar ışık eklediğimizde düşürülebileceğini ispat ettik. Bu etkinin var olabildiği deney koşullarında gürültü ölçümü 35 yıldır çok denenmesine rağmen başarılamamıştı. Bunun ana sebebi olarak, etkinin var olduğu ışık seviyesinin gürültü ölçümü için çok az olmasıydı.” 

Doç. Dr Mete Atatüre çalışmalarının amacını ve hedeflerini “doğayı ya da ışığın doğasını daha iyi anlamak” olarak özetliyor. Bir bakıma CERN deneyleri ile aynı kategoride sayılabilir. Atatüre, üzerinde çalıştığı alanı ise şu şekilde tanımlıyor: “Işık sinyalindeki gürültüye ‘kuantum gürültüsü’ denir. ‘Deniz seviyesi’ dediğimiz şeyin aslında dalgalar yüzünden değişiyor olması gibi de düşünebiliriz. Işık şiddeti arttıkça gürültü de artar. Lazer ışığındaki ile araba farından gelen ışığın gürültüsü birbirinden farklıdır. Hepsinin ortak noktasıysa tam karanlıkta bile var olan kuantum gürültü seviyesinin altına inemiyor olmalarıdır.” 

Kuantum fiziği ile ilgili bu çok önemli başarıya imza atan mezunumuz  Mete Atatüre’yi yürekten kutluyor, bilim dünyasında ismini  daha pek çok önemli başarıyla duymayı diliyoruz…