Küresel salgın tedbirleri kapsamında uzun süredir Süper Lig maçları seyircisiz oynanıyor. Televizyon başında takip ettiğimiz müsabakalarda taraftarların eksikliğini oldukça fazla hissediyoruz ve bir an önce tribünlere kavuşacağımız günü bekliyoruz. Topun yuvarlak olduğu her ülkede takımların en önemli kozları taraftarlarıdır. Bir maçla ilgili tahminde bulunmadan önce sorulan “içeride mi dışarıda mı” sorusu da stadyumların büyülü olmasından değil taraftarların etkisinden kaynaklanır. Takımlar ve yöneticiler taraftarları tribünlere çekmeye çalışırken stadyumdan uzak tutmak istedikleri bir grup vardır: Holiganlar. Serimizin 10. bölümünde holiganizmden kaynaklanan Heysel Faciası’nı konuşacağız.
İzlediğimiz Premier Lig maçlarında kadın ve çocuklardan oluşan tribünleri görünce takdir etsek de “İngiliz Holiganları” terimi hiç de nadir kullanılan bir ifade değil. Hatta “Holigan” kelimesinin kökeni de yine İngilizlere dayanıyor: 1898 yılında oynanan maçlarda çıkan kavgalar nedeniyle Daily News Gazetesi’nde atılan ve Hooley isimli sokak çetesinden esinlenilen “Holigan Şiddeti” başlığı kelimenin ilk kez kullanıldığı yer. İngiliz Milwall takımı taraftarlarının “Futbol benim dinim ve stadyum benim kilisem”* sözleri de takımlarına verdikleri önemi açıkça ortaya koyuyor.
1985 senesinde o zamanki ismiyle Şampiyon Kulüpler Kupası final karşılaşması Juventus ve Liverpool arasında oynanacaktı. Kimse İngiliz taraftarlarının oturdukları yerden maç seyretmesini beklemiyordu ancak bu maç İngilizler için bir intikam karşılaşması olacaktı. Önceki sene başka bir İtalyan takımı olan AS Roma ile oynanan maçta Liverpool taraftarları saldırıya uğramıştı ve Juventus’tan bunun intikamı alınacaktı. Hatta kendi aralarında kanlı bıçaklı olan İngiliz kulüpleri bile bu maçta Liverpool taraftarlarına destek verme kararı almıştı.
29 Mayıs günü Belçika’nın Brüksel şehrinde yer alan Heysel Stadyumunda oynanacak maç için iki takımın taraftarları da yerlerini aldı.
Taraftarların yerleşim düzeni yukarıdaki gibi olacaktı. Liverpool taraftarları X ve Y tribünlerinde yer alırken İtalyanlar ise tam karşılarındaki O, N ve M tribünlerinde oturacaktı. Geri kalan yerler ise Belçikalılar ve diğer takım taraftarları için ayrılmıştı. Ancak birçok Juventus taraftarının karaborsadan Z tribününden bilet aldığı ortaya çıktı. Maçın başlamasına 1 saat varken Z tribününde bulunan İtalyanlar ve Liverpool taraftarları arasındaki kavgalar başlamıştı. Taş ve yabancı maddeler havada uçuyordu. Bununla yetinmeyen Liverpool taraftarları yetersiz bariyerleri ve az sayıdaki polisi aşarak Juventus taraftarlarının üstüne koşmaya başladı. Juventus taraftarları duvara tırmanarak kaçmak istediler. Ancak 1920 yılında yapılan ve çok bakım görmeyen Heysel Stadyumunun duvarı ağırlığa dayanamadı ve Juventus taraftarlarının üstüne çöktü.
Çoğunluğu Juventus taraftarı 39 kişinin hayatını kaybettiği ve 600’den fazla kişinin yaralandığı olaya tanıklık eden gazeteci Maurizio Crosetti o anla ilgili şunları söylüyor : “Belki ceset görebilirsiniz ama ölüm anına şahit olmak en kötü şey. Ölen en genç kişiyi hatırlıyorum. 16 yaşında bir kız, yerde yatıyordu.”
Olaylar sonrası UEFA’nın kararı merakla bekleniyordu. UEFA ise maçın ertelenmesine değil seyircisiz oynanmasına karar verdi, 39 kişinin hayatını kaybettiği stadyumda 85 dakika sonra Şampiyon Kulüpler Kupası maçı oynanıyordu.
Maçtan sonra karaborsadan bilet satılması sebebiyle Belçika Futbol Federasyonu Başkanı Albert Roosen tutuklandı. Olayla ilgili 14 İngiliz taraftar da kasten adam öldürme suçuyla hapis cezasına çarptırıldı. UEFA, Liverpool’a 6 diğer İngiliz Kulüplerine ise beşer yıl uluslar arası organizasyonlardan men cezası verdi. “Demir Lady” lakaplı dönemin İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher ise cezanın az olduğunu söylerek süresiz men verilmesini istedi. Olaya en şiddetli tepki gösterenlerden birisi olan Thatcher, “ Bu hayvanların cezasını ben vereceğim.” diye konuştu.
“Heysel” isimli stadyum olaydan sonra “Kral Baudouin” adını aldı. Heysel Faciası ile birlikte holiganların stad dışına itilmesi amacıyla maçlarda alkol yasağı ve bilet fiyatlarının arttırılması gibi uygulamalar getirildi.
Kaybedilen 39 canı geri getirmeyecek de olsa Heysel olayı Dünya futbol tarihi ve tribünlerde yeni bir sayfa açtı.
*Sözün aslı “Futbol benim dinim, Den benim kilisem”dir. Den, Milwall takımının maçlarını oynadığı stadyumdur.
KAYNAKÇA
https://services.euronews.com/2015/05/28/heysel-a-tragedy-waiting-to-happen
Kapak fotoğrafı Euronews’den, diğer fotoğraflar sırasıyla Daily News, Euronews, TRT Spor ve Fanatik’ten alınmıştır.
