Romanov ailesi 1613 yılından 1917 Devrimi’ne kadar Çarlık Rusyasında hüküm süren hanedan olarak tarihin bilinen aileleri arasında yerini almıştır. Saltanatın başlangıcı Rurik Hanedanlığının düşüşünün ardından başa gelen ve Rusya’nın ilk çarı olan Mikhail Romanov ile olmuştur. Çarın, daha sonradan Birinci Mihail adını alan torunu Büyük Petro zamanında Rusya, Avrupa’nın en büyük imparatorluklarından biri haline gelmiş; 1762-1796 yılları arasında hüküm süren Büyük Katerina sayesinde ise daha da büyüyüp güçlenerek altın çağını yaşamıştır. İlerleyen yıllarda Birinci Alexander’ın Rusya’yı işgal eden Fransızları yenilgiye uğratması Napolyon’un ünü ve liderliğine ağır bir darbe niteliğinde anılmıştır.
Son Romanov imparatoru Çar İkinci Nikolay 1984 yılından 1917 yılının mart ayında tahttan indirilmesine dek hüküm sürmüştür. Halk tarafından “politik açıdan güçsüz ve kararsız bir lider” olarak görülen Nikolay’ın Rus-Japon savaşını kötü yönetmesi sonucu ise 1905’te Rus işçiler başkaldırıda bulunmuştur. Bunun yanı sıra Rusya’nın Birinci Dünya Savaşı’na karışması da imparatorluğun düşüşünü hızlandırmıştır.
Romanovların halkın tepkisini çekmesi bu ve benzeri politik nedenler dışında, Çar Nikolay’ın Alman prenses Alix’le olan evliliğine de bağlanmıştır. Sonradan Alexandra Federovna adını alan Alix’in Rus kültür ve geleneklerine karşı olan kaba tutumu, Alman kökeni ve kendini kutsal ilan eden Rasputin’e olan hayranlığı Rus halkının imparatorluk ailesine olan tutumunu belirleyen unsurlar olarak kayda geçmiştir. Alexandra, oğlu Alexei’nin hemofili hastalığını tedavi edebileceğine inanırken, dindar bir şarlatan olarak görülen Rasputin’in aile üzerindeki güçlü etkisinin dönemin soylularını kızdırması üzerine din adamı 1916 yılında öldürülmüştür.
Çar İkinci Nikolay’ın St. Petersburg’u 1915’te terk etmesi sonrası 1917 yılına dek Rus halkının büyük çoğunluğu çarlık rejimine olan inancını yitirmiş ve işçi grubu, Bolşeviklere katılarak çarı tahttan indirmiş, bununla beraber 300 yıllık Romanov hükümdarlığı da sona ermiştir. Ekim 1917’de, Vladimir Lenin’in başında bulunduğu Bolşevikler, Rusya’da dünyanın ilk komünist devletini kurmuşlardır. İmparatorluk ailesi önce Sibirya’da ev hapsine daha sonra ise Yakaterinburg’da, “İpatiev Evi” adı verilen bir tüccar evine yerleştirilmiş, sonrasında ise bu evin bodrumunda yan yana dizilerek Bolşevik askerleri tarafından idam edilmiştir.
