Günümüzde vahşi yaşamın ve Çin’in sembolü haline gelmiş, nesli tükenme tehlikesi altında olan tonton – uzaktan da olsa – kuzenlerimize yakından ve hızlıca bir göz atmak istiyorum. Pandaları korumak önemli mi ve bunun için elimizden bir şey gelir mi?
2014’te WWF’in açıkladığı istatistiklere göre yeryüzü 1864 adet pandaya ev sahipliği yapıyordu, sürekli gelişen koruma yöntemleri ve katkılarla bunun günümüzde daha da fazla olduğuna inanmaktayım. Pandalar, zaten hepimizin aşina olduğu bir şekilde, Çin’de ve çevresinde yaşamaktalar. Günümüzde çok az kalmış olsalar da insanların da yardımıyla evlerini bırakacak gibi görünmüyorlar – sayıları gittikçe artıyor. Çin Hükümeti en büyük ağaçlandırma kampanyalarından birine destek vererek pandalar için sürekli olarak yeni yaşama alanları oluşturuyor. Aslında ormanların yok edilmesi, avlanma gibi türü tehlikeye sokacak şeyler de insanlardan geldiğinden, onlara bunu borçlu olduğumuz ortada.
Dev Pandalar (Ailuropoda melanoleuca), Ayıgiller familyasının en tatlı üyelerinden biri, dört ayak üzerindeyken yaklaşık 150 cm uzunluğa ve 70-80 cm civarında bir yüksekliğe sahip. Diğer ayılardan en belirgin farkı ise renkleri ve yetişkin bir panda yaklaşık olarak 150 kg ağırlığında olabiliyor. İlk 8 ay annesine bağımlı bir şekilde yaşıyor pandalar. Anneleri tekrar hamile olduğunda ise – ki bu genellikle bir buçuk yıl sonra civarında oluyor – annelerinden ayrılıp kendi başlarının çaresine bakmaya başlıyorlar, yaklaşık 6 yılda da cinsel olgunluğa ulaşabiliyor. Doğada bir pandanın ortalama yaşam süresi ise 15-20 yıl arasında değişiyor. Pandalar diğer ayılarla aynı sindirim sistemine sahip olmalarına rağmen yüzde doksan dokuz oranında bambu ile besleniyorlar. Geri kalan yüzde bir ise çok küçük bir ihtimal de olsa et ve diğer bitkilerden oluşuyor. Bambuya bu kadar bağlı olmaları yaşadıkları yeri – habitatlarını – tehlikeye sokuyor ve onlar için tehdit oluşturuyor. Ayrıca bambunun besin değerleri düşük olduğundan gün içinde 12 – 38 kilo arasında yemek zorunda kalıyorlar.
Pandalar mümkün olduğundan avcılarla bir çatışmaya girmekten kaçan, barışçıl hayvanlar. Ancak diğer ayılar gibi kendini savunması aslında çok da zor değil, ilk tercihleri kaçmak ve ağaçlara tırmanmak – ki çok iyi tırmanıcılardır – olsa da onlar da kendilerini savunabilecek güce sahipler. Peki, o halde neden soyları tehlike altında? Cevap basit: İnsanoğlu.
Dokunduğu her şeyi yok etmeyi başaran insanlar, pandaların da yaşam alanlarını ellerinden alarak ve avlanarak onları bu kadar azaltmış, ancak her zaman olduğu gibi sonradan aklı başına gelerek onları kurtarmak için çabalayanlar da yine insanlar olmuştur. Peki, pandaları kurtarmak gerçekten önemli mi?
Daha önce de söylediğim gibi bu hale gelmelerine sebep olan biz olduğumuzdan bence onlara zaten borçluyuz. Ancak tabii ki tatlı olmaları dışında da doğaya katkıları var. Öncelikle Çin’deki bambu ormanlarında tohumların daha geniş alana yayılmalarını sağlayarak yeşilliğin ömrünü uzatıyorlar – ki yeşilliğin faydalarından bahsetmeme gerek olduğunu bile düşünmüyorum. Bu yemyeşil dağlarda sadece pandalar olmadığından, ormanların kurtulması birçok başka türün de kurtulmasına yol açacaktır. Nesilleri tükenme sınırına gelmeden önce pandalar, yemek, gelir yakıt ve hatta ilaç yapımı için bile kaynak olarak görülen hayvanlarmış, bu da insanlığa – artık gerçekleşmeyen – büyük katkılarından olsa gerek.
Gerek dünya çapında dernekler olsun, gerekse Çin’de yerel olarak bu işle ilgilenenler olsun pandaları korumak için insanoğlu sürekli çalışıyor. Bu Çinli pofuduk dostlarımıza yardım etmek çok da zor değil. Unutmayın doğa sürekli bir denge sağlamaya çalışıyor; biz de bozduğumuz dengeleri tekrar düzeltmekle uğraşıyoruz. Gönül isterdi ki hareketlerimizi yapmadan önce tartsaydık ve kendimize verdiğimiz zararın çok daha fazlasını diğer canlılara veriyor olmasaydık. Şimdiyse bir panda evlat edinmek bile mümkün!
Önemli olan insan olmak derler, ama önemli olan insanın ne olduğunu bilmektir.
Kaynaklar ve öneriler;
http://wwf.panda.org/
http://www.britannica.com/media/full/441032/145438
National Geographic – Giant Pandas Belgeseli
Oxford – Pandas The Journey Home Belgeseli
