İsveç Yazı Dizisi: Bir Yaz Stajı Deneyimi-3

Daha önceki yazılarımda da belirttiğim gibi, bir moleküler biyoloji ve genetik öğrencisi olarak kalıplarınızı yıkarak değişik alanlarda stajlar yapabilirsiniz. Biraz hava atmak gibi olmasın ama İsveç’in en önde gelen paleontoloji profesörlerinden birine bağlı bir grupta çalışırken bunu çok iyi gördüm. Yan tarafta antik balıkların kafatasları makinelerle üç boyutlu olarak taranırken siz de bir yandan aynı canlıların moleküler evrim analizlerini yaparak değişik projelere yardımcı olabilirsiniz benim yaptığım gibi. Çalıştığım laboratuvarın tam dibinde bir Tyrannosaurus rex iskeleti varken DNA izolasyonu yapmak gerçekten müthiş bir şey ki tavsiye ederim. İşte yazı dizimin üçüncü konusunu, tüm bu egzotik çalışma atmosferi içinde fark ettiğim bir gerçek üzerine olmasına karar verdim: İsveç’in paleontoloji alanındaki güçlü konumu.

İsveç’te nereye giderseniz gidin, var olan müzelerin çoğunun bel kemiğinin fosil ve evrim konsepti üzerine dayandığına şahit olacaksınızdır. Örneğin, İsveç Doğa Tarihi Müzesi’nden başlayacak olursam, Kuzey Avrupa’nın en büyük müzelerinden biri ve bünyesinde devasa bir insan evrimi, buz devri ve dinozor sergisini barındırmakta olduğunu söylemem gerekir. İnsan evrimi bölümünde, ilk Homininlerden günümüz Homo sapiens’ine -yani bize- kadar bütün primatlar hem iskeletleri hem de yanlarındaki maketleri ile sergilenmekte. Burada atalarımızın her birinin hayata geçirildiği maket heykellerin gözlerinde gerçekçi bakışları yakalarken yan tarafta uzun dişli kaplan ve dev mamutların iskeletleriyle yüz yüze gelebilirsiniz. Bir başka deyişle Buz Devri filminde gördüğümüz tüm canlılar burada. Bu serginin hemen yanında ise kazı alanlarında yapılan çalışmaların bir simülasyonunu bile bulabilirsiniz. Primatların iskeletlerinden yapılmış devasa evrim ağacını solladığınız zaman ise karşınızda havada uçan pterodactyleri veya dinozorların kralı T-rex’i bulabilirsiniz. Burada Dünya’da ilk canlının oluşumundan 65 milyon yıl önceki dinozorları yok eden büyük meteor çarpışmasına kadar geçen zaman zarfındaki tüm canlıların fosillerini ve maketlerini, devasa bir zaman çizelgesi içinde görmeniz hayatın başlangıcına ilk elden şahit olmanız için kaçınılmaz bir fırsat.

İsveçli bilim adamları işleri bulunduğum şehir Uppsala’da biraz daha genişletmiş ve büyük bir insan evrimi sergisi açmış bulunmakta. Burada Lucy veya Turkana Çocuğu gibi dünyanın en ünlü ilk insan fosillerinin replikalarını ve iskeletlerini bulabilirsiniz. Ünlü Pekin Adamı fosilinin ise buradaki bilim adamları tarafından keşfedilmiş olması ise ayrı bir artı puan İsveç için. Şahsen bu tarz ender harikalarla karşılaşmak insanı biraz şok ediyor.

Sadece bunlar da değil: milyonlarca yıl öncesinin denizlerde hüküm sürmüş deniz sürüngenlerinin dev fosillerini görebilirsiniz. Örneğin, ben Jurassic World filmini izledikten bir gün sonra müzede filmin yıldızı Mosasaur’un büyük fosilini görmek ayrı bir güzeldi. İşin eğlencesi bir yana, İsveç’in tüm üniversitelerinde paleontoloji kürsüsü en önemli yerlerden birine sahip. Çalışma döneminin neredeyse üçte biri, araştırma ekipleri dünyanın dört bir yanındaki kazı sahalarına giderek araştırmalarını gerçekleştiriyor. İsveç’te bölge olarak antik balıkların kökenini araştırmak için dünyadaki en ideal yer. Örneğin, eğer balıkları model organizma olarak kullanan bir biyolog iseniz, burada herkesin size ihtiyacı var. Mesela, benim de çalıştığım sudan karaya geçişe neden olan genlerin ve genetik faktörlerin araştırılması, İsveç’teki en popüler gelişim biyolojisi ve evrim konularından biri.

Gördüğünüz gibi İskandinavya’nın merkezi İsveç, sadece biyoloji ve tıp alanında değil, paleontoloji gibi çok uç ve enteresan bir bilim dalında da dünyada başı çeken ülkelerden biri konumunda. Bu üç parçalık yazı dizimde size kısaca İsveç’i moleküler biyoloji ve genetik için staj olanakları ve bilim alanındaki önemi hakkında bilgilendirmeye çalıştım. Umarım siz de beğenmişsinizdir ki bir gün bu doğa harikası ülkeye gitmeye karar verirseniz yararını görebilirsiniz.