Aileden kalanlar, 1991 yılında Ural Dağları’nda büyük bir mezar içerisinde bulunmuş ancak, mezarda Alexei ve kız kardeşlerinden birinin cesetine rastlanmamıştır. Bu iki cesede ne olduğu ise 2007 yılına kadar gizemini korumaya devam etmiştir. 1991’den 2007’ye kadar geçen zamanda birçok kadın ortaya çıkarak kayıp Prenses Anastasia olduğunu iddia etmiştir. Bunların en ünlüsü ise intihar girişimi ardından Berlin’de bir kanaldan çıkarılan Anna Anderson olmuştur. Girişimin ardından bir akıl hastanesine yerleştirilen Anderson diğer hastaları Anastasia olduğuna ikna edebilse de Romanov ailesinin kalan uzak üyeleri onun sahtekar olduğunu düşünmüş, açılan gizli bir soruşturma sonucunda ise Anna Anderson’ın aslında Polonyalı bir fabrika işçisi olduğu ve zihinsel hastalık geçmişi olduğu ortaya çıkmıştır. Prenses Anastasia olduğunu iddia eden bu kadınlar birçok film ve kitaba esin kaynağı olmuştur. Bunların en bilineni 1997 yapımı Disney filmi Anastasia olmuştur. Filmde, ailesinin hazin sonundan kurtulmayı başaran Anastasia’nın hafızasını yitirerek bir yetimhanede büyüğüne yer verilir. Kayıp prensesin kendisi olduğunun farkında bile olmayan Anastasia, prensesi bulana verilecek ödülün peşinde olan iki adam sayesinde şans eseri hem hayatının aşkını hem de ailesinin kalan üyeleriyle tekrar bir araya gelir. Film gerçek bir hikayeden esinlenmesi ve kayıp prensesin hala bulunabileceği düşüncesi ile çok ses getirmiştir. Ancak ne yazık ki gerçek hikaye kurgudan çok daha trajiktir.
Ölümlerinden sonra Romanov ailesini yıllarca çevreleyen sır perdesi ise 2007 yılında, ailenin kalan üyelerinin mezarının bulunduğu yerin yakınında bulunan küçük bir mezarda Alexei ve Anastasia’ya ait olduğuna inanılan iki yarı yanmış cesedin keşfedilmesi ile kalkmış ve yirminci yüzyılın en büyük gizemlerinden birini açıklığa kavuşturmuştur. Sonraki araştırmalar ve toplanan tüm verilerin bir araya getirilmesi göstermiştir ki ailenin ölümü kadar acı verici bir diğer şey ise gömülmeleridir. Her bir aile üyesinin öldürülmesi yaklaşık yirmi dakika sürmüş ve gömülme zamanları geldiğinde tüm aile ormana götürülmüştür. Cesetlerin üzerlerinde bulunan her şeyden kurtulunduktan sonra hepsi yakılmış ve üzerlerine asit dökülerek gömülmüşlerdir. Ancak, mezar fazla sığ geldiği için iki ceset başka yere taşınmış ve bu cesetlerin Alexei ve kayıp olduğu iddia edilen Prenses Anastasia’ya ait olduğuna inanılmıştır. DNA testi bu durumu doğrulasa da Rus Ortodoks Kilisesi buluntuların Romanov çocuklarına ait olduğunu inandırıcı bulmamıştır. Bunun üzerine 2015 yılında Nikolay’ın mezarı açılarak yeni testler için bulgular toplanmıştır. 2018 yılında ise yeni DNA testlerinin orijinalleri ile uyuştuğu doğrulanmıştır. Ölümleri üzerinden yüz yılı aşkın zaman geçmesine rağmen Romanov ailesinin hikayesi kafalarda soru işaretleri uyandırmaya devam etmektedir.
Kaynakça:
“1917: Dünyayı Değiştiren Devrimlerin Yılı.” BBC News, www.bbc.com/turkce/resources/idt-sh/russian_revolution_turkish.
Bilyeau, Nancy. “Will the Real Anastasia Romanov Please Stand Up?” Town & Country, 18 June 2022, www.townandcountrymag.com/society/tradition/a9247552/princess-anastasia-romanov-true-story.
“Romanov Family: Facts, Death and Rasputin – HISTORY.” HISTORY, 21 Sept. 2017, www.history.com/topics/european-history/romanov-family.
Sansom, Ian. “Great Dynasties of the World: The Romanovs.” The Guardian, 22 Feb. 2018, www.theguardian.com/lifeandstyle/2011/aug/27/great-dynasties-romanovs-ian-sansom.Blakemore, Erin. “Why the Romanov Family’s Fate Was a Secret Until the Fall of the Soviet Union.” HISTORY, 29 Mar. 2019, www.history.com/news/romanov-family-bodies-discovery-coverup.
