Günümüzde cappuccinodan tutun da yeşil elmalıya kadar geniş bir tütün aromasına sahip olan nargile milattan önce ibadet amacıyla yakılan tütün yapraklarının verdiği keyif fark edildikten hayatımızın vazgeçilmezlerinden biri oldu. Devam eden süreçte tütün pipo oldu, puro oldu, sigara oldu, ağızlarda çiğnendi, ancak hiçbir kullanım şekli tütünle nargile kadar kadar bütünleşmedi. Tiryakinin bir hortum aracılığıyla sudan geçerek süzülen dumanı içine çekmesini sağlayan bir düzenek olan nargile içim şekli, adabı, sohbetleri ile yüzyıllardır süre gelen kullanım geleneği ile basit bir tütün içme aracından fazlası ifade etmek de olup, doğu kültürünün eşsiz moziklerinden bir parçasını teşkil ediyor.
Günümüzde daha çok Balkanlar, Ortadoğu ve Güney Asya’ya özgü geleneksel kültür olan nargilenin araştırmalar neticesinde anavatanının Hindistan olduğu ortaya çıkmıştır. Hindistan cevizinin dışındaki tabakayı yakan ve cevizin içine soktukları kamış yardımıyla keyif bulan Hintliler böylece asırlardır süre gelen nargile kültürünü de başlatmış oldular. Nargile isminin kökü Farsça’da ‘hindistan cevizi’ anlamına gelen nargil kelimesinden geliyor. Bu keyif aracı eski zamanlarda farklı milletler tarafından farklı isimlerde adlandırılmıştır. Arabistan’da “narcile”, İran’da “kalyon”, İsrail’de “nargeela” olan bu keyif kaynağı zamanla değişime uğramıştır. Hintililerin hindistan cevizi ile başlatmış olduğu bu gelenek hindistan cevizinin yerini ilk önce kabağa, ardından porselen ve bronz gövdeli nargilelere bırakmıştır. Bunları çini, gümüş ve cam gövdeliler izledi.
Nargile parçaları
Nargilenin yapısında süregelen bu değişimde İslam’ın etkisi vardır. En basit örneği ile cami minaresini andıran Ser kısmı yani uzun gövdesidir. Ayrıca yine bu kısımda genelikle çiçek veya yaprak gibi İslam dini ile bağdaştırılabilen motiflerde işlenmektedir. Hindistan’da doğan başta İranlılar olmak üzere Araplar ve sonrasında Osmanlılarda kullanılmaya başlanılan nargile Osmanlı döneminde İran’dan getirilen ve zamanla sokak kahvehanelerinde kullanılmaya başlanılan tömbeki, yani nargile tütünü tiryakilerin bir anda çoğalması üzerine dönemin din uleması tütün kullanımına karşı bir fetva çıkardı. Bu fetva sonucunda padişah I. Ahmet tütün içmenin yasaklanması konusunda bir emir çıkardı. I. Ahmet’den sonra tahta çıkan Sultan Mustafa ve II. Osman devirlerinde ise bu tütün yasağı geçerliliğini yitirdi. Bugün İstanbul Tophane, Ankara Kızılay ve İzmir Balçova gibi yerlerde kullanımı yaygın olan nargile tütün aromasının icadından sonra genç kitle tarafından da kullanılmaya başlanmıştır.
[box_light]Kültür Olarak Nargile[/box_light]
Doğu kültürü ile özdeşleşen nargile bu duruma rağmen Amerika’dan Çin’e uzana geniş bir bölgede tüketilmektedir. Doğu’da doğup batı’da bazı değişikliklerle birlikte kullanılmaya devam eden nargile kullanım açısından iki tane temel farklılıklar gösterir. Batıda birden çok marpuca sahip nargile kullanımı yaygındır.
Birden çok marpuçlu nargile
Batıya kıyasla doğudaki nargilelerin bir marpucu vardır ve el değiştirmediği sürece tek kişi tarafından içilir. Bu durum batıya farklı bir içim ortamı sağlar. Arap kültüründe kullanıcı içtikten sonra ya marpucu masaya koyarak bunu belli eder ya da ağız kısmı kendine bakacak şekilde eğimli tutarak yanındakine ikram eder. Kabul eden nargileyi verene elini tersi ile hafifçe vurur ya da sıvazlar. Bu memnuniyet göstergesidir. Muhabbet özelliği, sigaradan kurtulmanın ve nargile tiryakisi olmanın en önemli özelliğidir. Bitmesi çok zaman alan nargile acelesi olmayanların, hayatı daha refahlı bir şekilde yaşayanların gözdesi olarak kabul ediliyor. Nargile tiryakileri sigara kullananlara biraz daha hayata karşı hırçın davrandıklarına inanıyor ve bu nedenle kendilerine çok uzak görüyorlar.
[box_light]Nargile İçmenin Raconu[/box_light]
Nargilenin içimi sigara gibi değildir. Havayı nefes alır gibi çekmelisiniz ki şişedeki su fokurdasın ve tütün yansın.
Nargile şişesinin içindeki suyun üzerinde bir hava boşluğu var ve siz marpuçtan nefes çektiğinizde gelen duman, bu hava boşluğundan geliyor. Sonra hava çıkacak başka bir yeri olmadığı için sudan vakum yapıyor ve gelen duman suyun içinde süzülerek ve soğuyarak size ulaşıyor. Sigarayla en büyük farkı da dumanın soğuk olması.
Nargile havadar ve sakin mekanlarda içilir. Gürültülü konuşmak, etrafın sükunetini bozmak raconu da bozar.
Asla nargile ateşinden sigaranızı yakmayın.
Nargilenizi asla yüksek bir yere koymayınız.
Eğer nargileyi biriyle ortak içiyorsanız, marpucunuzu direk partnerinizin eline vermeyin. Masaya bırakın oradan alsın.
Ve asla nargilede tütüne ek başka bir şey içmeyin.
Not: İçerisindeki ağır metaller sebebiyle 1 nargilenin ortalama 4-5 paket sigarayla aynı oranda zehirlenmeye sebep olduğu tespit edilmiştir. Sigara dumanında 45-125 mg arsenik varken, nargilenin zararlarının baş sebebi olan arsenik, nargilede 165 mg.
[box_dark]KAYNAKÇA[/box_dark]
- http://www.webhatti.com/kultur-sanat/254443-nargile-tarihcesi.html
- http://tr.wikipedia.org/wiki/Nargile
- http://www.kerimusta.com/nargile-hakkinda-bilmedikleriniz/
- http://www.elfakirnargile.com/h/nargile-icmenin-raconu-4.html
