Donald Trump, geçen günlerde yaptığı bir açıklamasında Vladimir Zelenski’yi “diktatör olmakla” suçladı ve “korkunç bir iş” yaptığını ifade etti. Trump’ın son yanıtı, Suudi Arabistan’da Kiev’in hariç tutulduğu ABD-Rusya görüşmelerine tepki gösteren Zelenski’nin, “ABD başkanı, Moskova tarafından yönetilen bir dezenformasyon alanında yaşıyordu”1 demesinin ardından geldi. Donald Trump, ABD ile Rusya arasındaki Ukrayna müzakerelerine Devlet Başkanı Vladimir Zelenski’nin davet edilmemesine ilişkin, “Dürüst olmak gerekirse Zelenski’nin müzakerelere katılmasının çok önemli olduğunu düşünmüyorum.” dedi.2 Trump ayrıca Truth Social’daki bir gönderisinde “Zelenski hızlı hareket etse iyi olur yoksa bir ülkesi kalmayacak” şeklinde yazdı. Savaşı bitirebileceklerin yalnızca ABD ile Rusya olduğunu iddia eden Trump, AB’nin bu konuda bir şey yapmadığını ve Zelenski’nin elinde hiçbir kart olmadığını ifade etti. Trump’ın “diktatör” hakareti ise kısa sürede Avrupalı liderlerin bazı eleştirilerine yol açtı; aralarında “Başkan Zelenski’nin demokratik meşruiyetini inkar etmek kesinlikle yanlış ve tehlikelidir”3 diyen Almanya Başbakanı Olaf Scholz da yer aldı.
Trump, Zelenski’ye yönelik suçlamalarını sürdürerek Zelenski’nin ABD’yi Rusya-Ukrayna Savaşı’na sürüklediğini ve onu 350 milyar dolar harcamaya, kazanılamayacak, hiç başlamaması gereken ancak ABD ve Trump olmadan çözüme kavuşturamayacağı bir savaşa girmeye ikna ettiğini ekledi. Trump ayrıca seçimlerde Zelenski’nin onay oranının yüzde 4 olduğunu iddia etti. Aslında Zelenski, 2019 cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda oyların yüzde 73’ünden fazlasını kazanmıştı. Görev süresinin geçen Mayıs ayında sona ermesi beklenirken Rusya’nın ülkeyi sebepsiz işgaline başlamasından bu yana Ukrayna’nın sıkıyönetim altında olması nedeniyle yeni bir seçim yapılamadı. Sıkıyönetim seçimleri yasaklıyor.4
ABD ile Ukrayna Arasında Maden Rezervleri Anlaşması
Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski’nin nadir toprak elementleri anlaşmasını imzalamak üzere Cuma günü Washington’a geleceğini söyledi. Trump, anlaşmayı “çok büyük” olarak nitelendirdi.5 Söz konusu iki ülke arasında, Ukrayna’daki bazı değerli kaynakların gelirlerinin ABD’ye verileceğini varsayan bir anlaşma var. Trump’ın anlaşmayı ABD’nin Kiev’e yaptığı milyarlarca doların bir geri ödemesi olarak görmesinin yanında bunu savaşı bitirebilecek nitelikte bir anlaşma olarak görüyor. Kiev hükümeti başta Trump’ın Ukrayna’daki maden rezervlerinden ettiği 500 milyar dolar hak talebini reddetti. Zelenski ise henüz para hakkında konuşmak için erken olduğunu söyledi. ABD’nin aksine Ukrayna anlaşmayı savaştan etkilenen Ukrayna’nın yeniden inşaası için imzalanan bir yatırım fonu olarak görüyor. Buna göre Ukrayna kamuya ait maden, petrol ve gaz kaynaklarından edilen gelirin yarısını bu fona aktaracak ve fon Ukrayna’daki projelere yatırım yapacak. Trump’ın Rusya-Ukrayna Savaşı’nı bitirmek için ikili bir çözüme başvurmak yerine Rusya’yı savaşta güç sahibi tek taraf olarak görüp Ukrayna’yı yalnız bırakma politikası izlemeye devam edip etmeyeceği ilerleyen günlerde belli olacak gibi görünüyor.
