Dillere destan hikayesi ve muhteşem bir şaheser olan bestesiyle Kuğu Gölü balesi…
Kuğu Gölü 1875 senesinde Çaykovski tarafından iki perde olacak şekilde bestelenir, ardından Bolşoy Balesi (1776) tarafından prömiyeri sunulur, ancak beklenen ilgiyi tam olarak alamaz. Çok geçmeden büyük bir ün kazanarak günümüze kadar gelir ve biz sanatsever seyircileriyle buluşur. Bolşoy Tiyatrosu solisti Gediminas Taranda’nın kurucusu olduğu ve 1994 senesinden beri aktif olarak festivallerde ve turnelerde yer alan The Imperial Russian Ballet Company, ATO Congresium iş birliği ile Türkiye turnesi esnasında Ankara’ya da uğradı.
Bu etkinlik o kadar çok ilgi gördü ki salonlar tıklım tıklım dolduktan sonra bile ek seans koymak zorunda kaldılar. İnsanlar belki o anlatmakla bitmeyecek görsel şöleni görmek için oradaydılar, belki de tıpkı benim gibi çocukluk hayranlıklarını gözlerini ve kulaklarını süsleyerek tamamlamak istediler. Her ne amaçla gelirlerse gelsinler, müthiş bir gösteriyle anlatılan bu hikâyeden etkilenmemiş olan tek bir seyircinin olduğunu düşünmüyorum. Kuğu Gölü’nün hikâyesi birçoğumuz için tanıdık olmalı fakat bilmeyenlerimiz için kısaca anlatalım. Kuğu Gölü balesi birçok kaynakta farklı anlatımlarla geçse de temel kavramlar aynıdır: aşk, sadakat ve saf kötülük.
Hikâyede sadık olması gereken kişi Prens Siegfried’dır. Rivayete göre prensin yirmi birinci yaş günü için kraliyet şatosu tarafından görkemli bir balo düzenlenir ve dünyanın dört bir yanından güzeller güzeli prensesler davet edilir. Davetin amacı prensin evlenebileceği kraliyet ailesine uygun bir prenses bulabilmektir. Ne var ki prens, asi ve özgür bir ruha sahiptir ve baloya davet edilen prenseslerin hiçbiriyle dans etmek dahi istememektedir. Belki de bu genç ve asi oğlanın ruh eşi çok daha yakınlarda bir yerdedir ve o da bunu hissetmektedir…
O sırada Odette; prensin yaşlarında, ablası ve babasıyla birlikte yaşayan, tüm kasaba tarafından bilinen bir güzelliğe ve neşeye sahip bir kızdır. Ailecek işlettikleri fırında o da ailesine yardım etmektedir ama bir gün fırın dükkanının dışında tuhaf bir yaratıkla karşılaşır ve onu kasabanın dışındaki ormana kadar takip eder. O esnada ormanda yaşayan ve saf kötülüğü temsil eden Von Rothbart da oradadır ve Odette’i sihir yaparak bir kuğuya dönüştürür. Zavallı Odette artık gündüzleri kuğu ve geceleri de insan bedenine sahip olur.
Bir gün, Prens Siegfried’ın yolu bu büyülü ormana düşer ve bir kuğu sürüsüyle karşılaşır, onların salınışını izlerken birden kuğuların birinin insana, genç ve güzel bir kıza dönüştüğüne şahit olur. Bu güzel kız onu o kadar etkiler ki ona aşık olur ve yanına gidip onunla konuşmak ister. Odette, prense başından geçenleri anlatır ve büyünün ancak gerçek aşk tarafından tutulan bir sözle bozulabileceğini söyler. Birlikte saatlerce sohbet edip bale yaparlar, balenin sonunda Odette de prense aşık olur. Her ne kadar prens ona söz vermek istese de onları gizlice izleyen Von Rothbart aniden gelir ve iki aşığı ayırır.
Hikâyenin sonunda balo başlar ama Odette baloya bir türlü gelememiştir ve Odette’in gelmesini bekleyen prensin gözü yollarda kalmıştır. Prens Siegfried’ın umudu tükenmek üzereyken salona iki davetsiz misafir katılır: Bunlardan biri Odette’dir, yani en azından büyünün etkisiyle Odette’in aynı görünüyordur. Oysaki bu kız Odette değil kötü büyücünün kızı Odile’dir ve elbisesi de prense göründüğünden çok daha farklı olarak simsiyahtır. Babası Von Rothbart da tıpkı kızı gibi siyahlar içindedir.
Bu iki davetsiz misafir çok nazik bir şekilde bale yapmaya başlarlar ve danslarının sonunda prens Siegfried, Odile’e aşkını ilan eder ve ömrünü sonsuza kadar onunla geçirmek istediğini söyler. Odile ona yemin ettirdikten sonra gerçek kimliğini gösterir ve babasıyla birlikte prensle alay ederler. Prens aşkını yanlış kişiye ilan edip yemin ettiği için Odette’e yapılan büyü artık tamamen kalıcı hale gelir ve hem Odette hem de prens hüzün içindedirler.
Prens, Odette’i görmek için büyülü ormana gider ve ona olan aşkını tekrar haykırırcasına anlatır, yeminler eder ama artık çok geçtir. Her ne kadar kuğu haliyle de prens tarafından çok sevilse de bu acıya dayanamaz ve kendini ormandaki göle bırakır. Peşinden gelen prens de kendini tamamen Odette gibi göle bırakır ve bu sadakati karşısında büyü bozulur. Artık aşıklar için sonsuz bir huzur vaktidir…
Hikâye öyle canlı ve öyle benzer yansıtılmıştı ki sahneye en uzak oturanlar bile fark edebilirdi hangi balerinin ya da baletin kim olduğunu. Odette’in o parlak yüzü ve nahifliği, Odile’in kendinden emin bir şekilde prensle dans edişi ve babası Von Rothbart’ın hain planlarını yaparken aldığı keyif birebir yansıtılmıştı. Her bir balerin gerçekten de dans ederken kendini bir kuğu edasında gösterdi. El bileklerinden parmak uçlarına kadar bir kuğu kanadının narinliğini ve kollarını her açtıklarındaysa bir kuğunun kanat çırpışlarını çok net görebiliyorduk.
Bunun yanında sahne düzeni ve efektler de çok yerinde ve düzenli kullanılmıştı. Hatta Rothbart büyü yaparken ışık ve ses efektleri o denli iyi kullanılmıştı ki sanki büyü Odette’e değil de seyirciye yapılıyor gibiydi. Odette ve Prens Siegfried dans ederken kurdukları yakınlık sanki onların büyük aşkını anlatıyordu sessizce. Bu öyle etkili öyle anlamlı ve öyle gerçekçi bir gösteriydi ki ne kadar anlatsam da aslında yeterli olmayacak çünkü tüm bu betimlemeler bile gözle görülmediği sürece çok eksik kalır.
Bu harikulade bale gösterisini izleyemeyen seyircilere müjde vermek istiyorum! The Imperial Russian Ballet Company, Kuğu Gölü balesi performanslarıyla 21 Haziran’da Ankara Oran Açıkhava Sahnesinde tekrar seyircileriyle buluşacaklar! O hikâyeyi yaşamak ve derinden hissetmek ve ona tanık olmak isteyen herkese tavsiyemdir. Sanat dolu günlerde buluşmak dileğiyle…
KAYNAKÇA
“The Imperial Russian Ballet Company Bale Gösterisi Biletleri.” www.Biletinial.Com, biletinial.com/tr-tr/tiyatro/the-imperial-russian-ballet-company-swan-lake-kugu-golu-balesi. Accessed 15 Feb. 2025.
Navin, Sarah, and Sarah Navin. “Колдовство ‘Имперского Русского Балета.’” Имперский Русский Балет, 2 Dec. 2019, ballet-imperial.ru/news/koldovstvo-imperskogo-russkogo-baleta/.
Sinan. “Unutulmaz Bir Başyapıt Kuğu Gölü Balesi ve Hikayesi.” Bale Akademi, Bale Akademi, 30 Jan. 2025, baleakademi.com.tr/bale/kugu-golu-balesi.