Rusya Ukrayna Sınırında İlerlemeye Devam Ediyor
Savaşın 24 Şubat’ta üçüncü yılına girmesiyle Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in savaşı sona erdirmek için müzakerelere başladığını söyledi. Bu açıklamalar, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik tam ölçekli işgalini başlattığından bu yana kara savaşını daha fazla domine ettiği döneme denk geldi. Ülkenin doğu kısmında Rus ordusu Donbas’ın geniş açık alanlarında ilerleyerek köyleri ve kasabaları kuşatıp ele geçiriyor. Rusya, en büyük avantajının asker gücü olup toprak kazanmak için Ukrayna mevzilerine asker göndermeye istekli olduğu gösterdi. Savaş Araştırmaları Enstitüsü’ndeki uzmanlar, Rus güçlerinin kış boyunca ön cephedeki Ukrayna kasaba ve şehirlerini ele geçirmeye odaklanmasını bekliyorlardı. Rusya güçleri son olarak Kurakhove kasabasını ele geçirip kuzeydeki Pokrovsk şehrine doğru genişlemeye devam ettiler.
Rusya’nın Pokrovsk’a doğru ilerlemesi, birkaç ay boyunca cephe hattındaki denetimdeki en kritik değişim olmakla birlikte, Ukrayna güçlerinin kara savaşını drone yardımıyla birleştirerek geliştirdiği yaratıcı taktikler, Rus askerlerine büyük kayıplar verdirdi ve işgali yavaşlattı. Doğu cephesindeki operasyonunun yanı sıra, Rusya, Mayıs 2024’te Ukrayna’nın ikinci büyük şehri Harkiv’e doğru uluslararası sınırı geçerek yeni bir operasyon başlattı. Sayısız köy ve kasaba ele geçirildi ve siviller kendi memleketlerini terk etti. Bu saldırı, ABD’nin Ukrayna’ya silah tedarik etmediği dört aylık dönemin sonunda gerçekleşti; bu durum, geçtiğimiz Nisan ayında ABD Kongresi’nde çözülen bir anlaşmazlık nedeniyle yaşanmıştı.
Zelenski, Bölge Takası Teklif Etti
Trump, “Ukrayna’nın 2014 öncesi sınırlarına dönmesi olası değil” dedi ancak “Toprakların bazıları geri gelecek”6 dedi. Trump’ın açıklamasının yanı sıra, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski, Rusya’nın elindeki Ukrayna topraklarının, Ukrayna’nın Rusya’nın işgal ettiği batı bölgeleriyle takas yapılması yoluyla değiş tokuş edilebileceğini önerdi. Ukrayna, önceki aylarda şaşırtıcı bir şekilde Rusya’nın bir kısmını ele geçirip 30 kilometreye kadar ilerlese de bazı bölgeler Rusya tarafından yeniden alındı. Bu duruma Putin’in sözcüsü Dmitri Peskov, Zelenski’nin toprak takası önerisini “imkansız” olarak nitelendirerek yanıt verdi. Savaşın başlangıcından bu yana, Rus güçleri Doğu Ukrayna’da ilerleme kaydederken, İngiltere Savunma Bakanlığı’nın verilerine göre savaşta en az 70.000 Rus askeri öldü ve toplamda yaklaşık 500.000 kişinin öldüğü ya da yaralandığı tahmin ediliyor.7
Kaynakça
BBC. “Ukraine in maps: Tracking the war with Russia” 13 Şubat 2025. https://www.bbc.com/news/world-europe-60506682
Reuters. “In reversal, Trump says Russia attacked Ukraine” 22 Şubat 2025. https://www.reuters.com/world/us/white-house-expects-ukraine-sign-critical-minerals-deal-soon-2025-02-21/
BBC. “Trump calls Zelensky a ‘dictator’ as rift between two leaders deepens” 20 Şubat 2025. https://www.bbc.com/news/articles/cjev2j70v19o
CNN. “Trump falsely calls Zelensky ‘a dictator’ after Ukraine’s leader accuses him of living in ‘disinformation space’” 19 Şubat 2025. https://edition.cnn.com/2025/02/19/europe/zelensky-trump-reaction-intl/index.html
- BBC. “Trump calls Zelensky a ‘dictator’ as rift between two leaders deepens.” ↩︎
- AA. “Trump: Zelenskiy’nin müzakerelere katılmasının çok önemli olduğunu düşünmüyorum” ↩︎
- BBC. “Trump calls Zelensky a ‘dictator’ as rift between two leaders deepen.s” ↩︎
- CNN. “Trump falsely calls Zelensky ‘a dictator’ after Ukraine’s leader accuses him of living in ‘disinformation space’” ↩︎
- BBC News Türkçe. “Ukrayna-ABD maden anlaşması hakkında neler biliniyor?” ↩︎
- BBC. “Ukraine in maps: Tracking the war with Russia.”
↩︎ - BBC. “Ukraine in maps: Tracking the war with Russia.” ↩︎
